Róża

Róża (łac. erysipelas) to choroba skóry i tkanki podskórnej wywoływana przez paciorkowce Streptococcus pyogenes, które do ludzkiego organizmu dostają się przez uszkodzoną skórę, otarcia naskórka, skaleczenia, rany, owrzodzenia, w wyniku upośledzenia krążenia żylnego i chłonnego oraz z wewnątrzustrojowych ognisk zapalnych. W chorobie obserwuje się ostro odgraniczony od zdrowych powłok rumień zapalny z obrzękiem najsilniejszym na obwodzie. Na skórze w tym miejscu mogą tworzyć się pęcherze. Bolesność występuje przeważnie tylko w pierwszym okresie choroby.

1. Objawy i rodzaje róży

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, różę można znaleźć pod kodem A46. Najbardziej charakterystycznymi objawami róży są jej nagły początek, szybki przebieg i obrzęk skóry wyraźnie odgraniczony od reszty ciała (kontrast zabarwienia). Najczęściej zajęta jest okolica twarzy (nos, policzki), gdzie oprócz rumienia dochodzi do silnego obrzmienia tkanki oczodołowej wskutek zaburzeń w krążeniu chłonki. Zapalenie może również lokalizować się na nogach. Pozostałe objawy róży to m.in.:

Róża powoduje ostre zmiany zapalne w obrębie twarzy.

• nieregularny kształt ogniska zapalnego,
• zmiany skórne napięte, lśniące, nadmiernie ocieplone i zaczerwienione,
• bolesność i powiększenie zmienionych tkanek,
• wysoka temperatura (40°-41°C),
• dreszcze,
• powiększenie węzłów chłonnych położonych najbliżej obrzęku skórnego,
• ogólnie złe samopoczucie,
• swędzenie, pieczenie, wrażenie puchnięcia i bólu zmienionych chorobowo miejsc,
• podwyższone OB i leukocytoza.

Raz przebyta róża nie daje odporności, a wręcz przyczynia się do ponownych zakażeń i może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe. Wyróżniono następujące rodzaje róży:

• róża pęcherzowa – powstanie pęcherzy i oddzielenie się naskórka wskutek gromadzenia się płynu wysiękowego w warstwie brodawkowej,
• róża krwotoczna – obecność objawów krwotocznych,
• róża zgorzelinowa – powstanie martwicy i zgorzeli,
• róża wędrująca – rozprzestrzenianie się choroby za pomocą naczyń limfatycznych,
• róża nawrotowa – powtarzający się rumień zapalny w tym samym miejscu na ciele,
• róża nowotworowa – odczyn zapalny na szerzące się drogą chłonną przerzuty nowotworowe.

2. Czynniki ryzyka, powikłania i leczenie róży

Na różę chorują najczęściej osoby starsze, noworodki i dzieci. Zachorowaniu sprzyja spadek odporności, cukrzyca, owrzodzenia skóry, zakażenia grzybicze, przebyty zabieg mastektomii czy wszczepienia bajpasów oraz alkoholizm. Do powikłań róży zalicza się m.in.:

• zapalenie naczyń limfatycznych i żylnych,
• upośledzenie krążenia,
• ropowicę,
• słoniowaciznę,
• zlepy rogówkowe,
• zapalenie zatoki jamistej,
• sepsę.

W leczeniu róży stosuje się antybiotykoterapię. Najlepiej przeprowadzać ją w warunkach szpitalnych. Podaje się penicylinę, amoksycyklinę, tetracykliny i sulfonamidy. Gdy najczęściej zalecana dawka 1000 mg co 12 godzin nie przyniesie efektów w ciągu dnia, przyjmuje się lek co 8 godzin. Miejscowo można stosować okłady i kompresy ichtiolowe. Przede wszystkim należy zniwelować obrzęk skórny i nie doprowadzić do jego rozprzestrzeniania się.