Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Karolina Kropiewnicka-Buczek

Pierwsza pomoc w zawale serca

Pierwsza pomoc w zawale serca
Pierwsza pomoc w zawale serca

Zawał serca to ostry stan kliniczny zagrażający życiu, który rozwija się w większości przypadków na podłożu choroby niedokrwiennej serca (tzw. choroby wieńcowej). Spowodowany jest on zwykle ustaniem przepływu krwi przez jedną z dwóch tętnic wieńcowych. Naczynia te mają za zadanie dostarczanie tlenu i glukozy do mięśnia sercowego, który, jak każdy inny mięsień, potrzebuje ich do swojej pracy.

spis treści

1. Jak dochodzi do zawału serca?

Kardiologia interwencyjna
Kardiologia interwencyjna

Kardiologia interwencyjna pozwala leczyć i ratować życie bez otwierania klatki piersiowej. Jest stosowana

zobacz galerię

Nagłe zatrzymanie przepływu krwi przez jedną z gałęzi tętnic wieńcowych w krótkim czasie doprowadza do martwicy tej części serca, która była przez nią zaopatrywana. Wskutek tego praca serca, jako pompy tłoczącej krew do tkanek i narządów, zostaje upośledzona, co w wielu przypadkach może doprowadzić do śmierci. Dlatego właśnie tak ważne jest jak najszybsze udzielenie pomocy osobie, która doznała zawału serca. Trzeba bowiem pamiętać, że znajduje się ona w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia. Niektórzy twierdzą, że umiera się dopiero po trzecim zawale, jednak warto podkreślić, że nie ma to nic wspólnego z prawdą – po prostu w tej kwestii nie ma reguły. Czasami pierwszy zawał może skończyć się nagłą śmiercią, a poza tym zdarzają się osoby, które przeszły więcej niż trzy zawały.

Zobacz film: "Wysiłek fizyczny a choroby serca"

Aby pomóc osobie doznającej zawału serca, należy najpierw właściwie rozpoznać dolegliwości z nim związane. Głównym objawem jest bardzo silny dławiący lub piekący ból w klatce piersiowej, który obejmuje dość duży obszar. Trwa on ponad 20 minut i ciągle narasta. Czasami promieniuje do żuchwy lub lewego barku. Ból nie zmienia nasilenia w zależności od pozycji ciała ani ruchów klatki piersiowej i nie zmniejsza się po przyjęciu nitrogliceryny (osoby zapadające na chorobę niedokrwienną serca zazwyczaj noszą ten lek przy sobie).

2. Zawał niemy

Niestety w niektórych przypadkach, np. u osób zaawansowanych wiekiem lub chorujących na cukrzycę, ten podstawowy objaw, jakim jest ból, może nie wystąpić – zdarza się to w blisko 10 proc. przypadków. Utrudnia to bardzo rozpoznanie zawału i sprawia, że postępuje on niezauważony. W takim przypadku wskazówkami mogą być duszność, osłabienie, zawroty głowy, kołatanie serca, niepokój, lęk. Jak już wyżej wspomniano, zawał rozwija się zazwyczaj na tle wcześniej rozpoznanej choroby wieńcowej, jednak czasami może on wystąpić u osób wcześniej nieleczonych na tę chorobę i być jej pierwszym objawem. Dlatego nawet jeśli wcześniej byliśmy "zupełnie zdrowi", nie bagatelizujmy charakterystycznego bólu w klatce piersiowej, za mostkiem, zwłaszcza jeśli wywołały go okoliczności stresu lub nadmiernego wysiłku fizycznego.

3. Wezwanie pogotowia ratunkowego

Gdy rozpoznamy objawy zawału, należy udzielić choremu pierwszej pomocy. Jeśli osoba ta zapadła wcześniej na chorobę wieńcową, powinna mieć przy sobie nitroglicerynę – w tej sytuacji należy podać jedną dawkę podjęzykowo. Jeśli w ciągu 5 minut ból w klatce piersiowej nie zmniejsza się lub nawet się nasila, należy wezwać telefonicznie pogotowie ratunkowe – numer 999 lub 112. W wezwaniu takim należy przekazać następujące informacje:

  • Własny numer telefonu – gdyby np. połączenie zostało przerwane lub gdybyśmy z nerwów zapomnieli udzielić najważniejszych informacji, dyspozytor będzie mógł się z nami skontaktować.
  • Powód wezwania karetki – np. "podejrzenie zawału u 50-letniego mężczyzny".
  • Adres miejsca, w którym znajduje się chory. Warto dodać dokładną lokalizację – np. "dojazd od ul. Mickiewicza, pierwsza klatka, ósme piętro". Ułatwi to ekipie ratunkowej jak najszybsze dotarcie do pacjenta.

Chory powinien jak najszybciej zostać przewieziony karetką w obecności lekarza do szpitala, gdzie zostanie udzielona mu fachowa pomoc medyczna. Nie należy próbować przewozić pacjenta na własną rękę do szpitala, tylko poczekać na pogotowie ratunkowe. W oczekiwaniu na karetkę należy ułożyć osobę podejrzaną o zawał w bezpiecznej pozycji. W przypadku duszności – położenie z uniesionym tułowiem (np. podparcie poduszkami na łóżku) może przynieść ulgę. Należy czuwać przy chorym i uspokajać go – objawami zawału mogą być bowiem silny lęk, uczucie "zbliżającej się śmierci". Nie jest to "zła wróżba", tylko normalna reakcja organizmu na bezpośrednie zagrożenie. Należy być więc przygotowanym na taką gwałtowną reakcję chorego i nie tracić zimnej krwi. Poza jedną dawką nitrogliceryny można podać choremu 150-325 mg kwasu acetylosalicylowego. Oznacza to po prostu pół tabletki aspiryny albo polopiryny – leku, który większość z nas posiada we własnej domowej apteczce. Trzeba ją rozgryźć. Należy poinformować personel karetki o podaniu polopiryny. Innych leków nie należy podawać, gdyż może to przynieść więcej szkody niż pożytku.

Pierwsza pomoc w przypadku zawału serca to przede wszystkim natychmiastowe wezwanie karetki pogotowia. Jak najszybsze przewiezienie chorego do szpitala ma decydujące znaczenie dla przeżycia pacjenta. Decydujące są pierwsze dwie doby po zawale i chory powinien je spędzić pod opieką wykwalifikowanego personelu. Nawet jeśli nie jesteśmy do końca pewni rozpoznania zawału – należy dzwonić po pomoc medyczną, gdyż postępowanie takie może uratować życie.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze