Róża - objawy, rodzaje, czynniki ryzyka, powikłania, leczenie
Róża to nie tylko piękny kwiat. W medycynie różą określa się groźną chorobę skóry, która objawia się stanem zapalnym skóry i tkanki podskórnej. Co warto wiedzieć o róży i kto jest na nią najbardziej narażony?
Zobacz film: "Szpecący wykwit na nodze. Co może oznaczać?"
- 1. Defincja róży
- 1.1. Rodzaje różye
- 2. Przyczyny zachorowania
- 2.1. Czynniki ryzyka
- 3. Objawy róży
- 4. Diagnozowanie róży
- 5. Leczenie róży
- 6. Powikłania róży
1. Defincja róży
Róża (łac. erysipelas) to choroba skóry i tkanki podskórnej wywoływana przez paciorkowce Streptococcus pyogenes, które do ludzkiego organizmu dostają się przez uszkodzoną skórę, otarcia naskórka, skaleczenia, rany, owrzodzenia, w wyniku upośledzenia krążenia żylnego i chłonnego oraz z wewnątrzustrojowych ognisk zapalnych.
Najczęściej występuje u niemowląt i dzieci poniżej 9. roku życia, a także u osób dorosłych po 60. roku życia.
1.1. Rodzaje różye
Ze względu na przebieg wyróżniono następujące rodzaje choroby, jaką jest róża:
róża pęcherzowa – powstanie pęcherzy i oddzielenie się naskórka wskutek gromadzenia się płynu wysiękowego w warstwie brodawkowej;
róża krwotoczna – obecność objawów krwotocznych;
róża zgorzelinowa – powstanie martwicy i zgorzeli;
róża wędrująca – rozprzestrzenianie się choroby za pomocą naczyń limfatycznych;
róża nawrotowa – powtarzający się rumień zapalny w tym samym miejscu na ciele;
róża nowotworowa – odczyn zapalny na szerzące się drogą chłonną przerzuty nowotworowe.
2. Przyczyny zachorowania
Przyczyną zachorowania na różę są zwykle paciorkowce, które przenikają do organizmu w miejscach urazu mechanicznego. Przyczyną róży może być też ukąszenie, skaleczenie, obrzęk limfatyczny i upośledzenie krążenia żylnego lub chłonnego. Źródłem choroby mogą być też wewnątrzustrojowe ogniska zapalne.
2.1. Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka zachorowania na różę zaliczamy:
- zakażenie gronkowcem,
- zakażenie paciorkowcem,
- infekcję grzybiczą stóp,
- AIDS,
- przebyte przeszczepy narządów,
- wrodzone niedobory odporności,
- przyjmowanie glikokortykosteroidów,
- przyjmowanie preparatów immunosupresyjnych,
- owrzodzenie kończyn dolnych i martwica.
3. Objawy róży
W chorobie, jaką jest róża, obserwuje się ostro odgraniczony od zdrowych powłok rumień na skórze z obrzękiem najsilniejszym na obwodzie. Na skórze w tym miejscu mogą tworzyć się pęcherze na skórze. Bolesność występuje przeważnie tylko w pierwszym okresie choroby.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, chorobę, jaką jest róża, można znaleźć pod kodem A46. Najbardziej charakterystyczne objawy róży to nagły początek, szybki przebieg i obrzęk skóry wyraźnie odgraniczony od reszty ciała (kontrast zabarwienia). Najczęściej zajęta jest okolica twarzy (nos, policzki), gdzie oprócz rumienia dochodzi do silnego obrzmienia tkanki oczodołowej wskutek zaburzeń w krążeniu chłonki. Zapalenie może również lokalizować się na nogach.
