Pękająca skóra – przyczyny, objawy i leczenie
Pękająca skóra na stopach, dłoniach czy w innych częściach to nie tylko defekt kosmetyczny. Zmiany często utrudniają wykonywanie codziennych czynności i obniżają komfort życia. Bywają bardzo dokuczliwe, a i bolesne. Za ich pojawianie się odpowiadają różne czynniki. Ustalenie podłoża problemu jest ważne, ponieważ poznanie przyczyny warunkuje skuteczne leczenie. Na czym ono polega?
1. Jak wygląda pękająca skóra?
Pękająca skóra to najczęściej problem dłoni i palców oraz stóp, zwłaszcza pięt. Pękająca skóra jest sucha, twarda, nieelastyczna. Często obserwuje się jej szorstkość, łuszczenie czy zaczerwienienie, a także pieczenie, lekki świąd oraz ból, zwłaszcza gdy uszkodzenie obejmuje nie tylko warstwę rogową, ale i sięga do skóry właściwej. Czasem pojawiają się dotkliwe rany.
Jeśli pękająca skóra na palcach rąk jest skutkiem przesuszenia, objawy nie muszą być dokuczliwe. W przebiegu chorób, takich jak atopowe zapalenie skóry (AZS) czy łuszczyca dłoni i stóp, gdy pojawia się silne rogowacenie skóry, a także głębokie pęknięcia skóry, dolegliwości bólowe są znaczne.
Jednak problem pękającej skóry nie ogranicza się wyłącznie do dystalnych części kończyn. Dokuczać mogą nie tylko pękające pięty czy pękająca skóra na dłoniach, kciuku, opuszkach palców, w zgięciach między paliczkami lub wokół paznokci. Dolegliwości wywołują także pęknięcia skóry napletka, kącików ust (tzw. zajady na ustach) czy odbytu, ale i innych części ciała.
2. Przyczyny pękającej skóry
Dlaczego pęka skóra? Dzieje się tak z różnych powodów. Najczęściej za kiepską kondycję skóry oraz nieestetyczne i dokuczliwe zmiany odpowiada:
- czynnik zewnętrzny, taki jak mroźne powietrze, środki czystości i detergenty, preparaty odkażające na bazie alkoholu,
- procesy chorobowe, zarówno dermatologiczne, jak i ogólnoustrojowe. Mogą to być choroby o podłożu alergicznym (np. AZS, egzema, alergia kontaktowa) lub autoimmunologicznym (np. cukrzyca), a także choroby skóry (np. grzybica), żylaki odbytu, choroby ogólnoustrojowe (np. przewlekła niewydolność nerek, stwardnienie rozsiane) czy zaburzenia hormonalne (np. spowodowane niedoczynnością tarczycy),
- niewłaściwa pielęgnacja, brak higieny, nieodpowiednie kosmetyki,
- niedobory witaminowe i mineralne.
Samoistne pękanie skóry wskazuje na nadmierne rogowacenie tkanek lub uszkodzenie płaszcza hydrolipidowego, który stanowi zewnętrzną warstwę ochronną skóry i zapewniającego jej właściwe nawilżenie.
3. Jakiej witaminy brakuje gdy pęka skóra?
Dla wyglądu i kondycji skóry bardzo duże znaczenie mają witaminy i minerały. Najważniejsze to:
- witamina A,
- witamina E,
- witaminy z grupy B - witamina B5 (kwas pantotenowy), witamina B7 (witamina H, biotyna) biotyna (witamina B7, H), witamina B3 (niacyna, PP),
- cynk
- selen.
4. Leczenie pękającej skóry
W łagodzeniu dolegliwości i objawów związanych z pękającą skórą bardzo ważne jest ustalenie podłoża i przyczyny problemu. Wiele zależy też od zaawansowania zmian. O ile w wielu przypadkach sprawdzą się domowe sposoby, o tyle w innych konieczne jest specjalistyczna terapia. Wówczas niezbędne jest krem lub maść na pęknięcia skóry (leczenie miejscowe), ale i leki doustne wydawane na receptę (leczenie ogólnoustrojowe).
W przypadku AZS stosuje się glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny, leki przeciwhistaminowe, metotreksat czy cyklosporynę.
Łuszczyca wymaga włączenia takich leków jak glikokortykosteroidy, pochodne witaminy D, pochodne witaminy A, ditranol, 5-fluorouracyl, metotreksat, acytretyna.
Na grzybicę pomoże flukonazol, klotrimazol, mikonazol, itrakonazol, terbinafina, a na alergię kontaktową leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy.
Egzema na dłoniach wymaga stosowania sterydów miejscowych lub inhibitorów kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), które są lekami o działaniu przeciwzapalnym oraz immunomodulującym, to jest regulującym reakcję immunologiczną.
5. Domowe sposoby na pękającą skórę
By sobie pomóc, warto wykorzystać również różne domowe sposoby na pękającą skórę. Metody sprawdzą się zarówno przy lekkich zmianach, które nie są skutkiem choroby (gdy defekty to skutek działania czynników atmosferycznych czy niewłaściwej pielęgnacji), jak i w poważniejszych przypadkach jako działanie pomocnicze.
Sprawdza się stosowanie kremów zawierających witaminy: A, C, E oraz alantoinę, mocznik, aloes, glicerynę, pantenol oraz emolientów: zarówno kupionych, jak i wykonanych samodzielnie (np. na bazie oliwy z oliwek).
Warto pamiętać, by przed stosowaniem detergentów zakładać rękawiczki ochronne. Najlepiej stosować przy tym łagodne środki czyszczące. Konieczne jest zwracanie uwagi na skład kosmetyków pielęgnacyjnych. Ten powinien być krótki, a użyte do jego produkcji substancje naturalne, łagodne i bezpieczne. Trzeba unikać produktów z zawartością alkoholu, konserwantów oraz silnych substancji czyszczących. Bardzo ważna jest racjonalna dieta zasobna w witaminy A, B, C, E oraz cynk i selen oraz optymalne nawadnianie organizmu (picie minimum 1,5 litra wody dziennie).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.