Pierwsze objawy ciąży. Jak je rozpoznać?
Spóźniony okres to niekoniecznie objaw ciąży. Miesiączka pojawia się zawsze 10-16 dni po owulacji (czas pojawienia się miesiączki jest stały, dla każdej kobiety, jest to tak zwana faza lutealna), ale długość cyklu może być zmienna. Za długość cyklu odpowiada długość fazy folikularnej, czyli czas dojrzewania pęcherzyka, który zawiera komórkę jajową. Owulacja może się opóźnić w wyniku niektórych czynników fizjologicznych, na przykład stresu, infekcji lub forsownego wysiłku. Dzieje się tak, ponieważ organizm decyduje, że dany moment nie jest właściwy na poczęcie. Miesiączka może także opóźnić się na skutek niektórych czynników patologicznych, na przykład zmian hormonalnych. Jeśli nie dostałaś w terminie miesiączki, może nie nastąpiła owulacja lub opóźniła się, co będzie skutkiem opóźnienia krwawienia.
Krwawienie w czasie spodziewanej miesiączki
Z drugiej strony, krwawienie w czasie spodziewanej miesiączki nie musi oznaczać, że nie jesteś w ciąży. Czasami zdarza się, że pojawia się plamienie lub słabe krwawienie. Można potraktować to jako objaw fizjologiczny lub oznakę poronienia zagrażającego (wówczas lekarze przepisują leki). Plamienie, które wystąpiło około tygodnia przed terminem miesiączki, może być plamieniem implantacyjnym. W takim wypadku prawdopodobieństwo ciąży rzeczywiście jest duże. Plamienie może być wywołane innym czynnikiem niż implantacją. Możliwa jest także implantacja, po której zarodek nie jest w stanie przetrzymać terminu miesiączki, co jest dość częstym zjawiskiem. Jeśli termin okresu jeszcze nie minął, spróbuj do niego cierpliwie poczekać.
Mdłości i wymioty
Mdłości i wymioty pojawiają się około 6-8 tygodnia ciąży i ustępują zwykle z końcem pierwszego trymestru. Co ciekawe, u niektórych pacjentek ciężarnych trwają nawet do 22 tygodnia ciąży i dłużej. Czym są spowodowane? Wczesna ciąża to czas intensywnych zmian hormonalnych, zwłaszcza wzrost poziomu hormonu hCG (gonadotropina kosmówkowa) i estrogenów, co może wpływać na układ trawienny i wywoływać mdłości.
Zapach kawy, mięsa czy mocnych słodkich perfum to czynniki, które mogą powodować u niektórych ciężarnych uczucie potrzeby zwymiotowania lub gwałtowny wyrzut treści pokarmowej z żołądka przez przełyk oraz jamę ustną. Zdarza się, że nieprzyjemne dolegliwości nie są wczesnym objawem ciąży, ale pojawiają się na skutek zatrucia pokarmowego. W przypadku wątpliwości, pacjentka powinna wykonać test ciążowy.
Częste oddawanie moczu
Częstsze oddawanie moczu to dość powszechny objaw ciążowy. Niedługo po zapłodnieniu dochodzi do zwiększenia poziomu progesteronu w ciele pacjentki, a ten żeński hormon płciowy o budowie steroidowej wpływa rozluźniająco na mięśnie miednicy, w tym mięśnie gładkie pęcherza moczowego.
Również na późniejszym etapie ciąży pacjentki mogą uskarżać się na tzw. parcie na pęcherz. Rosnąca macica może fizycznie uciskać macicę, w związku z czym wiele ciężarnych odczuwa częstszą potrzebę oddawania moczu. Prócz parcia na pęcherz pacjentki w ciąży mogą zaobserwować u siebie mimowolne popuszczanie moczu np. w trakcie śmiechu, kichania czy innych czynności.
Tkliwe piersi
Ból i obrzęk piersi mogą być symptomem zarówno ciąży, jak i nadchodzącej miesiączki. Zanim pojawi się wrażliwość piersi u kobiet w ciąży, od zapłodnienia musi minąć trochę czasu. Nasilenie tego symptomu różni się u ciężarnych. Jednak brak bolesności i obrzęku nie oznacza, że kobieta na pewno nie jest w ciąży.
Ból i tkliwość piersi u pacjentek ciężarnych są głównie spowodowane zmianami hormonalnymi, które zachodzą w organizmie wczesnej ciąży. W szczególności estrogen i progesteron są głównymi hormonami odpowiedzialnymi za te zmiany. Po zapłodnieniu poziom tych hormonów wzrasta, co prowadzi do przygotowania piersi do produkcji mleka i utrzymania ciąży.
Estrogen i progesteron powodują wzrost przepływu krwi do piersi oraz zwiększenie rozrostu tkanki gruczołowej i przewodów mlecznych. Te zmiany mogą prowadzić do zwiększonej wrażliwości, bolesności i obrzęku piersi u niektórych kobiet w ciąży. Jest to jedno z wczesnych objawów ciąży, które może wystąpić już w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu.
