Miażdżyca kończyn dolnych – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, powikłania

Miażdżyca kończyn dolnych to przewlekłe schorzenie tętnic, mające swoje źródło w uszkodzeniu śródbłonka, którego komórki gromadzą duże ilości cholesterolu. Miażdżyca nóg jest wieloetapowym procesem skutkującym w ostateczności niedrożnością tętnic oraz zmniejszeniem ich elastyczności. Nieleczona choroba może być przyczyną udaru mózgu, choroby wieńcowej czy zawału serca. Co to jest miażdżyca? Jak leczyć miażdżycę nóg? Czy miażdżyca jest uleczalna?

1. Miażdżyca kończyn dolnych - co to?

Miażdżyca kończyn dolnych (inaczej miażdżyca tętnic kończyn dolnych, arterioskleroza nóg) to choroba cywilizacyjna, która dotyczy naczyń obwodowych. Schorzenie prowadzi do zwężania światła tętnic na skutek gromadzących się złogów cholesterolu (tzw. blaszek miażdżycowych), co utrudnia krążenie krwi.

W efekcie coraz mniej krwi dociera do nóg, a tkanki otrzymują niewystarczającą ilość tlenu i substancji odżywczych. W większości przypadków miażdżyca żył jest wynikiem długotrwałego występowania zbyt wysokiego poziomu cholesterolu we krwi, czyli hipercholesterolemii.

2. Miażdżyca kończyn dolnych - przyczyny

Zobacz film: "Co to jest i jak powstaje blaszka miażdżycowa?"

Miażdżyca kończyn dolnych jest wynikiem procesu odkładania się blaszek miażdżycowych na wewnętrznych ścianach tętnic nóg, przyczyny tego schorzenia są złożone i obejmują wiele czynników ryzyka:

• wysoki poziom cholesterolu - podwyższone stężenie cholesterolu, zwłaszcza LDL, jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju miażdżycy,
• palenie papierosów - składniki chemiczne zawarte w dymie tytoniowym uszkadzają ściany tętnic i zwiększają ryzyko tworzenia się blaszek miażdżycowych,
• cukrzyca - wysoki poziom glukozy we krwi może uszkadzać naczynia krwionośne,
• nadciśnienie tętnicze - wysokie ciśnienie krwi ma negatywny wpływ na ściany tętnic i zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy,
• otyłość - jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju miażdżycy,
• brak aktywności fizycznej - regularna aktywność fizyczna pomaga w utrzymaniu zdrowych naczyń krwionośnych i zmniejsza ryzyko miażdżycy,
• dziedziczność - skłonność do miażdżycy może być uwarunkowana genetycznie,
• wiek - miażdżyca kończyn dolnych częściej dotyka osoby starsze.

Do rozwoju miażdżycy w nogach przyczynia się również stres, dieta uboga w błonnik i wysoka konsumpcja tłuszczów nasyconych.

3. Miażdżyca kończyn dolnych - objawy

Jak wygląda miażdżyca nóg? Początkowo choroba może nie powodować żadnych dolegliwości, zwykle pierwsze objawy miażdżycy to zaburzenia czucia, takie jak mrowienie, drętwienie, kłucie i wrażenie zimna nawet w gorące dni. Pozostałe objawy miażdżycy nóg to:

• ból nóg w trakcie wysiłku lub marszu, który ustępuje po odpoczynku,
• ból kończyn po przejściu określonego dystansu,
• osłabienie siły nóg,
• obrzęk,
• pieczenie nóg,
• zaczerwienie skóry,
• utrudnione gojenie ran,
• utrata owłosienia na chorej kończynie,
• łamliwość i wolniejszy przyrost paznokci,
• zaniki mięśni.

Objawy miażdżycy kończyn dolnych w zaawansowanym stadium to ból kończyn w spoczynku, który staje się mniejszy po opuszczeniu nóg. Skóra jest cienka, blada i zimna, a łydki chude i pozbawione zarysów mięśni. Objawy miażdżycy u osób starszych to również owrzodzenia, skurcze i niedowłady, choroba stanowi także jedną z przyczyn sinienia nóg.

4. Miażdżyca kończyn dolnych - diagnostyka

Rozpoznanie choroby miażdżycy wymaga wizyty u lekarza, który przeprowadzi wywiad medyczny i wykona badanie fizykalne. Zauważalne jest osłabienie pulsu poniżej miejsca zwężenia naczynia krwionośnego oraz nieuporządkowany przepływ krwi, słyszany za pomocą stetoskopu.

Dużą wartość diagnostyczną ma również wygląd skóry i paznokci, a także czas gojenia się ran. W celu potwierdzenia diagnozy pacjent jest kierowany na morfologię krwi w celu oznaczenia stężenia CRP, mocznika, cholesterolu i kreatyniny.

