Nerwica lękowa – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, życie z nerwicą lękową
Nerwica lękowa jest dość powszechnym problemem, który charakteryzuje się stałym uczuciem lęku i niepokoju, które pojawiają się nawet bez konkretnej, uchwytnej przyczyny. Zaburzenie znacznie obniża jakość życia pacjentów, gdyż ogranicza ich funkcjonowanie społeczne, zawodowe oraz osobiste. Jak rozpoznać i leczyć nerwicę lękową?
1. Co to jest nerwica lękowa?
Nerwica lękowa (obecnie lęk uogólniony, uogólnione zaburzenie lękowe) to najpowszechniejszy rodzaj zaburzeń lękowych, który charakteryzuje się stałym uczuciem niepokoju i lęku. Choć lęk w pewnych okolicznościach pojawia się w życiu każdego z nas, to jednak w tym przypadku utrzymuje się on praktycznie przez cały czas.
Osoby zmagające się z nerwicą lękową na pewne sytuacje reagują przesadnie i nieadekwatnie, gdyż są w stanie ciągłej czujności. Nie potrafią samodzielnie kontrolować irracjonalnych obaw, które pojawiają się u nich bez uchwytnej przyczyny. Lęk zakłóca ich zdolność do normalnego, komfortowego funkcjonowania.
Czy nerwica lękowa jest chorobą przewlekłą?
Uogólnione zaburzenia lękowe, inaczej niż zaburzenia lękowe z napadami lęku, mają charakter przewlekły. Uczucie niepokoju jest w zasadzie stałe, ciągłe, niezależne od okoliczności zewnętrznych. Mówi się tu o występowaniu nieupostaciowanego lęku wolnopłynącego.
2. Przyczyny nerwicy lękowej
Podobnie, jak w przypadku innych zaburzeń lękowych, tak i przyczyny nerwicy lękowej nie są jednoznaczne. Nierzadko wystąpienie lęku uogólnionego jest wynikiem kombinacji wielu czynników, w tym:
- czynników genetycznych – występowanie nerwicy lękowej w bliskiej rodzinie,
- czynników biologicznych – nieprawidłowe funkcjonowanie pewnych neuroprzekaźników,
- czynników psychospołecznych – wychowanie, urazy i traumy z dzieciństwa, przemoc, trudne warunki życiowe, stresujące wydarzenia (np. utrata pracy, śmierć bliskiej osoby), nadużywanie substancji psychoaktywnych.
Ponadto nerwica lękowa jest także znacznie częściej diagnozowana u kobiet (dwa razy częściej) niż u mężczyzn.
3. Jakie są objawy nerwicy lękowej?
Objawy nerwicy lękowej to:
- stałe uczucie napięcia i niepokoju, poczucie przytłoczenia,
- nadmierne i uporczywe zamartwianie się,
- trudności w kontrolowaniu obaw, ciągła czujność.
U osób zmagających się z nerwicą lękową mogą pojawiać się także pewne objawy fizyczne, w tym:
- zaburzenia snu, trudności z zasypianiem,
- trudności z koncentracją,
- napięcie i bóle mięśni,
- drażliwość, ciągłe zmęczenie,
- uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszności,
- bóle i zawroty głowy,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zmiany w apetycie.
4. Diagnostyka nerwicy lękowej
Rozpoznanie nerwicy lękowej nie jest proste. Na początku internista musi wykluczyć, że utrzymujące się uczucie niepokoju i napięcie nie jest wynikiem przyjmowanych leków, czy niektórych chorób somatycznych, np. chorób tarczycy. Dlatego też lekarz może zalecić wykonanie określonych badań laboratoryjnych. A dopiero po wykluczeniu innych możliwych przyczyn lęku, skierować pacjenta do specjalisty zdrowia psychicznego.
Zaburzenie diagnozowane jest przez psychologa lub psychiatrę. Najczęściej lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, używa także specjalnego kwestionariusza psychologicznego.
