Onycholiza paznokci - rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka
Onycholiza to odklejenie się płytki paznokcia od łożyska, co grozi wystąpieniem stanu zapalnego i zakażenia. Schorzenie to częściej rozpoznawane jest wśród kobiet, może być wynikiem zbyt mocnego piłowania paznokci, ale również chorób tarczycy, cukrzycy, urazu mechanicznego lub ciasnych butów. Jak rozpoznać i leczyć onycholizę?
1. Co to jest onycholiza?
Onycholiza to odwarstwienie się płytki paznokcia od łożyska, co może być niebezpieczne do zdrowia. Oddzielenie paznokcia zwiększa ryzyko wniknięcia drobnoustrojów chorobotwórczych, powstania stanu zapalnego i zakażenia.
Onycholiza może wystąpić zarówno na paznokciach dłoni, jak i stóp. Częściej obserwowana jest u kobiet, może być na przykład skutkiem zbyt mocnego piłowania płytki przed nakładaniem manicure.
2. Rodzaje onycholizy
Wyodrębniono trzy główne rodzaje onycholizy:
- onycholiza pierwotna - wywołana stosowanymi kosmetykami, na przykład odżywkami na bazie formaldehydu, preparatami do manicure hybrydowego, żelowego lub akrylowego,
- onycholiza polekowa - pojawia się u osób, które stosowały antybiotyk z grupy tetracyklin, leki na trądzik lub łuszczycę,
- onycholiza wtórna - współwystępuje z chorobami tarczycy lub cukrzycą.
3. Przyczyny onycholizy
Udowodniono, że onycholiza może być spowodowana przez choroby ogólnoustrojowe lub schorzenia skórne, takie jak:
- łuszczyca,
- łysienie plackowate,
- wyprysk kontaktowy,
- atopowe zapalenie skóry,
- nadczynność tarczycy,
- cukrzyca,
- anemia,
- niedobór witamin,
- choroby autoimmunologiczne.
Odwarstwienie się płytki paznokcia może być też wynikiem uszkodzenia mechanicznego lub źle dopasowanego obuwia, wywołującego nacisk na paznokcie.
Onycholiza u kobiet najczęściej jest skutkiem zbyt mocnego piłowania paznokci podczas wykonywania manicure. Wśród przyczyn odklejenia się płytki paznokcia wymienia się również predyspozycje genetyczne, ciążę, grzybicę paznokci, częste chodzenie w butach na wysokim obcasie, deformację paznokci lub niewłaściwie wykonywany manicure.
Do powstania onycholizy mogą przyczyniać się również preparaty, zawierające formaldehyd, toluen, DBP, nitrocelulozę lub kamforę, infekcje płytki paznokcia, a także stosowane leki (antybiotyki, chemioterpia).
4. Objawy onycholizy
Onycholiza jest dość łatwa do rozpoznania, ponieważ powoduje widoczną zmianę w wyglądzie paznokcia. Pojawia się wówczas charakterystyczne białawe zabarwienia od krawędzi lub boków, które przesuwa się do 1/3 płytki.
W nowopowstałej przestrzeni mogą gromadzić się zanieczyszczenia, co może wpłynąć na zabarwienie paznokcia (może stać się szarawy, żółtawy, brązowy, a nawet czarny). Naturalne jest też wystąpienie nieprzyjemnego zapachu, a nawet dolegliwości bólowych podczas dotyku.
5. Leczenie onycholizy
Postępowanie w przypadku onycholizy opiera się na obcięciu paznokcia, aż do miejsca, w którym jest prawidłowo przyklejony do łożyska. Następnie przestrzeń po zabiegu jest oczyszczana, a lekarz informuje, w jaki sposób można wspomóc regenerację paznokcia.
Jeżeli doszło do zakażenia, niekiedy konieczne jest usunięcia całego paznokcia oraz zastosowanie leków przeciwgrzybiczych. Czas odrastania zdrowej płytki jest kwestią indywidualną, warto jednak w tym czasie stosować olejki przeciwbakteryjne i regenerujące (np. herbaciany, rycynowy).
Niezwykle ważne jest również wyeliminowanie czynników, które mogłyby spowodować nawrót onycholizy, jak zbyt ciasne buty, odżywki do paznokci ze złym składem czy wykonywanie manicure. Zaleca się utrzymywanie krótkich paznokci oraz dbanie o higienę i pielęgnację paznokci.
6. Profilaktyka onycholizy
Onycholiza jest wyleczalna, ale może nawracać, z tego względu niezwykle ważne jest zapobieganie chorobom paznokci. Warto zakładać rękawiczki, by nie narażać dłoni na długotrwały kontakt z wodą oraz detergentami.
Niewskazane jest stosowanie preparatów do paznokci, zawierających formaldehyd, nitrocelulozę lub kamforę, toluen lub DBP. Paznokcie najlepiej obcinać na krótko i wzmacniać je za pomocą olejków lub serum o naturalnym składzie na bazie skrzypu polnego, pokrzywy lub ekstraktów drożdżowych.
7. Onycholiza a dieta: składniki odżywcze wspomagające regenerację paznokci
Zdrowa dieta ma kluczowe znaczenie dla regeneracji paznokci, szczególnie w przypadku onycholizy, ponieważ odpowiednie składniki odżywcze mogą wzmocnić strukturę paznokcia i przyspieszyć jego gojenie. Jednym z najważniejszych minerałów jest krzem, który znajduje się w takich produktach jak pełnoziarniste zboża, orzechy, a także zielone warzywa liściaste. Krzem wzmacnia paznokcie, sprawiając, że stają się bardziej elastyczne i odporne na urazy.
Równie istotne jest spożycie biotyny (witaminy B7), która wspomaga zdrowy wzrost paznokci i zapobiega ich łamliwości. Biotynę można znaleźć w jajkach, orzechach, nasiona czy awokado.
Cynk i żelazo również odgrywają ważną rolę - ich niedobór może prowadzić do osłabienia paznokci i problemów takich jak onycholiza. Dobrymi źródłami tych minerałów są mięso, rośliny strączkowe, szpinak i pestki dyni. Warto również pamiętać o witaminie E, która wspiera regenerację komórek i może przyspieszyć gojenie paznokci.
8. Kiedy udać się do lekarza?
Onycholiza może być związana zarówno z urazami mechanicznymi, jak i chorobami ogólnoustrojowymi, dlatego w niektórych przypadkach niezbędna jest konsultacja lekarska. Jeśli problem dotyczy jedynie mechanicznego uszkodzenia (np. uderzenie, zbyt długie paznokcie), a paznokieć stopniowo wraca do normy, wizyta u specjalisty może nie być konieczna.
Jednak kiedy onycholiza trwa długo, obejmuje wiele paznokci lub towarzyszą jej inne objawy, takie jak zmiany skórne, ból, obrzęk czy przebarwienia, wskazana jest konsultacja dermatologiczna lub u lekarza pierwszego kontaktu.
Warto udać się do lekarza, jeśli podejrzewamy grzybicę paznokci, której objawy, to nie tylko onycholiza, ale także zgrubienia płytki paznokcia, jej kruchość i zmiana koloru. Specjalista pomoże ustalić przyczynę onycholizy i zaproponować odpowiednie leczenie, które może obejmować zarówno terapie miejscowe, jak i ogólnoustrojowe.
Szczególną uwagę należy zwrócić na onycholizę, jeśli pojawia się u osób z chorobami tarczycy lub innymi schorzeniami hormonalnymi, gdyż może to być objaw pogorszenia stanu zdrowia.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.