Szałwia hiszpańska – właściwości, przepisy, skutki uboczne

Szałwia hiszpańska, nazywana też chia, to jednoroczna roślina z rodziny jasnotowatych. Znana od wieków wciąż zdobywa na popularności. Jest uprawiana dla nasion, które są zasobne w kwasy tłuszczowe omega-3, ale i inne wartościowe składniki odżywcze. Dlaczego warto po nią sięgać? Jak stosować?

1. Co to jest szałwia hiszpańska?

Szałwia hiszpańska (Salvia hispanica L.), znana jako chia, to jednoroczna roślina z rodziny jasnotowatych. Wywodzi się z centralnej i południowej części Meksyku oraz z Gwatemali. Słowo „chia” pochodzi z języka azteckiego (nahuatl) od słowa „chian” albo „chien”, co oznacza „oleisty”.

Jak wygląda szałwia hiszpańska? Roślina osiąga metr wzrostu. Ma naprzeciwległe liście i fioletowe lub białe kwiaty na szczytach pędów. Rozłupnie zawierają owalne nasiona, które są nakrapiane w kolorze czarnym, ciemnoszarym oraz białym.

Zobacz film: "Smacznego: przepis na deser chia z mlekiem kokosowym i mango"

Szałwia hiszpańska – uprawa

Szałwia hiszpańska (chia) uprawiana jest dla nasion, które są zasobne w kwasy tłuszczowe omega-3 i sprzedawane pod nazwą zwyczajową „chia”. Najwięksi producenci to Meksyk, Australia, Paragwaj, Boliwia, Argentyna, Gwatemala i Ekwador.

Szałwia hiszpańska uprawa w Polsce – czy to możliwe? Okazuje się, że tak. Wystarczy mieć jej nasiona.

Wysiew nasion całoroczny jest możliwy w przypadku uprawy w pomieszczeniu (lubi ciepłe, słoneczne miejsca) lub od maja do czerwca na miejsce stałe do ogrodu. Nasiona sieje się w rozstawie 40 x 30 cm i przykrywa cienką warstwą ziemi (roślina nie ma szczególnych wymagań glebowych).

Warto pamiętać, że szałwia hiszpańska wprawdzie toleruje dłuższe okresy suszy, ale konieczne jest regularne podlewanie (by wytworzyła dużą ilość kwiatów). Należy unikać powstawania zastoju wody. Roślina jest dekoracyjna. Po przekwitnięciu można zebrać jej nasiona.

2. Wartości odżywcze nasion szałwii hiszpańskiej

Ziarna chia poleca się stosować w codziennej diecie, co ma związek z wysoką wartością odżywczą. Wartość energetyczna 100 g nasion szałwii hiszpańskiej wynosi 490 kcal. Nasiona chia zawierają:

• od 15 do 35 proc. białka,
• od 30 do 33 proc. tłuszczy,
• 41 proc. węglowodanów,
• od 18 do 30 proc. błonnika pokarmowego,
• od 4 do 5 proc. składników mineralnych.

Ponadto w nasionach chia obecne są składniki mineralne, takie jak cynk, żelazo, magnez, fosfor i wapń oraz witaminy B1, B3 oraz E, jak i przeciwutleniaczy, takich jak kwas kawowy i kwas chlorogenowy oraz flawonoidy, w tym kwercetynę, kemferol i myrycetynę. Nasiona chia nie zawierają glutenu.

Na uwagę zasługuje fakt, że olej z nasion szałwii hiszpańskiej zawiera bardzo wysokie stężenie kwasów tłuszczowych omega-3 (na szczególną uwagę zasługuje obecność kwasu alfa linolenowego), kwasy tłuszczowe omega-6. Co istotne, substancje występują w korzystnym dla zdrowia i prewencji chorób stosunku do omega-3.

3. Szałwia hiszpańska – przepisy

Jak stosować szałwię hiszpańską? Nasiona chia są wykorzystywane jako składnik sałatek, dodatek do jogurtów, owsianek, ale także pieczywa, deserów. Służą także do przygotowywania odżywczych napojów i koktajli.

Nasiona chia można dodawać zmielone, w całości lub w postaci żelu. Co interesujące, żel można stosować zamiast jajek, trzymając się zasady, że jedno jajko, na przykład dodawane do wypieków równa się jednej łyżce nasion chia zmiksowanych z 1/3 szklanki wody.

4. Nasiona chia opinie lekarzy i działanie

Z uwagi na właściwości, szałwia hiszpańska ma działanie prozdrowotne i lecznicze. Według specjalistów chia:

• obniża ciśnienie tętnicze krwi,
• spowalnia wchłanianie cukrów, mogą być korzystne dla diabetyków,
• pomaga kontrolować poziom lipidów w organizmie, obniża stężenie triacylogriceroli we krwi oraz frakcji LDL cholesterolu, podwyższa stężenie frakcji HDL,
• poprawia perystaltykę jelit,
• działa ochronnie na układ sercowo-naczyniowy, zmniejsza ryzyko rozwoju niedokrwiennej choroby serca i miażdżycy.
• może zapobiegać szybkiemu starzeniu związanemu z oksydacyjnym uszkodzeniem DNA z uwagi na potencjał antyoksydacyjny,
• działa przeczyszczająco,
• ma działanie przeciwnowotworowe, ponieważ zapobiega rozwojowi niektórych nowotworów,
• działa przeciwbólowo,
• wykazuje działanie przeciwzapalne,
• wspiera pracę mózgu, może poprawiać pamięć i koncentrację (odpowiada za to obecny w nasionach szałwii hiszpańskiej kwas alfa-linolenowy),
• pomaga zapobiegać alergiom i chorobom skóry, np. łuszczycy.

5. Szałwia hiszpańska – skutki uboczne

Nasiona chia, podobnie jak wszystkie produkty spożywcze, mogą powodować skutki uboczne. Działania niepożądane pojawiają się, gdy są spożywane w zbyt dużych ilościach (powyżej 50 g dziennie). Wówczas mogą pojawić się zaparcia i biegunki, bóle brzucha i niestrawność.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.