Pojawia się między pierwszą a czwartą nad ranem. Znak, że już najwyższy czas zadbać o wątrobę

Badania kobiet, które spały mniej niż pięć godzin na dobę, potwierdziły, że niedobory snu bezpośrednio przekładają się na krótszą długość życia. Naukowcy z University of Cambridge i Fudan University z Chin wyliczyli, że optymalna ilość snu, dla osób w średnim wieku i starszych, to siedem godzin. Jednak lekarze podkreślają, że liczy się nie tylko długość, ale i jakość snu. Tym bardziej powinny nas zaniepokoić nocne przebudzenia. Jakie mogą być ich przyczyny?

1. Obturacyjny bezdech senny

W sypialni nie jest za gorąco, nie jesteś zestresowany, nie masz infekcji, która zatykałaby nos, a mimo to wielokrotnie budzisz się w nocy, a później przez cały dzień chodzisz zmęczony? Przyczyną może być obturacyjny bezdech senny.

- Nocne wybudzanie może być związane z obturacyjnym bezdechem sennym, kiedy w czasie snu dochodzi do wiotczenia mięśni, w tym mięśni gardła. W takiej sytuacji zapadają nam się drogi oddechowe, dochodzi do bezdechu. Markerem tego stanu jest chrapanie w nocy. Jeżeli bezdech trwa odpowiednio długo, to jest to absolutnie sytuacja alarmowa dla organizmu. To powoduje gwałtowne wybudzanie, wzrasta też ciśnienie i przyspiesza akcja serca. Jest to jeden z czynników ryzyka nadciśnienia tętniczego - wyjaśnia prof. Łukasz Małek, kardiolog i kardiolog sportowy z Narodowego Instytutu Kardiologii.

Zobacz film: "Dlaczego dłonie drętwieją podczas snu?"

Wielu pacjentów może nawet nie rejestrować epizodów nocnych pobudek. Bywa, że problem zauważają przypadkowo ich partnerzy i dopiero wtedy chorzy trafiają do lekarza.

- Osoby, które się często wybudzają w tym mechanizmie, są ciągle zmęczone, przewlekle senne, często bezwiednie zasypiają w ciągu dnia. Jest to jedna z częstszych przyczyn wypadków samochodowych. Problem dotyczy m.in. kierowców tirów czy autobusów, którzy nie są świadomi swojej choroby, a z powodu zmęczenia są w stanie zasnąć za kierownicą - dodaje prof. Małek.

- Takie epizody mogą się zdarzać nawet kilkadziesiąt razy w ciągu nocy. Wiemy, że u tych pacjentów istnieje większe ryzyko wystąpienia zawału serca, niewydolności, arytmii, nadciśnienia czy udaru. Problem częściej jest obserwowany u osób z otyłością - zaznacza prof. Piotr Jankowski z Instytutu Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Lekarz ostrzega, że w skrajnych przypadkach bezdech może doprowadzić nawet do uszkodzenia mięśnia sercowego.

2. Problemy kardiologiczne

Prof. Jankowski tłumaczy, że wybudzanie się w nocy może być objawem depresji, nerwicy, może być związane ze stresem, silnymi przeżyciami, ale jest obserwowane również u pacjentów z problemami kardiologicznymi. Niedosypianie i nocne pobudki powodują zaburzenia tętna i ciśnienia. Badania potwierdziły, że po nieprzespanej nocy wyraźnie wzrasta ciśnienie i tętno, a jeżeli taki stan będzie się utrzymywał przez dłuższy czas, może dojść do pogłębienia problemów.

- Wybudzanie się w nocy może być spowodowane np. niewydolnością serca, chorobą wieńcową. Nie należy zwlekać z konsultacją lekarską w przypadku wybudzania, bo zła jakość snu skraca życie. Każdy z nas potrzebuje od sześciu do ośmiu godzin ciągłego snu - przypomina prof. Jankowski.

3. Zaburzenia hormonalne

Lekarz Szymon Suwała z Katedry Endokrynologii i Diabetologii CM UMK w Szpitalu Uniwersyteckim nr 1 w Bydgoszczy wyjaśnia, że zaburzenia funkcji tarczycy, zarówno niedoczynność, jak i nadczynność - mogą wiązać się z zaburzeniami snu.

- Jeśli chodzi o wybudzenia w nocy, częściej są one związane z nadczynnością tarczycy, gdzie mamy do czynienia z przyspieszonym metabolizmem. Aczkolwiek i przy niedoczynności również mogą się pojawić tego typu problemy. U części pacjentów występują trudności z zasypianiem, co przekłada się na złą jakość snu - mówi lekarz.

