Otyłość a żylaki
Żylaki kończyn dolnych to najczęstsza postać przewlekłej niewydolności żylnej. W krajach uprzemysłowionych występują u 20–50% populacji, częściej u kobiet niż u mężczyzn. Z wiekiem liczba zachorowań zwiększa się. Uważa się też, że skłonność do występowania żylaków może być uwarunkowana genetycznie. Ponadto nie bez znaczenia jest tryb życia, rodzaj wykonywanej pracy, a nawet sposób odżywiania się.
Żylaki kończyn dolnych niejednokrotnie postrzegane są jako defekt kosmetyczny, a nie choroba. Tymczasem nieleczone, mogą prowadzić do bardzo poważnych powikłań, stanowiących nawet zagrożenia dla życia.
1. Objawy i przebieg choroby żylakowej
Żylaki kończyn dolnych to trwałe poszerzenia żył powierzchownych. Nabrzmiały, wypełniony krwią żylak widoczny jest pod skórą jako niebieskawa, czasem upstrzona zgrubieniami, kręta linia.
Choroba często zaczyna się niewinnie – uczuciem zmęczenia i ciężkości nóg. Czasami wieczorem wokół kostek pojawiają się niewielkie obrzęki. Z czasem długotrwałe stanie lub siedzenie wywołuje coraz bardziej uporczywy ból, obrzęki znacznie się powiększają, a poszerzone żyły są coraz bardziej widoczne.
W zaawansowanym stadium choroby skóra nad zmienionymi żyłami staje się napięta i błyszcząca. Mogą się pojawiać zmiany troficzne w postaci brunatnych przebarwień, wyprysków czy owrzodzeń. Te ostatnie, przy braku odpowiedniego leczenia, mogą stać się przyczyną ciężkich zakażeń całego organizmu.
2. Jak powstają żylaki?
Uważa się, że największe znaczenie w procesie powstawania żylaków ma niewydolność zastawek żylnych i osłabienie ściany żyły. W prawidłowych warunkach zastawki żylne, czyli fałdy błony wewnętrznej żyły, odpowiadają za jednokierunkowy przepływ krwi w żyłach, uniemożliwiając jej cofanie się. Dzięki temu krew może przemieszczać się z kończyn dolnych w kierunku serca nawet wtedy, kiedy przebywamy w pozycji stojącej, wbrew działającej sile grawitacji. Dodatkowo wspomagana jest przez tzw. pompę mięśniową – kurczące się podczas ruchu mięśnie uciskają żyły i wyciskają krew ku górze.
Kiedy zastawki nie działają sprawnie, krew cofa się powodując wzrost ciśnienia w żyłach. Zastój krwi i podwyższone ciśnienie powodują stopniowe rozciąganie ścian naczyń żylnych, a także wzrost przepuszczalności ścian naczyń włosowatych, co jest przyczyną powstawania obrzęków.
3. Wpływ otyłości na rozwój żylaków
Wśród czynników sprzyjających powstawaniu żylaków, obok predyspozycji genetycznych, długotrwałego stania czy ciąży, wymienia się otyłość. Czy rzeczywiście nadmierna ilość tkanki tłuszczowej może mieć tutaj jakiś wpływ? Okazuje się, że tak.
Rola otyłości w powstawaniu żylaków przejawia się w wielu aspektach. Po pierwsze, nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej, czyli tak zwana otyłość brzuszna, narządowa lub androidalna, powoduje znaczny wzrost ciśnienia w jamie brzusznej. Utrudnia to odpływ krwi żylnej z kończyn, prowadząc do jej zastoju, a także sprzyja uszkodzeniu zastawki żyły odpiszczelowej (największej żyły powierzchownej kończyny dolnej), która znajduje się w pachwinie.
Poza tym u osób otyłych często występują zaburzenia hormonalne. Powstające w organizmie nadmierne ilości estrogenów sprzyjają występowaniu zakrzepicy, a żylaki kończyn dolnych mogą być jednym z jej powikłań.
Kolejnym z czynników sprzyjających powstawaniu żylaków może być także niewłaściwa dieta stosowana często przez chorych z otyłością, która często jest także jej przyczyną. Bogatokaloryczne i ubogoresztkowe posiłki sprzyjają występowaniu problemów trawiennych i są częstą przyczyną występowania zaparć, które mogą zwiększać ryzyko choroby żylakowej.
Wśród przyczyn zwiększających prawdopodobieństwo powstawania żylaków wymienia się również brak ruchu i siedzący tryb życia. Tutaj też otyłość może odgrywać znaczącą rolę. Tacy chorzy często unikają wysiłku fizycznego, ich mięśnie są osłabione i pompa mięśniowa w łydkach nie działa sprawnie. Sprzyja to zastojowi krwi w żyłach kończyn dolnych, czego efektem jest rozwój choroby żylakowej.
Wprawdzie uszkodzenie ścian naczyń żylnych są nieodwracalne, nie znaczy to jednak, że kiedy rozwinęły się już żylaki, nie da się już nic na to poradzić. Obniżenie masy ciała może w sposób znaczący wpłynąć na odciążenie układu żylnego i złagodzenie nieprzyjemnych objawów, jakie towarzyszą żylakom kończyn dolnych. Otyłość i żylaki często idą w parze, warto więc jak najszybciej zmienić przyzwyczajenia i zacząć prowadzić zdrowy styl życia.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.