Psychobiotyki – właściwości, działanie i rodzaje
Psychobiotyki to bakterie probiotyczne, które mają korzystny wpływ nie tylko na ciało, ale i umysł. Ponieważ działają na linii jelita-mózg, mogą wspierać terapię wielu chorób psychicznych. Jak naukowcy powiązali skład mikroflory jelitowej z nastrojem człowieka? Co warto wiedzieć?
1. Co to są psychobiotyki?
Psychobiotyki to bakterie probiotyczne, którym przypisuje się korzystny wpływ nie tylko na ciało, ale i umysł. Spożywane w odpowiednich ilościach działają na oś jelitowo-mózgową, co przekłada się na dobrostan organizmu, wspiera także terapię osób zmagających się z chorobami natury psychicznej.
Bakterie, w zależności od rodzajów i szczepów, do których należą, wywierają różny wpływ na zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne człowieka. Te, które nazywa się psychobiotykami, mogą łagodzić objawy depresji, ale i symptomy chronicznego zmęczenia czy zespołu jelita drażliwego.
Dzieje się tak, ponieważ flora bateryjna, dzięki zależności w obrębie osi mózg-jelita-mikrobiota, może wpływać nie tylko na funkcjonowanie układu immunologicznego, ale i ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
2. Właściwości psychobiotyków
Naukowcy założyli, że długotrwałe zaburzenia związane z funkcjonowaniem bariery jelitowej wpływają na pojawienie się nieprawidłowości i różnych chorób, takich jak depresja, lęki czy zaburzenie równowagi emocjonalnej. Uznano, że mogą być one jednym ze skutków ubocznych zespołu jelita drażliwego (IBS). Jak wiadomo przypadłość ta ma związek z mniejszą ilością dobrych bakterii.
Przeprowadzone badania naukowe nie tylko potwierdzają, że mózg oraz jelita są stale ze sobą w kontakcie dzięki osi mózgowo-jelitowej, ale i podtrzymują koncepcję zakładającą istotną rolę mikrobiomu jelitowego w utrzymywaniu zdrowia psychicznego. Potwierdzają to wyniki eksperymentów, które wykazują różnice składu probiotycznej mikroflory u osób zdrowych oraz pacjentów z rozpoznaną depresją i innymi schorzeniami natury psychicznej.
Termin psychobiotyk został utworzony przez psychiatrę Teda Dinana i neurologa Johna F. Cryana.
3. Rodzaje psychobiotyków
Zdaniem naukowców potencjalnymi psychobiotykami są niektóre szczepy bakterii z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium oraz Bifidobacterium infantis. Za obiecujące mikroorganizmy uznaje się także Lactobacillus acidophilus. Naukowcy przyglądają się również innym szczepom.
Za bakterie probiotyczne o działaniu psychobiotycznym uznaje się takie szczepy jak:
- Lactobacillus acidophilus - pozytywnie wpływa na funkcjonowanie receptorów kannabinoidów w rdzeniu kręgowym, które odpowiadają za regulację percepcji bólu,
- B. infantis, L. reuteri - zmniejszają stan zapalny w organizmie współwystępujący z depresją. Poprzez zwiększenie stężenia hormonu leptyny i hamowanie wydzielania greliny odpowiadają za kontrolę apetytu,
- Lactobacillus rhamnosus - redukuje uczucie lęku i depresję. Oddziałuje na mózg poprzez nerw błędny zwiększając wydzielanie neuroprzekaźnika GABA,
- Lactobacillus i Bifidobacterium - wydzielają neuroprzekaźnik GABA. Jego niedobór jest związany z występowaniem depresji,
- Lactobacillus helveticus i Bifidobacterium longum - mają wpływ na redukcję poziomu kortyzolu, hormonu uwalnianego w odpowiedzi na stres. Jego podwyższone stężenie obserwuje się często osób zmagających się z depresją. Wpływają również na zmniejszenie stanu zapalnego,
- Bifidobacterium infantis - mogą wpływać na poziom serotoniny w organizmie. Niektóre szczepy są w stanie produkować neuroprzekaźniki, takie jak dopamina czy noradrenalina,
- Lactobacillus reuteri - wpływa na zwiększenie poziomu oksytocyny, poprawę samopoczucia, wyglądu i stanu zdrowia.
4. Działanie bakterii psychobiotycznych
Psychobiotykom przypisuje się działanie:
- przeciwdepresyjne,
- przeciwlękowe,
- poprawiające funkcje poznawcze,
- wspierające układ nerwowy.
Jak działają psychotyki? Dowiedziono, że mikroflora jelitowa może potencjalnie wpływać na dobrostan psychiczny poprzez:
- produkcję cytokin prozapalnych przez układ odpornościowy w odpowiedzi na lipopolisacharyd bakteryjny,
- wytwarzanie przez bakterie substancji należących do ludzkich szlaków metabolicznych (na przykład tryptofan, z którego powstaje serotonina),
- oddziaływanie poprzez dwukierunkową oś jelitowo-mózgową,
- przekazywanie sygnałów za pomocą neuroprzekaźników.
Niemniej, by potwierdzić właściwości terapeutyczne psychobiotyków, konieczne jest prowadzenie dalszych prac naukowych na temat roli mikrobioty jelitowej w rozwoju chorób o podłożu psychicznym.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.