Kwas chlorogenowy – gdzie występuje i jak działa?
Kwas chlorogenowy jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy polifenoli. Powstaje w wyniku połączenia grupy karboksylowej kwasu kawowego z grupą fenolową kwasu chinowego. Za najbogatsze źródło kwasu chlorogenowego uznaje się zieloną kawę, która zaliczana jest do grupy żywności funkcjonalnej. Jakie ma właściwości? Jak działa na zdrowie?
1. Co to jest kwas chlorogenowy?
Kwas chlorogenowy to organiczny związek z grupy polifenoli, pochodna kwasu cynamonowego, ester kwasu chinowego i kwasu kawowego. Odkryto go w 1887 roku, jednak jako czysty związek po raz pierwszy został wyizolowany w roku 1908 z substancji krystalicznej obecnej w ziarnach kawy.
Gdzie występuje kwas chlorogenowy? Można go znaleźć w liściach oraz nasionach wielu roślin, na przykład w:
- warzywach (kalafior, pomidory, kapusta, sałata, bakłażan, cebula, papryka, ziemniaki, kalarepa),
- owocach (jabłka, białe winogrona, truskawki, morele, gruszki, wiśnie, brzoskwinie, czarna porzeczka, agrest, melon, arbuz, jagoda),
- orzechach, ziarnach zbóż oraz nasionach słonecznika.
Duże ilości zawiera ekstrakt z zielonych ziaren kawy, które nie zostały poddane fermentacji. Na jego zawartość wpływa sposób uprawy, region i rodzaj gleby, ale i odmiana kawy. Wysokie stężenie kwasu chlorogenowego cechuje również liście ostrokrzewu paragwajskiego (yerba mate).
2. Właściwości i działanie kwasu chlorogenowego
Wyniki badań dowodzą, że dzięki obecności kwasu chlorogenowego regularne spożycie zielonej kawy i innych produktów, które go zawierają w dużej ilości:
- może działać przeciwbakteryjnie (bakteriostatycznie i bakteriobójczo), ponieważ kwas chlorogenowy hamuje wzrost niektórych bakterii gram-dodatnich (Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, Lactobacillus bulgaricus, Streptococcus lactis i Streptococcus faecalis) oraz gram-ujemnych (Escherichia coli i Salmonella sp),
- ma działanie przeciwgrzybicze, ponieważ substancja niszczy ściany komórkowe grzybów Candida albicans,
- ma silne działanie przeciwwirusowe w odniesieniu do adenowirusów, wirusów Herpes simplex typu 1 i 2, wirusa HIV oraz wirusa Ebola,
- może działać przeciwzapalnie, ponieważ kwas chlorogenowy osłabia odpowiedź zapalną organizmu poprzez zahamowanie działania czynnika transkrypcyjnego, który reguluje poziom ekspresji prozapalnych cytokin,
- wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego, kwas chlorogenowy chroni neurony przed przedwczesnym obumieraniem; może poprawiać funkcjonowanie mózgu oraz działać neuroprotekcyjnie; wspiera profilaktykę chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera i choroby Parkinsona,
- pomaga normalizować ciśnienie tętnicze, ponieważ substancja reguluje wytwarzanie tlenku azotu, który hamuje agregację leukocytów i płytek krwi oraz zapobiega tworzeniu się zakrzepów i zatorów,
- pomaga regulować poziom glukozy we krwi, spowalniając wydzielanie glukozy do układu krwionośnego po posiłku; zwiększa również czułość komórek na insulinę,
- hamuje rozwój niektórych chorobotwórczych mikroorganizmów,
- może łagodzić lęk i pozytywnie wpływać na nastrój, stymuluje on receptory GABA-ergiczne,
- może działać przeciwnowotworowo, zarówno zapobiegać powstawaniu nowotworów, jak i neutralizować obecne w organizmie komórki nowotworowe, hamuje proliferację (namnażanie) komórek raka wątroby oraz jelita grubego oraz indukuje ich apoptozę; wynika to z właściwości antyoksydacyjnych kwasu chlorogenowego i polega na unieczynnieniu wolnych rodników (kwas chlorogenowy jest silnym przeciwutleniaczem),
- ma korzystny wpływ na redukcję masy ciała; kwas chlorogenowy zmniejsza apetyt i przyspiesza spalanie tłuszczu, a tym samym wspomaga proces odchudzania; przyczynia się również do zmniejszenia wchłaniania węglowodanów z pożywienia,
- może chronić wątrobę przed wpływem chorobotwórczych mikroorganizmów oraz szkodliwych związków, co ma związek z przeciwzapalnymi i przeciwwirusowymi właściwościami związku.
3. Kwas chlorogenowy i zielona kawa – skutki uboczne, przeciwwskazania
Jeśli chodzi o przeciwwskazania, czujność w zakresie stosowania zielonej kawy czy yerba mate powinny zachować osoby wrażliwe na kofeinę, kobiety w ciąży, osoby z chorobami serca i nadciśnieniem. Nie powinny jej spożywać dzieci.
Co do skutków ubocznych, przyjmowanie kwasu chlorogenowego nie wiąże się z żadnymi działaniami niepożądanymi. Na przykład według specjalistów ekstrakt z zielonej kawy przyjmowany w dawkach do 480 mg dziennie (około 240 mg kwasu chlorogenowego) można stosować bezpiecznie przez okres 12 tygodni.
Zielona kawa – jak pić?
Zieloną kawę pije się tak, jak małą czarną. Wystarczy wsypać do filiżanki ok. 1-2 łyżeczki zmielonych ziaren, zalać gorącą wodą o temperaturze ok. 90°C. Gdy fusy opadną na dno, kawa jest zaparzona. Warto pamiętać, że zielona kawa, tak samo jak jej palony odpowiednik, zawiera kofeinę. Zieloną kawę można również spożywać w postaci suplementów diety (np. kapsułek).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.