Zmiany miażdżycowe na nogach potwierdzi także badanie USG Doppler, tomografia komputerowa tętnic, angiografia oraz współczynnik ABI (wskaźnik kostka-ramię).

Wszystkie wymienione badania mają na celu dokładną diagnozę choroby i określenie stopnia zaawansowania miażdżycy. Na podstawie wyników lekarz jest w stanie zaplanować odpowiednie leczenie.

5. Miażdżyca kończyn dolnych - leczenie

Jak pozbyć się miażdżycy? Leczenie miażdżycy kończyn dolnych ma na celu złagodzenie dolegliwości bólowych oraz opóźnienie postępu choroby, a także zmniejszenie ryzyka wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu.

Podstawową formą terapii jest stosowanie leków na miażdżycę nóg, czyli środków obniżających poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, takich jak statyny i fibraty. Ważne jest również utrzymanie ciśnienia tętniczego w normie, a w przypadku nadciśnienia regularne zażywanie tabletek.

Dodatkowo w przypadku miażdżycy tętnic kończyn dolnych korzystne może być stosowanie leków antyagregacyjnych, które zapobiegają tworzeniu się skrzepów w zwężonych naczyniach. Można również używać maści na miażdżycę nóg, która zmniejsza dyskomfort w obrębie kończyn dolnych.

W przypadku zaawansowanej miażdżycy, która znacznie ogranicza sprawność pacjenta, może być konieczne rozważenie zabiegu operacyjnego. W zależności od sytuacji pacjenta można podjąć następujące warianty operacji miażdżycy tętnic kończyn dolnych:

• pomostowanie tętnic (bypass) - ominięcie zwężonej lub zamkniętej tętnicy poprzez połączenie jej z wyżej położoną, zdrową tętnicą, co przywraca normalny przepływ krwi,
• angioplastyka balonowa - udrażnianie tętnic kończyn dolnych (czyszczenie żył w nogach) przy pomocy cewnika z rozprężalnym balonikiem, po zabiegu przepychania żył w nogach czasami pozostawia się stenty, które utrzymują otwarte naczynia,
• tromboliza celowana - próba rozpuszczenia skrzepu, który utworzył się na blaszce miażdżycowej i blokuje naczynie.

Nie bez znaczenia na przebieg choroby jest zmiana stylu życia. Zaleca się zaprzestanie palenia papierosów, wdrożenie regularnej aktywności fizycznej oraz zdrowej diety z ograniczeniem tłuszczów i soli.

6. Miażdżyca kończyn dolnych - powikłania

Jak długo można żyć z miażdżycą? Nieleczona miażdżyca może prowadzić do następujących powikłań:

• brak możliwości chodzenia,
• zwapnienie żył (zwapnienie tętnic),
• przewlekłe niedokrwienie kończyny,
• martwica kończyny,
• niedokrwienie innych narządów,
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• zawał serca,
• udar mózgu,
• infekcje skóry i tkanek.

7. Miażdżyca kończyn dolnych - profilaktyka

Profilaktyka miażdżycy kończyn dolnych ma na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia tej choroby lub opóźnienie jej postępu. Oto kilka skutecznych strategii profilaktycznych:

• dieta z ograniczeniem spożycia tłuszczów nasyconych i trans, soli oraz cukru,
• zwiększenie spożycia owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych, chudego mięsa i ryb,
• regularna aktywność fizyczna,
• rzucenie palenia,
• stosowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga lub głębokie oddychanie,
• monitorowanie poziomu cukru we krwi,
• regularne badania kontrolne,
• leczenie innych chorób.

8. W jaki sposób miażdżyca wpływa na przepływ krwi w naczyniach kończyn dolnych?

Miażdżyca jest procesem, w którym na ścianach tętnic gromadzą się złogi tłuszczu, cholesterolu, komórek zapalnych i innych substancji, tworząc tzw. blaszki miażdżycowe, które stopniowo narastają i zwężają światło naczynia krwionośnego.

W efekcie zmniejsza się przestrzeń dla przepływu krwi, która transportuje tlen i składniki odżywcze. Pojawia się ból i dyskomfort kończyn dolnych, a także mrowienie, pieczenie i kłucie.

Zmiany miażdżycowe grożą również powstaniem skrzepów, które mogą się oderwać i całkowicie zablokować naczynie krwionośne, powodując niedokrwienie tkanek. W zaawansowanych przypadkach miażdżyca może doprowadzić do martwicy (gangreny), stan ten jest wskazaniem do amputacji kończyny.

9. Czy miażdżyca kończyn dolnych może prowadzić do konieczności amputacji?

Miażdżyca kończyn dolnych może prowadzić do konieczności amputacji, zdarza się to w przypadku poważnego niedokrwienia tkanek, spowodowanego zablokowaniem naczyń krwionośnych.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.