- Warto też wspomnieć, że niedoczynność tarczycy związana z chorobą Hashimoto jest czynnikiem ryzyka rozwoju zespołu niespokojnych nóg. Związany z tym dyskomfort w obrębie kończyn dolnych w czasie spoczynku, w tym również w czasie snu, może powodować wybudzenia. Potwierdziły to wyniki badań prowadzonych przeze mnie w bydgoskiej Klinice Endokrynologii i Diabetologii - dodaje doktor Suwała.

4. Astma

Alergolog dr Piotr Dąbrowiecki w rozmowie z WP abcZdrowie zauważa, że nocne wybudzenia mogą być również jednym z objawów astmy. Szacuje się, że w Polsce cierpi na nią nawet cztery miliony osób, ale blisko połowa jest niezdiagnozowana. Problem z jej rozpoznaniem wynika m.in. z tego, że objawy pojawiają się cyklicznie, a potem zanikają. W związku z tym wielu pacjentów długo przypisuje swoje dolegliwości nawracającym infekcjom.

- Taki typowy pacjent z astmą to młoda osoba z alergią, uczulona na pyłki drzew, traw lub na alergeny całoroczne, jak roztocza kurzu domowego czy zarodniki grzybów pleśniowych. U tych osób pojawia się kaszel, świszczący oddech, uczucie braku powietrza czy uczucie duszności po kontakcie z alergenem albo po infekcji. Sygnałem alarmowym jest też wybudzanie się pacjenta w nocy między trzecią a piątą nad ranem, kiedy poziom kortyzolu spada. Pacjent się wybudza, bo trudno mu się oddycha - tłumaczy dr Piotr Dąbrowiecki, alergolog z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POCHP.

5. Chora wątroba

"Nature and Science of Sleep" wskazuje, że zaburzenia snu mogą być jednym z objawów niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). Główną jej przyczyną jest niezdrowy styl życia, a więc brak ruchu i zła dieta bogata w produkty wysokoprzetworzone, cukry proste i tłuszcze nasycone.

Ryzyko jej rozwoju zwiększa otyłość, cukrzyca typu 2, w grupie ryzyka są też osoby z niedoczynnością tarczycy i obturacyjnym bezdechem sennym.

- Zwykle najczęstszą przyczyną budzenia się między pierwszą a czwartą nad ranem jest problem z wątrobą - sugeruje cytowany przez Express.co.uk dr Brian Lun, specjalista medycyny integracyjnej. - Kiedy wątroba zostaje obciążona nagromadzonym tłuszczem, nie może już efektywnie detoksykować organizmu - dodaje lekarz.

Objawy NAFLD są mało charakterystyczne, a choroba jest najczęściej wykrywana przypadkowo podczas rutynowych badań krwi albo USG. Do objawów zaliczamy: bezsenność, przewlekłe uczucie zmęczenia i osłabienia, nadmierną senność w ciągu dnia, zespół niespokojnych nóg i ucisk z prawej strony pod żebrami. Z danych "Journal of Thoracic Disease" wynika, że zaburzenia snu dotykają od 60 do 80 procent pacjentów cierpiących na przewlekłe choroby wątroby.

6. Problemy ze stawami

Nocne wybudzenia są jednym z problemów pacjentów zmagających się z chorobami stawów. Co więcej, oba zaburzenia mogą wzajemnie się napędzać. Z jednej strony ból powoduje niespokojny sen u pacjentów cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów, z drugiej, jak wykazały badania, częste wybudzenia w przypadku RZS mogą wywoływać uwrażliwienie na bodźce bólowe i powodować podwyższenie mediatorów stanu zapalnego.

- Często w przebiegu chorób reumatycznych dochodzi do wystąpienia zaburzeń snu, w tym wybudzania w nocy, np. w przypadku artropatii zapalnych. Pacjenci budzą się w nocy m.in. z powodu silnych bólów stawów obwodowych czy kręgosłupa. Taki symptom jest często objawem alarmującym. Jedną z przyczyn zaburzeń snu i nocnego wybudzania się może być również fibromialgia. Nadal nie wiemy, jakie jest jej dokładne podłoże, mówi się m.in. o podłożu autoimmunologicznym tudzież psychicznym, gdzie poza silnym bólem całego ciała dochodzi do wystąpienia objawów z zakresu gastroenterologii (objawy tzw. zespołu jelita drażliwego) czy psychiatrii (np. zaburzenia lękowe). Cały ten obraz kliniczny może prowadzić do wystąpienia zaburzeń snu i nocnego wybudzania się, a w przypadku fibromialgii ponowne zaśnięcie jest problematyczne - wyjaśnia dr Bartosz Fiałek, reumatolog, dyrektor ds. medycznych Szpitala w Płońsku.

- Pamiętajmy, że również w przypadku standardowych, sezonowych infekcji może pojawiać się problem ze snem i nocnym wybudzaniem, jednak wówczas ma to charakter przemijający, a nie przewlekły - zaznacza ekspert.

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.