Schistosomatoza (bilharcjoza) - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, powikłania
Schistosomatoza (bilharcjoza) to choroba zakaźna powodowana przez pasożyty należące do rodzaju Schistosoma. Jest szeroko rozpowszechniona w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, stanowi poważne zagrożenie, ponieważ może doprowadzić do powikłań obejmujących płuca, wątrobę czy nerki.
1. Co to jest schistosomatoza?
Schistosomatoza, znana również jako bilharcjoza, to przewlekła choroba pasożytnicza wywołana przez pierwotniaki z rodzaju Schistosoma. Pasożyty te występują w środowisku wodnym, a człowiek zaraża się poprzez kontakt skóry z wodą zanieczyszczoną larwami tych pasożytów. Choroba ta jest szeroko rozpowszechniona w krajach tropikalnych i subtropikalnych, gdzie warunki środowiskowe sprzyjają rozwojowi tych patogenów.
2. Przyczyny schistosomatozy
Kontakt skórny z wodą, podczas kąpieli czy pływania, stanowi główną drogę zakażenia schistosomatozą. Larwy pasożytów są obecne w środowisku wodnym, można spotkać je w rzekach, jeziorach czy stawach, które zostały zanieczyszczone odchodami ludzkimi. Często występują też w zbiornikach, w których bytują ślimaki, czyli pośrednicy w ich cyklu życiowym.
W ciele ślimaków dochodzi do przeobrażenia larw w sporocysty, a następnie w cerkarie, czyli stadium larwalne. W tej formie opuszczają one ślimaka i poszukują w wodzie swojego ostatecznego żywiciela - człowieka.
Do ludzkiego organizmu wnikają poprzez skórę, w naczyniach krwionośnych przekształcają się w schistosomule, a następnie przenoszą się do płuc, serca oraz wątroby. W narządach tych dochodzi do ich rozwoju i rozmnażania, ostatecznie trafiają do pęcherza moczowego, gdzie produkują jaja, które są usuwane z organizmu wraz z moczem i kałem.
3. Objawy schistosomatozy
Schistosomatoza może objawiać się w bardzo różny sposób, zależnie od stadium infekcji oraz indywidualnej reakcji organizmu. Niektórzy przechodzą ją bezobjawowo, u pozostałych pojawia się bardzo wiele różnych dolegliwości.
W początkowej fazie może wystąpić tzw. świąd pływaka, czyli początkowo bolesna, a następnie swędząca wysypka, która rozwija się w miejscu wniknięcia larw do organizmu, znika samoistnie po około tygodniu.
W czasie dojrzewania pasożytów w narządach wewnętrznych mogą pojawić się objawy grypopodobne, czyli gorączka, dreszcze, ból mięśni, kaszel i biegunka.
W miarę rozwoju choroby mogą wystąpić również dodatkowe dolegliwości, jak ból brzucha, zaparcia, powiększenie wątroby i śledziony, a także stany zapalne dróg moczowych.
W przypadku długotrwałego, nieleczonego zakażenia mogą rozwinąć się następujące powikłania schistosomatozy:
- nadciśnienie płucne,
- nadciśnienie w żyle wrotnej z krwawieniami z przewodu pokarmowego,
- choroba ziarniniakowa mózgu,
- zapalenie wątroby,
- marskość wątroby,
- uszkodzenie jelit,
- przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego,
- problemy neurologiczne.
4. Diagnostyka i leczenie schistosomatozy
Diagnostyka schistosomatozy opiera się na kilku podstawowych badaniach, takich jak analiza moczu i kału, testy serologiczne oraz biopsja wątroby lub pęcherza moczowego w celu wykrycia jaj pasożyta. Natomiast badania obrazowe (ultrasonografia, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny) mogą pomóc w rozpoznaniu powikłań związanych z infekcją.
Leczenie schistosomatozy opiera się na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych, takich jak praziquantel. Dawkowanie ustalane jest indywidualnie, czasem konieczne jest powtórzenie kuracji po kilku tygodniach, aby zlikwidować wszystkie patogeny.
W przypadku osób z powikłaniami lub przewlekłą infekcją wdrażane jest leczenie w celu redukcji objawów oraz powikłań choroby. Postępowanie to może wymagać współpracy wielu specjalistów, w zależności od liczby uszkodzonych narządów.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
