Pantenol – działanie, właściwości i wskazania

Pantenol to substancja, która znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym. Jej najbardziej znane działanie to łagodzenie oparzeń słonecznych. Ma to związek z tym, że substancja bardzo dobrze nawilża i regeneruje skórę, łagodzi podrażnienia oraz działa przeciwzapalne. Jakie są inne wskazania do jej stosowania? Czy jest bezpieczna?

1. Co to pantenol?

Pantenol, znany jako dekspantenol i panthenol, jest organicznym związkiem chemicznym z grupy alkoholi polihydroksylowych i jedną z substancji tworzących witaminę B5. To analog kwasu pantotenowego. Ppanthenol to mieszanina substancji (mieszanina racemiczna), składająca się z odmiany lewoskrętnej i prawoskrętnej. Z uwagi na większą aktywność częściej wykorzystuje się odmianę prawoskrętną. Jakie właściwości ma D-pantenol, o którym mowa?

Dekspantenol jest prekursorem (prowitaminą) kwasu pantotenowego. Oznacza to, że w organizmie ulega przemianie do kwasu pantotenowego. To lepka, bezbarwna, przeźroczysta ciecz, która rozpuszcza się w wodzie i alkoholu (nie rozpuszcza się w tłuszczach), ma zdolność wiązania wody w głębokich partiach skóry.

2. Pantenol w medycynie i kosmetyce

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Kwas pantotenowy, inaczej witamina B5, został odkryty przez Rogera J. Williamsa w 1932 roku. Pierwszy preparat – Bepanthen – wprowadzono na rynek w 1944 roku. Obecnie można kupić wiele produktów z dekspantenolem. To krem, krople do nosa, krople do oczu, maść, maść do nosa, pianka, pianka na skórę i syrop.

Korzysta z nich alergologia, dermatologia i wenerologia, okulistyka, otolaryngologia, pediatria, pulmonologia i medycyna rodzinna. Preparaty na rynku polskim zawierające dekspantenol to na przykład:

• Bepanthen Sensiderm (krem),
• Panthenol 5% (krem), Panthenol 5% (pianka), Panthenol 10% (pianka), Panthenol 15% (pianka), Panthenol 20% (pianka), Panthenol travel (pianka),
• Dermopanten (maść),
• Corneregel (żel do oczu),
• Dexoftyal Żel (żel do oczu).

D-pantenol można stosować także w formie kropli do nosa w przypadku nieżytu nosa czy kropli do oczu na zmęczone i podrażnione oczy. Pantenol można także znaleźć w wielu kosmetykach:

• balsamach i sprayach do stosowania na skórę (np. po oparzeniach słonecznych),
• balsamach nawilżających do pielęgnacji skóry suchej i wrażliwej,
• szamponach, odżywkach i wcierkach do włosów i na skórę głowy,
• kremach do twarzy,
• kremach do rąk,
• odżywkach do paznokci.

3. Działanie pantenolu

Jak działa na skórę i błony śluzowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, a także układ oddechowy? Okazuje się, że substancja:

• pobudza regenerację komórek naskórka, przyspiesza regenerację nabłonka rogówki. Regeneruje skórę przez stymulację podziałów komórkowych stymulując podziały komórkowe. Najbardziej znanym zastosowaniem Panthenolu jest łagodzenie oparzeń słonecznych
• wspomaga proces gojenia się ran, działa kojąco i łagodząco na uszkodzenia mechaniczne i podrażnienia wywołane działaniem promieniowania słonecznego,
• głęboko nawilża skórę, zwłaszcza narażoną na działanie promieniowania słonecznego lub uszkodzenia mechaniczne,
• łagodzi objawy kaszlu suchego i kataru. Podawany do nosa lub gardła podczas infekcji łagodzi podrażniania błony śluzowej górnych dróg oddechowych, nawilża ją i zmniejsza obrzęk,
• łagodzi objawy zespołu suchego oka i podrażnienia związane ze stosowaniem soczewek kontaktowych (nawilża oko),
• łagodzi stany zapalne skóry,
• poprawia kondycję włosów. Pobudza podziały komórkowe w mieszkach włosowych, stymuluje keratynocyty. Ponieważ wbudowuje się w ich strukturę, chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi,
• poprawia kondycję skóry paznokci, wzmacniając i odbudowując ich strukturę,
• zapobiega powstawaniu blizn,
• wykazuje subtelne działanie antybakteryjne oraz przeciwzapalne.

Jak stosować preparaty z pantenolem?

Preparaty zawierające pantenol stosuje się według potrzeb. Nie ma ograniczeń ilościowych. Należy jednak mieć na uwadze, że stosowanie produktów na jego bazie musi odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta zawartymi na ulotce lub opakowaniu. To ważne, ponieważ preparat może mieć różne zastosowania i dawkowanie w zależności od stężenia składnika aktywnego w produkcie dany.

4. Przeciwskazania i skutki uboczne

Pantenol jest bezpieczny i dobrze tolerowany nawet przez skórę wrażliwą i atopową. Przeciwwskazaniem do stosowania jest:

• nadwrażliwość na dekspantenol,
• duże i głębokie rany.

W czasie ciąży powinno się odbywać po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Podczas karmienia piersią pantenol nie powinien być stosowany (przenika do pokarmu kobiecego w sposób proporcjonalny do podanej dawki).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.