Skierowanie do psychologa? A w jakim celu?

By otrzymać pomoc psychologiczną w ramach ubezpieczenia zdrowotnego wymagane jest skierowanie. Najczęściej pacjenci zgłaszają się po ten dokument do lekarza POZ. Nie zawsze jednak go otrzymują.

Nie każdy potrafi prosić o pomoc. Nawet w obliczu poważnych życiowych problemów może zabraknąć odwagi, by głośno powiedzieć o swojej trudnej sytuacji. Zdarza się również, że wykonamy pierwszy krok, ale biurokracja, wymagania stawiane przez NFZ i brak zrozumienia ze strony lekarza skutecznie zniechęcą nas do walki.

W takiej właśnie sytuacji znalazła się Monika z Lublina, która żyła w toksycznym związku. Partner bił ją, był chorobliwie zazdrosny. Kobieta po odejściu od niego czuła, że potrzebuje pomocy psychologa. Wiedząc, że by skorzystać z pomocy w ramach NFZ, musi mieć skierowanie, zgłosiła się do lekarza pierwszego kontaktu.

Zobacz film: "Rozpoznaj stan zdrowia psychicznego on-line"

– Byłam przekonana, że to tylko formalność. Powiedziałam lekarzowi, z czym do niego przychodzę. Opowiedziałam o swoich lękach i niepokoju. On jednak uznał, że skierowania nie wypisze, bo nie ma takiej potrzeby. Zasugerował wręcz, że kobiecie czasem potrzeba silnej ręki – wspomina Monika.

Pacjentka zdecydowała się napisać na lekarza skargę. Jej problemy jednak nie zniknęły, nadal potrzebowała konsultacji z psychologiem. Nie chcąc ponownie narażać się na stres i tłumaczenia, po co jest jej potrzebna specjalistyczna pomoc, zdecydowała się pójść na wizytę prywatnie. Kosztowało ją to 90 złotych, a jedno spotkanie nie wystarczyło. Jak się bowiem okazało, Monika faktycznie powinna poddać się terapii.

Opisany problem nie jest jednostkowy. Wielu pacjentów czuje opory przed tłumaczeniem lekarzowi pierwszego kontaktu, dlaczego chce skonsultować się z psychologiem.

– Mieszkam w małej miejscowości, gdzie każdy każdego zna. W przychodni przyjmuje jeden lekarz, do którego nie mam zaufania. Jest przy tym mało sympatyczny. Wstydziłam się iść do niego, żeby poprosić o skierowanie do psychologa. A bardzo tego potrzebowałam. W domu ojciec alkoholik, pieniędzy ciągle brakowało, mama pracowała za dwoje, a w tym wszystkim ja – nastolatka, z której szydzi się w szkole, bo jest biedna i nie nosi modnych ubrań. Zupełnie sobie z tym nie radziłam – wspomina Natalia.

W przypadku osób, które nie ukończyły 18. roku życia, sytuacja wydaje się być szczególnie skomplikowana. Osoby niepełnoletnie nie dostaną bowiem skierowania do psychologa bez wiedzy opiekuna prawnego. A zatem lekarz POZ musi najpierw porozmawiać z rodzicami, dopiero wówczas będzie mógł skierować pacjenta do poradni zdrowia psychicznego.

Młodzi ludzie mogą zgłosić się po pomoc do pedagoga szkolnego lub skorzystać z telefonu zaufania (116 111).

Dlaczego zdarza się, że lekarze POZ odmawiają wypisywania skierowań do psychologa? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. – Pacjenci nie mogą narzucać lekarzowi POZ wystawienia im skierowania. To lekarz, biorąc pod uwagę wiedzę i wskazania medyczne, decyduje o tym, czy takie skierowanie zostanie wystawione. Oznacza to również, że lekarz ma prawo odmówić pacjentowi wystawienia skierowania, jeśli w jego ocenie nie zachodzi taka potrzeba – mówi portalowi WP abcZdrowie Barbara Kozłowska, p.o. Rzecznika Praw Pacjenta.

1. Kierunek: psychiatra

Bez skierowania nie uda się nam skonsultować z psychologiem. Zmiana w przepisach nastąpiła kilka lat temu, wcześniej bowiem taki dokument nie był potrzebny. Wydaje się jednak, że to niezwykle krzywdzący zapis.

A pomocy psychologicznej w Polsce potrzebuje coraz więcej osób. Mimo to opieka psychiatryczna w naszym kraju kuleje. Sytuację pogarszają źle opracowane projekty rządowe. W ostatnim raporcie NIK orzekł, że Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego zakończył się kompromitacją. Poprawie nie uległa jakość życia osób, które zmagają się z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin. W czasie jego trwania liczba samobójstw wzrosła o ponad 60 proc. Nie udało się również polepszyć dostępności do psychologów i psychiatrów. Problemem jest również niedobór kadry. W Polsce brakuje lekarzy psychiatrów.

– W sytuacji idealnej nie powinno być żadnego problemu z uzyskaniem dostępu do psychologa – mówi Karolina Krawczyk, psycholog z Fundacji ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. I dodaje: Z jednej strony system jest nie w porządku wobec pacjenta, który by otrzymać skierowanie musi opowiedzieć lekarzowi o swoich problemach. Z drugiej jednak strony trzeba mieć świadomość tego, że pacjenci są bardzo różni.

Jak sobie zatem radzić w takiej sytuacji? Wyjściem jest umówienie sią na wizytę do psychiatry. Do tego specjalisty bowiem skierowanie nie jest wymagane.

– Najczęściej i tak psychiatra kieruje pacjenta do psychologa, bo wówczas efekt leczenia jest zdecydowanie lepszy. I warto pamiętać również o tym, że tylko psychiatra może wypisać receptę na leki, jeśli uzna, że ich stosowanie jest uzasadnione. Psycholog nie ma takich uprawnień – podpowiada Karolina Krawczyk.

Gdy lekarz POZ nie wypisze nam dokumentu uprawniającego do konsultacji z psychologiem w ramach NFZ, warto poprosić go o uzasadnienie swojej decyzji na piśmie. – Odmowa wystawienia skierowania powinna zostać odnotowana w dokumentacji medycznej pacjenta. Jeśli pacjent nie zgadza się z decyzją lekarza, powinien wystąpić z wnioskiem do kierownika danego podmiotu leczniczego o weryfikację odmownej decyzji przez innego lekarza zatrudnionego w danej placówce. Pacjent może zwrócić się ponadto do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Okręgowej Izby Lekarskiej o ocenę prawidłowości postępowania lekarza – mówi portalowi WP abcZdrowie Barbara Kozłowska, p.o. Rzecznika Praw Pacjenta.

Pacjent może również zgłosić się po bezpłatną pomoc do Ośrodka Interwencji Kryzysowej lub do Miejskiego bądź Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. W tych miejscach w określone dni dyżurują psychologowie, a pomoc otrzymuje się najczęściej szybciej niż w poradni, gdzie termin wizyty u specjalisty może być wyznaczony nawet za kilka tygodni.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.