Schizofrenia hebefreniczna

Schizofrenia hebefreniczna najbardziej odpowiada wyobrażeniu, jakie przeciętny człowiek ma o chorobie psychicznej. Schizofrenik hebefreniczny jest wyraźnie nieporadny i niespójny w zachowaniu. Ten typ schizofrenii odznacza się również brakiem emocji lub występowaniem reakcji uczuciowych nieadekwatnych do bodźców zewnętrznych. Chorzy wybuchają niekontrolowanym śmiechem, wykrzywiają się, chichoczą w sytuacjach, które wymagają powagi, np. na pogrzebie. Są jowialni, wesołkowaci, przejawiają zachowania dziwne, wręcz absurdalne, z wyraźnie zaznaczoną wrażliwością na bodźce wewnętrzne i uderzającym brakiem wrażliwości na bodźce z zewnątrz.

Schizofrenia zdezorganizowana pojawia się dosyć wcześnie, w okresie pokwitania, między 15 a 25 rokiem życia. Pacjenci relacjonują poczucie wewnętrznej pustki, niesprawność funkcjonowania społecznego oraz objawy rozszczepienia między sferą umysłu a emocji. W przypadku zachorowania na schizofrenię hebefreniczną rokowania zwykle nie są najlepsze. Schizofrenicy zdezorganizowani dużo mówią, angażują się w długie, pozbawione sensu rozmowy. Mogą ulegać halucynacjom i urojeniom, ale zwykle objawy pozytywne nie dominują w przebiegu psychozy. Jeżeli już się pojawiają, ich treść najczęściej odnosi się do ciała chorego, np. chory może się skarżyć, że jego narządy wewnętrzne „zesztywniały” albo że w nocy usunięto mu mózg.

Czasami irracjonalne myśli pacjentów ze schizofrenią hebefreniczną przybierają charakter przyjemny, co dodatkowo może podsycać głupkowatość ich zachowania. Ponadto chorzy często zaniedbują czystość, higienę osobistą i wygląd. Zanieczyszczają się, nie zmieniają ubrań, a niekiedy nawet przejawiają koprofagię – odżywiają się własnymi odchodami. Zjadają też inne brudy i paprochy. Stanowi to kolejny wyraz ich braku wrażliwości, widocznej również w ignorowaniu bodźców ze środowiska społecznego.

Schizofrenia hebefreniczna to skrajna postać dezorganizacji zachowania człowieka. Oprócz wesołkowatości, błazeństwa, tendencji do pseudofilozofowania i głupkowatości, pacjenci są nieodpowiedzialni i nieprzewidywalni. Pojawiają się manieryzmy, dziwactwa, rozkojarzona mowa, płytki i niedostosowany nastrój oraz brak woli. Czasami występuje także skłonność do wycofywania się z kontaktów społecznych oraz zubożenie ruchowe, np. brak ruchów spontanicznych. Chorzy przybierają dziwne pozy, zachowują się krnąbrnie, nietaktownie. Czasami są wręcz bezczelni, opryskliwi, agresywni i nadpobudliwi. Ich mowa ciała nie współgra ze słowami. Pozwalają sobie na głupie dowcipy i niemiłe uwagi pod adresem innych osób.

Niektórzy mogą ich zachowania poczytywać za przejaw skrajnego zdemoralizowania. O ile schizofrenia katatoniczna manifestuje się ze swoimi objawami głównie w sferze motorycznej, a schizofrenia paranoidalna odznacza się przede wszystkim obecnością omamów i urojeń, o tyle schizofrenia hebefreniczna charakteryzuje się absurdalnością i dziwacznością zachowań. Bez względu na rodzaj psychozy, świat przeżyć schizofreników są w stanie zrozumieć jedynie cierpiący na tę chorobą.

Źródła

1. Birchwood M., Jackson Ch., Schizofrenia. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne, GWP, Gdańsk 2004, ISBN 83-89574-38-1.
2. Seligman M.E., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2003, ISBN 83-7298-441-7.
3. Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V., Psychologia. Kluczowe koncepcje. Psychologia osobowości, PWN, Warszawa 2010, ISBN 978-83-01-16396-9.