Polineuropatia alkoholowa – przyczyny, objawy i leczenie
Polineuropatia alkoholowa to zespół objawów, które są skutkiem zaburzenia funkcji nerwów obwodowych i nieprawidłowego przewodzenia impulsów nerwowych. Objawy to zaburzenia czucia, pieczenie i mrowienie, a także drętwienia kończyn. Z czasem pojawia się zanik mięśni i niedowłady. Przyczyną zaburzeń jest wieloletnie nadużywanie alkoholu. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest polineuropatia alkoholowa?
Polineuropatia alkoholowa to obwodowe uszkodzenie układu nerwowego związane z długotrwałym nadużywaniem alkoholu i najczęstsze powikłanie neurologiczne wieloletniego alkoholizmu. Szacuje się, że dotyka od 10 do 30% alkoholików.
Polineuropatia (lub zespół obwodowy) to zespół uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, który obejmuje nerwy obwodowe, sploty nerwowe i korzenie nerwowe. Dolegliwości pojawiają się symetrycznie, po obu stronach ciała. Nerwy obwodowe odpowiadają za przekazywanie impulsów pomiędzy mózgiem a innymi częściami ciała.
Neuropatia alkoholowa (ICD 10 – G62.1) pod względem częstości to druga – po cukrzycowej – polineuropatia. Ale alkohol i cukrzyca to nie jedyne przyczyny uszkodzenia nerwów obwodowych. Odpowiadają za nią także:
- choroby genetyczne,
- procesy autoimmunologiczne,
- schorzenia endokrynologiczne,
- działanie toksyn,
- niedożywienie,
- leki.
2. Objawy polineuropatii alkoholowej
Neuropatia to stan zapalny lub uszkodzenie nerwu obwodowego i powiązany z tym zespół objawów, które wynikają z zaburzenia przewodzenia informacji czuciowych, ruchowych i autonomicznych. To dlatego w chorobie, niezależnie od przyczyny, towarzyszy wiele zaburzeń, takich jak:
- parestezje: uczucie mrowienia, pieczenia lub ucisku bez udziału jawnego bodźca, zaburzenia czuciowe,
- zaburzenia ruchowe, wiotki niedowład mięśni z ich zanikiem,
- zaburzenia o innym charakterze, np. zaburzenia funkcji zwieraczy,
- zaburzenia autonomiczne: sucha lub nadmiernie potliwa skóra, jej postępujące rogowacenie, zasinienie i zmiany troficzne, obejmujące także paznokcie.
Polineuropatia alkoholowa ma charakter postępujący, a nasilenie objawów zależy od czasu trwania alkoholizmu. Choroba początkowo pojawia się uczucie pieczenia zlokalizowanego w dalszych częściach kończyn dolnych lub górnych (stopy i dłonie). Z czasem drętwienie, mrowienie i pieczenie obejmuje także części kończyn znajdujące się bliżej tułowia (ramiona, uda). Następnie dołączają do niej inne typowe objawy. To:
- osłabienie czucia głębokiego i odruchów głębokich, czyli możliwości określenia położenia części ciała bez udziału wzroku,
- osłabienie siły mięśniowej, zanik mięśni, niedowład kończyn,
- dolegliwości bólowe w obrębie kończyn, ból neuropatyczny (odczuwanie w czasie spoczynku palącego, rozrywającego lub kłującego bólu),
- allodynia, czyli odczuwanie bólu pod wpływem działania bodźców, które nie powodują dolegliwości bólowych u większości ludzi,
- ścieńczenie skóry, zwiększona podatność na zakażenia skóry, niegojące się owrzodzenia w dystalnych częściach kończyn dolnych,
- problemy z czuciem dotyku i bólu czy odczuwaniem temperatury, połączenie zaburzeń czucia z bolesnymi parestezjami,
- obniżenie barwy głosu, długotrwała chrypka (przyczyną jest neuropatia nerwu krtaniowego wstecznego),
- zaburzenia funkcji seksualnych.
Jeżeli polineuropatia alkoholowa dotyczy także włókien autonomicznych odpowiedzialnych za pracę narządów, obserwuje się:
- skoki ciśnienia tętniczego,
- zaburzenia rytmu serca,
- zaparcia,
- biegunki,
- nasiloną potliwość dłoni i stóp.
3. Leczenie polineuropatii alkoholowej
Ponieważ skutkiem choroby alkoholowej może być nie tylko uszkodzenie komórek nerwowych i ich demielinizacja (zniszczenie osłonek mielinowych komórek nerwowych), ale i utrata witamin i mikroelementów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, leczenie polineuropatii alkoholowej obejmuje:
- suplementację witaminami, zwłaszcza witaminą B1,
- dietę bogatą w składniki odżywcze,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne lub trójcykliczne leki przeciwdepresyjne w przypadku objawów bólowych,
- fizjoterapię, jeśli w przebiegu choroby pojawiło się osłabienie siły mięśniowej, zanik mięśni, niedowłady nóg i rąk.
Czas terapii neuropatii alkoholowej zależy od przestrzeganie zaleceń lekarza przez pacjenta. Rokowanie jest pomyślne pod warunkiem zachowania abstynencji (obowiązuje bezwzględne zaprzestanie picia alkoholu). Nieleczona polineuropatia alkoholowa prowadzi do nasilenia objawów i pogarsza rokowanie.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.