Rzadkie miesiączki - przyczyny, diagnostyka, leczenie, dieta
Rzadkie miesiączki diagnozowane są wówczas, gdy okres powtarza się rzadziej niż co 35 dni. Stan też może być spowodowany wahaniami hormonalnymi lub innymi, poważnymi schorzeniami. Zbyt rzadkie miesiączki są wskazaniem do wizyty ginekologicznej w celu rozpoznania przyczyny problemu. Czy rzadkie miesiączki mają wpływ na płodność?
- 1. Co oznaczają rzadkie miesiączki?
- 2. Rzadkie miesiączki a wiek
- 3. Przyczyny zaburzeń miesiączkowania
- 4. Miesiączka a odżywianie
- 5. Jakie badania wykonać w przypadku rzadkich miesiączek?
- 6. Leczenie rzadkich miesiączek
- 7. Dieta a rzadkie miesiączki
- 8. Czy rzadkie miesiączki wpływają na płodność?
- 9. Rzadkie miesiączki a antykoncepcja
1. Co oznaczają rzadkie miesiączki?
Bardzo rzadkie miesiączki to oligomenorrhoea, mianem tym określa się menstruację powtarzającą się rzadziej niż co 35 dni. Przyczyny rzadkich miesiączek mogą być bardzo zróżnicowane, u niektórych kobiet jest to skutek zaburzeń hormonalnych czy odżywiania, nadmiernego odchudzania lub zespołu policystycznych jajników.
Wpływ na cykl menstruacyjny ma także hiperprolaktynemia, nadczynność i niedoczynność tarczycy. Nieregularne, rzadkie miesiączki są wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki medycznej i leczenia.
2. Rzadkie miesiączki a wiek
Oligomenorrhoea, czyli miesiączka występująca rzadziej niż co 35 dni, najczęściej ma związek z wahaniami hormonalnymi wywołanymi dojrzewaniem. Nie oznacza więc zwykle nic groźnego u dziewczynek, które dopiero zaczynają miesiączkować. Opóźniony okres zdarza się też u niektórych kobiet w okresie perimenopauzy (3-4 lata przed menopauzą) – to także nie jest powód do niepokoju.
Rzadkie miesiączki powtarzające się kilkukrotnie w ciągu roku bez związku z dojrzewaniem i menopauzą są wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki medycznej pod okiem ginekologa.
3. Przyczyny zaburzeń miesiączkowania
Najczęstsze przyczyny zbyt rzadkich miesiączek to:
- zespół policystycznych jajników (PCOS),
- choroby tarczycy,
- zaburzenia przysadki,
- nadczynność tarczycy,
- nowotwór przysadki mózgowej wydzielający prolaktynę.
Rzadkie miesiączki, skąpe krwawienia lub brak miesiączki pojawiają się także u kobiet, u których po wyłyżeczkowaniu jamy macicy pojawiły się zrosty. Przypominają one blizny, które po uszkodzeniu śluzówki powodują nieprawidłowości w funkcjonowaniu macicy.
Miesiączka może ustać podczas stosowania:
- chemioterapii,
- radioterapii,
- sterydów anabolicznych.
4. Miesiączka a odżywianie
Niestety, zdarza się, że kobiety same sobie „fundują” zaburzenia miesiączkowania, a nawet zupełny zanik miesiączki. Oligomenorrhoea może się pojawić u osób, które intensywnie ćwiczą, chudną lub stosują bardzo restrykcyjne diety odchudzające.
Wiąże się to z niedoborem składników odżywczych i brakiem równowagi hormonalnej. Miesiączka zanika także u niektórych kobiet cierpiących na anemię, anoreksję lub bulimię. Regularne miesiączkowanie zależy też w dużej mierze od stanu psychicznego kobiety. Jeśli doznaje ona ciągłych stresów, napięcie emocjonalne również może przyczyniać się do rozregulowania cyklu menstruacyjnego.
Często nieregularne i rzadkie miesiączki są wywołane zespołem policystycznych jajników, dlatego jeśli pojawią się zaburzenia miesiączkowania, wykonuje się badania krwi i USG, w celu potwierdzenia przyczyny problemu.
5. Jakie badania wykonać w przypadku rzadkich miesiączek?
Skąpe i rzadkie miesiączki są charakterystyczne dla młodych dziewczyn, które doświadczyły pierwszego okresu w ciągu ostatnich dwóch lat. Zaburzenia utrzymujące się przez dłuższy czas, zwłaszcza u kobiet powyżej 18. roku życia są wskazaniem do diagnostyki medycznej. Podstawą jest wywiad medyczny na temat trybu życia, samopoczucia w trakcie cyklu i ewentualnych przyczyn problemu.
Następnym krokiem jest ocena rozwoju cech płciowych, sprawdzenie stopnia owłosienia ciała oraz obliczenie BMI.
Pacjentka powinna zostać skierowana na badania krwi w celu oznaczenia poziomu prolaktyny, TSH, FSH i testosteronu. Dużą wartość diagnostyczną ma również badanie USG, które jest w stanie wykryć ewentualną wadę w obrębie narządów rodnych.
6. Leczenie rzadkich miesiączek
Leczenie zbyt rzadkich miesiączek jest zależne od przyczyny problemu. W przypadku niedoboru hormonów płciowych wskazane jest ich uzupełnienie, natomiast po zdiagnozowaniu cukrzycy, nadczynności lub niedoczynności tarczycy leczenie tych schorzeń.
U pacjentek z zespołem policystycznych jajników wprowadza się farmakoterapię w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną i zdrową dietą. W większości przypadków po uregulowaniu wyników długość cyklu menstruacyjnego staje się prawidłowa.
7. Dieta a rzadkie miesiączki
Regularnym miesiączkom nie sprzyja bardzo niska masa ciała i niewielka ilość tkanki tłuszczowej. W przypadku zbyt niskiego wskaźnika BMI zaleca się zwiększenie kaloryczności diety i udziału węglowodanów w jadłospisie.
Dieta korzystna dla cyklu menstruacyjnego powinna obfitować w zdrowe tłuszcze, nabiał, żelazo, kwas foliowy, witaminę C, D i E mangan, magnez, cynk, miedź i selen.
Korzystne jest spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych, świeżych warzyw i owoców, mięsa, strączków, orzechów i pestek. Pozytywny wpływ na cykl ma również wprowadzenie diety z niskim indeksem glikemicznym, regularne spożywanie posiłków oraz częściowa zamiana białka zwierzęcego na roślinne.
8. Czy rzadkie miesiączki wpływają na płodność?
Rzadkie miesiączki i inne zaburzenia w zakresie cyklu menstruacyjnego mogą sugerować problemy z owulacją, niezbędną do zajścia w ciążę.
U większości kobiet nieregularne miesiączki znacznie utrudniają wyznaczenie dni płodnych i niepłodnych, co zmniejsza skuteczność naturalnych starań. Dodatkowo u części pacjentek diagnozowane są cykle bezowulacyjne, które uniemożliwiają powiększenie rodziny.
W przypadku rzadkich miesiączkach zaleca się wykonywanie testów owulacyjnych oraz monitoringu owulacji, polegającym na kilkukrotnym wykonywaniu badania USG w ciągu miesiąca.
9. Rzadkie miesiączki a antykoncepcja
Rzadkie miesiączki nie gwarantują tego, że kobieta nie jest w stanie zajść w ciążę, w związku z tym osoby nieplanujące powiększenia rodziny powinny stosować antykoncepcję.
Dobór odpowiedniej metody powinien być poprzedzony wizytą u lekarza ginekologa, szczególnie gdy pacjentka rozważa antykoncepcję hormonalną.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.