Pantenol – działanie, właściwości i wskazania
Pantenol to substancja, która znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym. Jej najbardziej znane działanie to łagodzenie oparzeń słonecznych. Ma to związek z tym, że substancja bardzo dobrze nawilża i regeneruje skórę, łagodzi podrażnienia oraz działa przeciwzapalne. Jakie są inne wskazania do jej stosowania? Czy jest bezpieczna?
1. Co to pantenol?
Pantenol, znany jako dekspantenol i panthenol, jest organicznym związkiem chemicznym z grupy alkoholi polihydroksylowych i jedną z substancji tworzących witaminę B5. To analog kwasu pantotenowego. Ppanthenol to mieszanina substancji (mieszanina racemiczna), składająca się z odmiany lewoskrętnej i prawoskrętnej. Z uwagi na większą aktywność częściej wykorzystuje się odmianę prawoskrętną. Jakie właściwości ma D-pantenol, o którym mowa?
Dekspantenol jest prekursorem (prowitaminą) kwasu pantotenowego. Oznacza to, że w organizmie ulega przemianie do kwasu pantotenowego. To lepka, bezbarwna, przeźroczysta ciecz, która rozpuszcza się w wodzie i alkoholu (nie rozpuszcza się w tłuszczach), ma zdolność wiązania wody w głębokich partiach skóry.
2. Pantenol w medycynie i kosmetyce
Kwas pantotenowy, inaczej witamina B5, został odkryty przez Rogera J. Williamsa w 1932 roku. Pierwszy preparat – Bepanthen – wprowadzono na rynek w 1944 roku. Obecnie można kupić wiele produktów z dekspantenolem. To krem, krople do nosa, krople do oczu, maść, maść do nosa, pianka, pianka na skórę i syrop.
Korzysta z nich alergologia, dermatologia i wenerologia, okulistyka, otolaryngologia, pediatria, pulmonologia i medycyna rodzinna. Preparaty na rynku polskim zawierające dekspantenol to na przykład:
- Bepanthen Sensiderm (krem),
- Panthenol 5% (krem), Panthenol 5% (pianka), Panthenol 10% (pianka), Panthenol 15% (pianka), Panthenol 20% (pianka), Panthenol travel (pianka),
- Dermopanten (maść),
- Corneregel (żel do oczu),
- Dexoftyal Żel (żel do oczu).
D-pantenol można stosować także w formie kropli do nosa w przypadku nieżytu nosa czy kropli do oczu na zmęczone i podrażnione oczy. Pantenol można także znaleźć w wielu kosmetykach:
- balsamach i sprayach do stosowania na skórę (np. po oparzeniach słonecznych),
- balsamach nawilżających do pielęgnacji skóry suchej i wrażliwej,
- szamponach, odżywkach i wcierkach do włosów i na skórę głowy,
- kremach do twarzy,
- kremach do rąk,
- odżywkach do paznokci.
3. Działanie pantenolu
Jak działa na skórę i błony śluzowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, a także układ oddechowy? Okazuje się, że substancja:
- pobudza regenerację komórek naskórka, przyspiesza regenerację nabłonka rogówki. Regeneruje skórę przez stymulację podziałów komórkowych stymulując podziały komórkowe. Najbardziej znanym zastosowaniem Panthenolu jest łagodzenie oparzeń słonecznych
- wspomaga proces gojenia się ran, działa kojąco i łagodząco na uszkodzenia mechaniczne i podrażnienia wywołane działaniem promieniowania słonecznego,
- głęboko nawilża skórę, zwłaszcza narażoną na działanie promieniowania słonecznego lub uszkodzenia mechaniczne,
- łagodzi objawy kaszlu suchego i kataru. Podawany do nosa lub gardła podczas infekcji łagodzi podrażniania błony śluzowej górnych dróg oddechowych, nawilża ją i zmniejsza obrzęk,
- łagodzi objawy zespołu suchego oka i podrażnienia związane ze stosowaniem soczewek kontaktowych (nawilża oko),
- łagodzi stany zapalne skóry,
- poprawia kondycję włosów. Pobudza podziały komórkowe w mieszkach włosowych, stymuluje keratynocyty. Ponieważ wbudowuje się w ich strukturę, chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi,
- poprawia kondycję skóry paznokci, wzmacniając i odbudowując ich strukturę,
- zapobiega powstawaniu blizn,
- wykazuje subtelne działanie antybakteryjne oraz przeciwzapalne.
Jak stosować preparaty z pantenolem?
Preparaty zawierające pantenol stosuje się według potrzeb. Nie ma ograniczeń ilościowych. Należy jednak mieć na uwadze, że stosowanie produktów na jego bazie musi odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta zawartymi na ulotce lub opakowaniu. To ważne, ponieważ preparat może mieć różne zastosowania i dawkowanie w zależności od stężenia składnika aktywnego w produkcie dany.
4. Przeciwskazania i skutki uboczne
Pantenol jest bezpieczny i dobrze tolerowany nawet przez skórę wrażliwą i atopową. Przeciwwskazaniem do stosowania jest:
- nadwrażliwość na dekspantenol,
- duże i głębokie rany.
W czasie ciąży powinno się odbywać po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Podczas karmienia piersią pantenol nie powinien być stosowany (przenika do pokarmu kobiecego w sposób proporcjonalny do podanej dawki).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.