Prawdy i mity na temat pielęgnacji jamy ustnej
W dzisiejszym świecie, w którym zdrowa dieta i aktywność fizyczna są na pierwszym planie, często zapominamy, że zdrowie jamy ustnej to fundament dobrej kondycji całego organizmu. I choć świadomość w tym zakresie rośnie, wciąż pokutuje wiele mitów na temat pielęgnacji zębów i dziąseł. Zdemaskujmy je!
MIT 1: Zmiany próchnicowe i choroby przyzębia nie mają wpływu na ogólne zdrowie.
FAKT: Świat mikroorganizmów w naszej jamie ustnej jest niezwykle złożony. W zależności od stanu zdrowia, stylu życia czy diety, żyje tam nawet 700 gatunków bakterii, wirusów i grzybów. I choć w większości nie stanowią dla nas zagrożenia, są wśród nich bakterie potencjalnie chorobotwórcze.
Jedną z bakterii prowadzących do rozwoju próchnicy jest Streptococcus mutans. Rozkłada cukry obecne w spożywanych pokarmach i przekształca je w szkodliwy kwas, który stopniowo eroduje szkliwo, inicjując proces tworzenia się ubytków. Co ciekawe, jej namnażaniu sprzyja nie tylko niewłaściwa higiena jamy ustnej, ale też zanieczyszczenie powietrza. Badania wykazały, że ekspozycja na PM2.5 zwiększa przyleganie Streptococcus mutans do zębów i produkcję kwasów niszczących szkliwo [1].
Na cenzurowanym są też bakterie beztlenowe, które często są odpowiedzialne za infekcje dziąseł i stan zapalny tkanek miękkich w jamie ustnej. Błyskawicznie rozwijają się w trudno dostępnych miejscach, m. in. w przestrzeniach międzyzębowych i kieszonkach dziąsłowych, czyli tam, gdzie zwykła szczoteczka nie sięga.
Dzięki bogatemu ukrwieniu oraz połączeniu z układem trawiennym i oddechowym mikrobiom jamy ustnej nie jest odizolowany od reszty ciała. Badania dowodzą, że bakterie z jamy ustnej mają związek z chorobami płuc, układu kostno-mięśniowego, jelit, nowotworami, zapaleniem opon mózgowych i schorzeniami wątroby [2]. Dowiedziono, że te same bakterie, które zagnieżdżają się w głębokich kieszonkach przyzębia, bytują później na blaszkach miażdżycowych, co prowadzi do rozwoju chorób układu krążenia [3].
MIT 2: Nitkowanie zębów jest skuteczne w czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych i istotne tylko wtedy, gdy coś między nimi utknie.
FAKT: Wielu z nas jest przekonanych, że nić dentystyczna wystarczy do dokładnego oczyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Jest ona co prawda skuteczna w przypadku przednich zębów (siekaczy), ale nie dotrzemy nią do trudniej dostępnych miejsc. Tu sprawdzą się zaprojektowane ze szwajcarską precyzją szczoteczki międzyzębowe CPS, których cienkie, długie i elastyczne włókna zapewniają wyższy poziom higieny. Usuwają całą płytkę nazębną bez ryzyka uszkodzenia dziąsła. Są odpowiednie dla każdego, niezależnie od potrzeb: do zębów naturalnych, licówek i implantów, do aparatów ortodontycznych, koron i mostów, do zębów po zabiegach chirurgicznych i możliwie najwęższych przestrzeni międzyzębowych.
MIT 3: Skuteczność pasty do zębów mierzy się ilością piany i intensywnością smaku.
FAKT: Zdecydowanie nie, wręcz przeciwnie: mocno pieniąca się pasta często ma w składzie SLS (Sodium Lauryl Sulfate), który nie jest obojętny dla błony jamy ustnej, m. in. wysusza i podrażnia błonę śluzową. Kontrowersje budzą też triclosan, wybielacze i mikrogranulki z tworzywa sztucznego. Stosowane przez dłuższy czas zamiast pomóc szkodzą, niszcząc szkliwo i podrażniając błony śluzowe.
Inaczej działają laktoperoksydaza, oksydaza glukozowa i amyloglukozydaza – enzymy, które wspomagają naturalne działanie antybakteryjne śliny. Poprawiają równowagę flory bakteryjnej oraz wspierają remineralizację szkliwa. Obecne są w pastach do zębów Curaprox Be you, Enzycal czy Black is white. Ich delikatna formuła chroni szkliwo przed uszkodzeniami nawet przy codziennym stosowaniu. Towarzyszy im hydroksyapatyt, który wspomaga odbudowę szkliwa i wzmacnia zęby. Pasty Curaprox mają niski współczynnik RDA (ok. 50). Delikatnie czyszczą i zapewniają uczucie świeżości. Dostępne są w sześciu energetyzujących smakach – grejpfruta i bergamotki, brzoskwini i moreli, arbuza, ginu z tonikiem i persymoną, jagody i lukrecji, jabłka i aloesu.
MIT 4: Najlepsza do czyszczenia zębów jest szczoteczka z twardym włosiem.
