Łykają jak cukierki. Mają obniżać cholesterol, ale lekarz ostrzega
Czy suplementy diety są w stanie rozwiązać problem pacjentów zmagających się z za wysokim poziomem cholesterolu LDL? Wiele osób sięga po nie jak po cukierki, tymczasem eksperci ostrzegają, że tylko nieliczne z tych preparatów są skuteczne, a ich przyjmowanie może mieć także skutki uboczne. - Nie nadużywajmy suplementów diety, jeżeli są wskazania do stosowania statyn - ostrzega kardiolog prof. Maciej Banach.
1. Czy suplementy pomogą obniżyć zły cholesterol?
W badaniu SPORT, które zostało zaprezentowane na sesjach naukowych Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego 2022 ( AHA Scientific Sessions) i opublikowane na łamach ''Journal of the American College of Cardiology'', wzięło udział łącznie 190 osób dorosłych między 40. a 75. rokiem życia, bez wcześniejszej historii chorób układu krążenia. Poszczególnym grupom podawano przez okres 28 dni niskie dawki statyn - rosuwastatyny, placebo, olej rybny, cynamon, czosnek, kurkumę, sterole roślinne albo czerwony ryż drożdżowy.
Na tej podstawie autorzy publikacji stwierdzili, że średnia redukcja złego cholesterolu w grupie przyjmującej statyny wynosiła ok. 40 proc. Naukowcy zaobserwowali w tej grupie również dodatkowy efekt - obniżenie poziomu całkowitego cholesterolu o 24 proc. i poziomu triglicerydów o 19 proc. W przypadku pozostałych grup nie zaobserwowano znaczącego spadku poziomu cholesterolu LDL, podobnie było wśród badanych, którzy przyjmowali placebo.
- Można powiedzieć, że w przypadku tego badania z założenia było wiadomo, jakie będą wyniki. Ja jestem nim zawiedziony. Porównywano suplementy, o których wiedzieliśmy, że nie obniżają cholesterolu LDL, poza czerwonym ryżem z najsilniejszą statyną. Wprawdzie podanej w najmniejszej dawce, ale w przypadku której wiemy, że poziom redukcji LDL cholesterolu wynosi ok. 30 proc. - komentuje wyniki prof. dr hab. n. med. Maciej Banach, kardiolog, kierownik Zakładu Kardiologii Prewencyjnej i Lipidologii UM w Łodzi, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego.
- Natomiast bez wątpienia najważniejszy jest przekaz tego badania: nie nadużywajmy suplementów diety, jeżeli są wskazania do stosowania statyn. Suplementy diety nigdy nie zastąpią statyn - podkreśla prof. Banach i przypomina, że w badaniu analizowano tylko sześć suplementów.
Wcześniejsze, znacznie szersze analizy, wykazały, że część nutraceutyków może być pomocna w walce ze zbyt wysokim cholesterolem.
- W tym roku opublikowaliśmy największą na świecie metaanalizę sieciową, w której pokazaliśmy, które nutraceutyki są bezpieczne i skuteczne. Potwierdziliśmy, że zarówno bergamota, barberyna, czerwony ryż, polikosanol czy karczoch, mogą skutecznie obniżać stężenie cholesterolu LDL. Już w 2017 r. przygotowując pierwsze rekomendacje na ten temat, wykazaliśmy skuteczność i bezpieczeństwo tylko 20 z 2000 badanych nutraceutyków. Są to m.in. ryż czerwony w skojarzeniu z innymi substancjami pochodzenia naturalnego, polikosanol, astaksantyna, koenzym Q10. To one mogą obniżać poziom LDL cholesterolu, co potwierdziły badania. Natomiast nie mogą zastąpić leczenia farmakologicznego, jeśli jest takie wskazanie - wyjaśnia prof. Banach.
2. Jakie są skutki zbyt wysokiego cholesterolu?
Tzw. zły cholesterol (LDL), czyli lipoproteiny, transportują cholesterol z wątroby do komórek ciała. Jego prawidłowe stężenie dla osób zdrowych nie powinno przekraczać 100-115 mg/dl. Przy wyższych wartościach może dochodzić do odkładania złogów w tętnicach, a to z kolei skutkuje blokowaniem przepływu krwi i tlenu. W konsekwencji rośnie ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.
- Jeśli mamy bardzo wysoki poziom cholesterolu, to odkłada się blaszka miażdżycowa, która może powstawać w całym organizmie. Jeżeli powstanie w naczyniach wieńcowych serca, może dojść do bólu w klatce piersiowej, tzw. dławicy piersiowej. Gdy te blaszki dalej zatykają naczynia, to dochodzi do zawału mięśnia sercowego. Jeśli zawał następuje w młodym wieku i nie ma krążenia obocznego, niestety kończy się bardzo często dramatycznie, łącznie ze zgonem sercowo-naczyniowym. Jeżeli blaszka się oderwie i zablokuje jakieś naczynie mózgowe, to w tym momencie mamy do czynienia z udarem niedokrwiennym mózgu i wszelkimi jego konsekwencjami. Wreszcie, gdy zablokuje tętnice kończyn, to rozwija się krytyczne niedokrwienie kończyn - tłumaczy kardiolog.
3. Jak walczyć ze złym cholesterolem?
Eksperci podkreślają, że podwyższone wartości cholesterolu to jasny sygnał wysyłany przez organizm, że musimy zmienić styl życia. Podstawą jest zbilansowana, niskotłuszczowa dieta i regularna aktywność fizyczna.
- Wysiłek fizyczny nie wpływa bezpośrednio na redukcję LDL, ale wpływa na redukcję masy ciała, a to już przekłada się na redukcję cholesterolu LDL. Wiemy, że dzięki zmianie stylu życia możemy obniżyć poziom LDL cholesterolu nawet o 20-25 proc. - wyjaśnia prof. Banach. - Natomiast do tych zaleceń stosuje się mniej więcej 20 proc. pacjentów, czyli co piąty. W takich właśnie przypadkach jest miejsce dla nutraceutyków o udowodnionej skuteczności - dodaje.
- W ramach międzynarodowego panelu ekspertów lipidowych (ang. International Lipid Expert Panel) przedstawiliśmy pierwsze wytyczne na świecie na temat suplementów, które rzeczywiście działają z punktu widzenia zaburzeń lipidowych i mogą być taką terapią adjuwantową, czyli terapią dodatkową w niektórych przypadkach. Taką terapię możemy zastosować jeżeli pacjent ma wartość LDL cholesterolu poniżej 140 mg/dl, a nie stosuje się do zmiany stylu życia, u pacjentów niskiego ryzyka, którzy nie mają wskazań do leczenia statynami, u osób z nietolerancją statyn oraz u osób, które odmawiają przyjmowania leczenia farmakologicznego - zaznacza prof. Banach.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