Pozostałe objawy choroby róży to m.in.:
- nieregularny kształt ogniska zapalnego,
- zmiany skórne napięte, lśniące, nadmiernie ocieplone i zaczerwienione,
- bolesność i powiększenie zmienionych tkanek,
- wysoka gorączka (40°-41°C),
- dreszcze,
- powiększenie węzłów chłonnych położonych najbliżej obrzęku skórnego,
- ogólnie złe samopoczucie,
- świąd skóry, pieczenie, wrażenie puchnięcia i bólu zmienionych chorobowo miejsc,
- podwyższone OB i leukocytoza.
Raz przebyta róża nie wpływa na wzmocnienie odporności organizmu, a wręcz przyczynia się do ponownych zakażeń i może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe.
Zobacz także:
4. Diagnozowanie róży
Jeśli objawy róży występują na kończynach dolnych, lekarz dermatolog bez trudu rozpozna i prawidłowo zdiagnozuje chorobę. Charakterystycznym objawem jest wystąpienie ostrego stanu zapalnego, który wyraźnie oddziela się od zdrowej skóry. Częścią diagnozowania jest też pogłębiony wywiad z pacjentem i informacja o nagłym i szybkim przebiegu choroby, połączonym z wysoką gorączką i dreszczami.
Czasem róża daje objawy podobne do innych chorób. Jak je odróżnić?
- róża a zakrzepowe zapalenie żył głębokich - przy zakrzepowym zapaleniu żył obrzęk jest mniej wyraźny, a skóra jest twarda i bardzo bolesna na całej długości żyły,
- róża a ostre kontaktowe zapalenie skóry - przy zapaleniu nie pojawia się wysoka gorączka i dreszcze,
- róża a rumień guzowaty - objawy rumienia guzowatego obejmują pojawienie się licznych widocznych na skórze guzów, ale sam przebieg choroby jest dużo łagodniejszy niż w przypadku róży.
Objawy róży mogą występować również na twarzy i mogą być podobne do tych, które pojawiają się podczas półpaśca i tocznia rumieniowatego.
Podstawą diagnozowania jest oczywiście wywiad z pacjentem oraz badanie fizykalne. W trakcie wywiadu należy możliwie jak najdokładniej opisać swoje objawy, a także poinformować lekarza o przebytych w przeszłości chorobach, przyjmowanych lekach, alergiach i chotobach, na które się obecnie cierpi.
Podczas badania fizykalnego lekarz ocenia charakter występujących zmian, dzięki czemu może upewnić się co do diagnozy. Lekarz może też zlecić wykonanie badań krwi - morfologię i OB. Badanie powinno się wykonywać na czczo. U osób z różą można zaobserwować leukocytozę i podwyższony poziom OB.
Ponadto wykonuje się jeszcze szereg innych badań, takich jak:
- USG doppler żył kończyń dolnych,
- badanie ciśnienia krwi,
- badanie stężenia lipidów we krwi,
- badanie stężenia glukozy we krwi,
- angiografia z angioplastyką tętnic kończyn dolnych,
- badanie histopatologiczne zmienionego chorobowo fragmentu skóry.
5. Leczenie róży
Leczenie róży obejmuje przede wszystkim antybiotykoterapię. Najlepiej przeprowadzać ją w warunkach szpitalnych. Podaje się penicylinę, amoksycyklinę, tetracykliny i sulfonamidy. Gdy najczęściej zalecana dawka 1000 mg co 12 godzin nie przyniesie efektów w ciągu dnia, przyjmuje się lek co 8 godzin. Miejscowo można stosować okłady i kompresy ichtiolowe. Przede wszystkim należy zniwelować obrzęk skórny i nie doprowadzić do jego rozprzestrzeniania się.
6. Powikłania róży
Powikłania róży są bardzo groźne, dlatego nie warto ignorować tego schorzenia. Powikłania róży to m.in.:
- zapalenie naczyń limfatycznych i żylnych,
- upośledzenie krążenia,
- ropowica,
- słoniowacizna,
- zlepy rogówkowe,
- zapalenie zatoki jamistej,
- sepsa.
Komentarze