FAKT: Mycie zębów szczoteczkami z twardym włosiem to ryzyko poważnego uszkodzenia szkliwa i podrażnienia dziąseł, zwłaszcza u osób dotkniętych paradontozą, z tendencją do krwawienia i opuchlizny, a także po zabiegach na przyzębiu. Alternatywą jest szczoteczka Curaprox CS 5460 ultra soft, w której 5460 trwałych włókien Curen® tworzy niezwykle gęstą powierzchnię czyszczącą. Łączy delikatność z efektywnością i precyzyjnie usuwa płytkę nazębną, chroniąc przy tym wrażliwe tkanki dookoła. Jej lekko pochylona, kompaktowa główka pozwala dotrzeć do trudno dostępnych miejsc, a ośmiokątna rączka ułatwia ustawienie szczoteczki pod odpowiednim kątem.
MIT 5: Technika mycia zębów nie ma żadnego znaczenia.
FAKT: Szybkie szczotkowanie, z dużą siłą nacisku i tylko tam, gdzie dotrze szczoteczka, z prawidłową higieną jamy ustnej ma niewiele wspólnego. Takie niedokładne mycie pomija przestrzenie międzyzębowe i okolice dziąseł, czyli obszary, gdzie gromadzą się resztki jedzenia i płytka nazębna. A to stwarza idealne warunki do rozwoju próchnicy i chorób przyzębia. Prawidłowa higiena jamy ustnej wymaga systematyczności, delikatności i dotarcia do wszystkich zakamarków, z uwzględnieniem zarówno powierzchni zębów, jak i przestrzeni między nimi oraz linii dziąseł. Jak to zrobić krok po kroku?
- Nie spiesz się, czyść świadomie, nie nawykowo.
- Szczotkuj zęby delikatnie, trzymając szczoteczkę jak długopis. To pomoże kontrolować nacisk i utrzymać prawidłowy kąt 45 stopni względem linii dziąseł (to tam gromadzi się najwięcej bakterii).
- Zacznij od wewnętrznej części tylnych zębów trzonowych. Powoli przechodź do części zewnętrznej. Szczotkowanie zakończ na powierzchniach żujących.
- Nie zapominaj o przestrzeniach międzyzębowych – w tym celu stosuj specjalne szczoteczki, ponieważ zwykłe nie dotrą do każdego zakamarka.
- Chcesz dokładniejszej higieny? Szczotkuj każdy ząb, bruzdę okołozębową oraz brzeg dziąsła osobno. Pomoże w tym szczoteczka jednopęczkowa Curaprox CS 1006. Ułatwia dotarcie do trudno dostępnych miejsc, m. in. tylnych zębów trzonowych, implantów czy powierzchni przylegających do aparatów ortodontycznych.
- Po szczotkowaniu przejedź językiem po zębach – ich powierzchnia powinna być gładka jak szkło. Jeśli wyczuwasz nierówności, oznacza to, że niektóre miejsca wymagają dokładniejszego doczyszczenia.
Film instruktażowy - jak używać szczoteczki manualnej Curaprox CS 5460
MIT 6: Zęby wystarczy myć dwa razy dziennie.
FAKT: Teoretycznie tak, ale w dłuższej perspektywie może okazać się to niewystarczające. Zęby powinno się myć przede wszystkim po posiłkach, zwłaszcza składających się z produktów o wysokiej zawartości cukru. Pomoże w tym zestaw podróżny Curaprox Travel set, który zawsze można mieć przy sobie. Zawiera składaną szczoteczkę CS 5460, mini pastę Be you oraz dwie szczoteczki międzyzębowe.
MIT 7: Do dentysty należy chodzić tylko wtedy, gdy pojawiają się problemy.
FAKT: Jeśli będziesz odwiedzać dentystę wtedy, gdy zacznie boleć ząb albo dziąsła zaczną krwawić, leczenie będzie zdecydowanie dłuższe, mniej komfortowe i drogie. Stomatologa należy odwiedzać co najmniej raz w roku. Taka regularność pozwala na wczesne wykrycie niepokojących zmian, często jeszcze bezobjawowych. To umożliwia podjęcie szybkich i małoinwazyjnych działań profilaktycznych lub leczniczych, które zapobiegną poważniejszym problemom w przyszłości.
MIT 8: Szczoteczkę do zębów wystarczy wymieniać raz na pół roku.
FAKT: Szczoteczkę do zębów powinno się wymieniać systematycznie, co trzy miesiące. Dość łatwo to zauważyć, bo w wyniku zużycia mechanicznego zaczynają wyginać się włoski (jeśli stanie się to szybciej, najpewniej stosujesz zbyt duży nacisk i nieodpowiednią technikę czyszczenia zębów). Niezależnie od stanu jej włókien, wymień szczoteczkę po przebytej infekcji wirusowej lub bakteryjnej.
Pamiętaj też, by po każdym myciu zębów wypłukać szczoteczkę pod strumieniem wody, a następnie zostawić ją do wyschnięcia w pozycji pionowej. Nie używaj na stałe nakładek na nią, bo stwarzają idealne środowisko do rozwoju ogromnych ilości bakterii.
Bibliografia
[1] Surdacki M, Stawińska K, Wpływ zanieczyszczenia powietrza na jamę ustną człowieka, „Dental Forum” 2024, 1/LII, s. 29-32.
[2] Chęcińska-Maciejewska Z, Schönknecht K, Peterseil M, Stanisławska-Frąckowiak D, Krauss H., Rola mikrobiomu jamy ustnej w zapobieganiu próchnicy i stanom zapalnym jamy ustnej i przyzębia, „Forum Ortodontyczne” 2022, 18 (3), s. 152-166.
[3] Kozłowska M, Streit D, Kozłowski P, Cuch B, Analiza nawyków i zachowań związanych higieną jamy ustnej, „Journal of Education, Health and Sport” 2015, 5(9), s. 95-101.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.