Nowoczesne leczenie tocznia

Składa się na to wiele elementów, przede wszystkim: wcześniejsze rozpoznanie tocznia (związane również z wiedzą pacjenta) oraz odpowiednia terapia - „szyta na miarę”, dopasowana do zaawansowania choroby, zajęcia lub nie poszczególnych narządów.

Cieszy fakt, że nasi pacjenci coraz częściej współpracują w procesie terapii nie tylko indywidualnie w gabinecie lekarza, ale uczestniczą w budowaniu świadomości społecznej i medycznej wiedzy na temat tocznia. Przykładem może być objęcie patronatem i pomoc przy rozpowszechnieniu stworzonego w 2012 r. raportu: „Toczeń rumieniowaty układowy w Polsce” przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Młodych Chorych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej 3majmy się razem. W raporcie opracowanym przez specjalistów zajmujących się leczeniem tocznia zawarte są najnowsze zalecenia, które z pewnością przyczynią się do uwzględnienia różnych strategii terapii dla różnych pacjentów. Ze strony internetowej Stowarzyszenia można pobrać całościowy raport.

Indywidualizacja terapii to właściwe określenie postaci choroby i stopnia aktywności procesu. Inaczej leczymy skórną postać tocznia, inaczej postać nerkową lub z objawami neurologicznymi, związanymi z zajęciem centralnego układu nerwowego. Z pewnością większości pacjentów, ale niestety również większości lekarzy, terapia tocznia kojarzy się głównie z glikokortykoidami („sterydami”). To prawda, że to bardzo istotna forma w terapii objawów tocznia rumieniowatego, ale na szczęście nie jedyna. Istotnymi aspektami w zaleceniach terapeutycznych są: hamowanie aktywności choroby, zapobieganie nieodwracalnemu uszkodzeniu narządów oraz minimalizowanie działań niepożądanych leków i ryzyka infekcji.

Glikokortykosteroidy są niestety lekami obciążonymi szeregiem objawów niepożądanych dotyczących wielu narządów (m.in. skóra, oczy, mięśnie, kości, układ nerwowy). Nie powinny być stosowane u wszystkich chorych, nie w każdym okresie choroby, zawsze w najmniejszej skutecznej dawce i ze świadomością konieczności profilaktyki występowania pewnych objawów niepożądanych, np. osteoporozy. Nie we wszystkich objawach niepożądanych profilaktyka jest niestety możliwa.

Ważnymi lekami w terapii tocznia są chlorochina i hydroksychlorochina oraz metotrexat. W ciężkich postaciach duże dawki leków immunosupresyjnych takich jak endoksan immuran oraz stosowany od niedawna, istotny szczególnie w terapii tocznia nerkowego, mykofenolan mofetylu. Toczeń rumieniowaty to choroba immunologiczna. W jej patogenezę jest włączonych wiele składowych odporności wrodzonej i nabytej. W mechanizmy rozwoju choroby są zaangażowane wszystkie kluczowe składowe układu immunologicznego: komórki, cytokiny, przeciwciała. Im więcej wiemy na temat tych mechanizmów, tym nowocześniej możemy chorego leczyć. Ale bez wątpienia wykazano, iż jedną z ważniejszych ról w rozwoju tocznia odgrywają komórki B.

U pacjentów chorych na toczeń nieprawidłowa aktywacja limfocytów B prowadzi do uszkodzenia tkanek i narządów. „Pobudzone” autoreaktywne limfocyty działają niekorzystnie, ich liczba skorelowana jest ze wskaźnikami aktywności choroby i z zajęciem narządów. Limfocyty B stymulowane są przez białko BLyS. Lekiem, który przeciwdziałała/hamuje tę stymulację jest przeciwciało monoklonalne łączące się z rozpuszczalnym czynnikiem stymulującym limfocyty B, czyli białkiem BLyS. Belimumab, o którym mowa, to lek biologiczny „anty-BLyS”. To najnowocześniejszy lek w terapii tocznia zarejestrowany w 2011 r. Belimumab zmienia przebieg choroby i w istotny sposób wpływa na jakość życia chorych. Nie wszyscy chorzy powinni stosować ten lek, a decyzję powinien podjąć z pewnością lekarz mający doświadczenie w terapii układowych zapalnych chorób tkanki łącznej.

Los chorego na toczeń zależy od wielu czynników. Przede wszystkim jednak od wiedzy i świadomości lekarza i pacjenta. Od tego, kiedy choroba zostanie rozpoznana, jak jest leczona zależy nie tylko długość życia, ale i jego jakość.

Toczeń to nie wyrok, to przewlekła choroba, którą należy właściwie leczyć.

Artykuł sponsorowany przez GlaxoSmithKline