5. Leczenie nerwicy lękowej
O sposobie terapii zawsze decyduje lekarz. Dlatego też osoby odczuwające chroniczny lęk i niepokój powinny zgłosić się do internisty, psychologa i/lub psychiatry, gdzie znajdą informacje na temat skutecznych metod leczenia nerwicy lękowej.
Najczęściej jednak w terapii wykorzystuje się leczenie farmakologiczne lub psychoterapię, a czasem obie metody jednocześnie.
Psychoterapia w leczeniu nerwicy lękowej
Psychoterapia jest jedną ze skuteczniejszych metod leczenia zaburzeń lękowych, w tym nerwicy lękowej. Jako pierwszą linię leczenia zwykle zaleca się psychoterapię poznawczo-behawioralną. Stanowi ona połączenie dwóch metod terapeutycznych: terapii behawioralnej i terapii poznawczej.
Głównym celem tego nurtu jest modyfikacja sposobu myślenia i zachowania pacjenta.
Leki przeciwlękowe a nerwica lękowa
Ważnym elementem leczenia nerwicy lękowej może być także farmakoterapia. Najczęściej jednak ma ona na celu uzupełniać psychoterapię. O tym, czy farmakoterapia jest konieczna, decyduje lekarz psychiatra.
Specjalista decyduje także o tym, jakie leki zostaną wdrożone. Lekarz może zaproponować m.in. selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), czy wykazujące właściwości przeciwlękowe benzodiazepiny (krótkotrwale).
6. Czy istnieją różnice między nerwicą lękową a innymi zaburzeniami psychicznymi?
Zaburzenia psychiczne to ogół rozmaitych problemów, związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem psychiki. Zalicza się do nich nie tylko zaburzenia lękowe (do których należy nerwica lękowa), ale i inne np. zaburzenia nastroju, zespoły behawioralne, czy zaburzenia osobowości.
Ze względu na ich mnogość i różnorodność trudno wskazać wszystkie różnice między nimi a nerwicą lękową. Każde konkretne zaburzenie może bowiem obejmować inne objawy dotyczące sposobu myślenia, postrzegania, relacji, czy zachowań.
7. Życie z nerwicą lękową i radzenie sobie ze stresem
Życie z nerwicą lękową może być trudne i wyniszczające zarówno dla pacjenta, jak i jego otoczenia. W dłuższej perspektywie ten rodzaj zaburzeń lękowych może bowiem ograniczać komfortowe funkcjonowanie na wielu płaszczyznach. Niemniej jednak życie z nerwicą lękową jest jak najbardziej możliwe. Ważne jednak, by zostały podjęte odpowiednie kroki.
Dla komfortowego życia kluczowe jest, by pacjent jak najczęściej pozostawał świadomy, rozpoznawał negatywne myśli i wzorce zachowań oraz podejmował działania w celu ich zmiany. Tych strategii uczy przede wszystkim psychoterapia.
Pacjent może także we własnym zakresie wdrażać pewne techniki, które pomogą mu lepiej kontrolować lęk i radzić sobie ze stresem, np.: medytacja, trening redukcji stresu oparty na uważności, przebywanie na świeżym powietrzu, dołączenie do grupy samopomocy, czy praktykowanie głębokiego oddychania.
Czy styl życia i dieta mają wpływ na nasilenie objawów nerwicy lękowej?
Ciągły niepokój i stres mogą nasilać się, jeśli pacjent prowadzi nieodpowiedni styl życia. W takich sytuacjach ważne jest przebudowanie starych przyzwyczajeń, wprowadzenie odpowiednich zmian i zdrowych nawyków.
Są to przede wszystkim: zdrowa dieta, ograniczenie używek (palenia, alkoholu i narkotyków), właściwa higiena snu, codzienny jakościowy odpoczynek, ograniczenie przebywania w warunkach nadmiernej stymulacji, przebodźcowania oraz regularna aktywność fizyczna.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
