Szkorbut - czym jest i jak go leczyć
Szkorbut to choroba, która kojarzy się przede wszystkim z żeglarzami i marynarzami. Kiedyś występowała bardzo często, obecnie zachorowalność jest niska, a szkorbut niemal nie pojawia się wśród przypadków medycznych. Schorzenie wywołane jest niedoborem witaminy C, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
Zobacz film: "Jak pozbyć się uczucia ciężkich nóg?"
1. Przyczyny szkorbutu
Główną przyczyną szkorbutu jest dieta uboga w witaminę C. W przeszłości często chorowali na nią żeglarze, wybierający się w dalekie podróże,. Działo się tak dlatego, że nie mieli dostępu do produktów stanowiących źródło tej witaminy. Od XV wieku choroba doprowadziła do śmierci wielu z nich, dopóki nie odkryto, że można jej zapobiec przez spożywanie cytryn, pomarańczy i limonek. W dzisiejszych czasach szkorbut występuje niezwykle rzadko, choć wciąż zdarzają się jego przypadki u ludzi, u których występują takie czynniki ryzyka, jak:
- niedożywienie wynikające z alkoholizmu, podeszłego wieku, źle dobranych diet lub zaburzeń psychicznych (zaburzeń łaknienia, wstrętu do jedzenia, głodzenia się),
- choroby prowadzące do zaburzenia wchłaniania witaminy C (choroba Leśniowskiego-Crohna, ostra dyspepsja, choroby wymagające leczenia dializami, zespół złego wchłaniania),
- głód (głównie w krajach trzeciego świata).
Szkorbut niekiedy występuje u dzieci karmionych pasteryzowanym mlekiem butelkowym, ponieważ w procesie pasteryzacji witamina C ulega zniszczeniu. Preparaty mlekowe mają dodatek tej witaminy, ale podczas obróbki termicznej ulega ona rozkładowi. Dzieci karmione piersią otrzymują z mlekiem matki odpowiednią jej dawkę.
2. Objawy szkorbutu
Objawy szkorbutu zwykle pojawiają się po około 3 miesiącach spożywania zbyt małych ilości witaminy C lub niespożywania jej wcale. Z początku pojawiają się: osłabienie, zmęczenie, apatia oraz ból kończyn, a w szczególności nóg. Są to zazwyczaj symptomy, które łatwo zlekceważyć lub zrzucić winę na przemęczenie czy lekkie przeziębienie. Jeśli choroba nie zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowana i wyleczona, pojawiają się kolejne objawy szkorbutu. Są to przede wszystkim:
- zmiany skórne – czerwono-niebieskie plamki wokół mieszków włosowych, przypominające niewielkie siniaki. Włoski otoczone siniakiem są skręcone i łatwo się łamią. Bywa, że siniaki łączą się, tworząc wybroczyny o dużej powierzchni,
- problemy z dziąsłami – przy szkorbucie dziąsła puchną i stają się czerwone, miękkie i gąbczaste. Nawet lekkie podrażnienie sprawia, że krwawią,
- problemy z układem mięśniowo-szkieletowym – krwawienie wewnątrz stawów powoduje ogromny ból i dyskomfort. Stawy są opuchnięte i wrażliwe, a ból może być tak dotkliwy, że uniemożliwia chodzenie,
- problemy z oczami – są suche i podrażnione, a pacjent może się też skarżyć na nadwrażliwość na światło i zamazany obraz. Może się także pojawić krwotok podspojówkowy lub wewnątrz otoczki nerwu wzrokowego,
- anemia – rozwija się u 75 proc. pacjentów ze szkorbutem i jest wynikiem utraty krwi do tkanek, zaburzonego wchłaniania i metabolizmu żelaza i kwasu foliowego, krwawień do przewodu pokarmowego i wewnątrznaczyniowej hemolizy,
- problemy z sercem i płucami – spłycenie oddechu, niskie ciśnienie tętnicze, ból w klatce piersiowej i wstrząs, który może prowadzić do zgonu pacjenta.
3. Leczenie i profilaktyka szkorbutu
Leczenie szkorbutu opiera się na natychmiastowym podaniu witaminy C. Mogą być to warzywa lub owoce albo specjalne leki w postaci doustnej lub dożylnej. Oprócz tego stosuje się leczenie objawowe, w zależności od wystepujących dolegliwości. Szkorbut zwykle można zwalczyć już w kilka dni. Choroba nie niesie za sobą konsekwencji ani powikłań, jednak należy jak najszybciej podjąć leczenie.
Szkorbutowi można także bardzo łatwo zapobiegać – wystarczy dostarczać organizmowi odpowiednią ilość witaminy C. Jej źródłem są owoce cytrusowe (głównie pomarańcze i cytryny), czarna porzeczka, kiwi, papaja, pomidory, truskawki, niektóre warzywa (marchewka, brokuły, ziemniaki, szpinak i papryka) oraz mięso (wątróbka, ostrygi).
Komentarze