Ból głowy
W pierwszym trymestrze ciąży ból głowy może być wywołany przez zmiany hormonalne, stres, przemęczenie lub brak snu, niewłaściwe odżywianie, zbyt długie spanie, picie niewystarczającej ilości wody. Dolegliwości bólowe głowy na początku ciąży odczuwa większość kobiet w ciąży.
Ból głowy w ciąży może również być spowodowany migreną. Jest to dolegliwość łatwa do rozpoznania, ponieważ charakteryzuje się pulsującym bólem, który zazwyczaj występuje po jednej stronie głowy. Migrenie w ciąży mogą towarzyszyć takie objawy jak światłowstręt, nudności, zawroty głowy, uczucie rozdrażnienia, problemy z koncentracją.
Ból głowy w ciąży niekiedy związany jest z innymi problemami zdrowotnymi np. nadciśnieniem tętniczym krwi, anemią, krwotokiem podpajęczynówkowym, chorym kręgosłupem.
Stan podgorączkowy
U kobiet w ciąży temperatura ciała podnosi się do około 37 stopni z powodu działania progesteronu, który stwarza w ten sposób optymalne warunki do rozwoju zarodka. Brak miesiączki i utrzymujący się stan podgorączkowy mogą być oznakami wczesnej ciąży.
Zdarza się, że przyczyną podwyższonej temperatura ciała nie jest huśtawka hormonów, ale toczący się w organizmie stan zapalny. Obecność stanu zapalnego można potwierdzić w badaniach krwi. Wykonuje się w tym celu test stężenia tzw. białka C reaktywnego (CRP). Stan podgorączkowy może być także wynikiem zmęczenia, długiej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Podwyższenie temperatury ciała obserwuje się bardzo często w przebiegu zakażenia wirusowego górnych dróg oddechowych.
Zaparcia
Zaparcia są zwykle skutkiem błędów w odżywianiu i zbyt małej aktywności fizycznej. Jednak u kobiet w ciąży są wynikiem rozluźniającego działania progesteronu na tkankę mięśniową. U pacjentek ciężarnych poziom tego hormonu wzrasta, co może prowadzić do rozluźnienia mięśni gładkich, w tym mięśni jelitowych. Spowolnienie perystaltyki jelitowej skutkuje wspomnianymi wyżej zaparciami. Pojawiają się one zazwyczaj od trzeciego miesiąca ciąży.
Przyszłe mamy powinny zdawać sobie sprawę, że dieta bogata w błonnik, odpowiednia ilość płynów i regularna aktywność fizyczna mogą pomóc w złagodzeniu problemu zaparć, nawet w czasie ciąży. Zalecana dawka błonnika w przypadku ciężarnych to około 25 – 40 gramów na dobę.
Antykoncepcja hormonalna
Nawet jeśli stosowałaś antykoncepcję w prawidłowy sposób, istnieje ryzyko zajścia w ciążę. Indeks Pearla jest miarą określającą prawdopodobieństwo zajścia w ciążę mimo używania środków antykoncepcyjnych. Jest to wskaźnik opracowany dla grupy kobiet znajdujących się w wieku rozrodczym i stosujących antykoncepcję. Pozwala on na ocenę skuteczności różnych metod antykoncepcyjnych poprzez określenie liczby ciąż występujących na 100 kobiet w ciągu jednego roku stosowania danej metody.
Im niższy indeks Pearla, tym wyższa skuteczność antykoncepcji. Warto posłużyć się tutaj przykładem. Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych wg wskaźnika Pearla wynosi od 0,1 do 7,6. Nowoczesne tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe mają wskaźnik Pearla na poziomie 0,1 - 0,3.
Z metod antykoncepcyjnych zawsze należy korzystać zgodnie z zaleceniami lekarza. Wskazane jest także regularne monitorowanie skuteczności metod zapobiegania niechcianej ciąży.
Prawdopodobieństwo ciąży
W ciągu roku na 100 kobiet w wieku rozrodczym, które współżyją bez zabezpieczenia, aż 85 zajdzie w ciążę. Dzień cyklu ma duży wpływ na prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. W czasie owulacji, czyli najbardziej płodnego dnia, prawdopodobieństwo poczęcia wynosi 30%.
Pozytywny test ciążowy
Jeśli podejrzewasz ciążę, wykonaj test ciążowy z krwi lub moczu. Testy z krwi (beta HCG) mogą być wykonywane już 5 dni przed terminem spodziewanej miesiączki, co umożliwia szybsze potwierdzenie lub wykluczenie ciąży.
Natomiast testy moczu są zalecane w dniu spodziewanego krwawienia – około 14 dni po prawdopodobnym zapłodnieniu. Wielu specjalistów zalecan jednak, by poczekać i wykonać test po terminie miesiączki, ponieważ często zdarza się, że mimo pozytywnego wyniku testu ciążowego nadchodzi okres. Szacuje się, że nawet 50% bardzo wczesnych ciąż nie trwa dłużej niż do terminu miesiączki. Lepiej więc zaoszczędzić sobie niepotrzebnego rozczarowania albo nerwów.