Sztywność karku – przyczyny i leczenie

Sztywność karku jest powszechną dolegliwością, która pojawia się u osób w różnym wieku, z wielu przyczyn. Jej charakter, czas trwania i dokuczliwość ma związek z jej przyczyną. Jakie uznaje się za najczęstsze? Na czym polega leczenie?

1. Co oznacza sztywność karku?

Sztywność karku to dolegliwość, która pojawia się u osób w każdym wieku, z wielu różnych powodów. Te mogą być zarówno prozaiczne i niegroźne, jak i wskazujące na niebezpieczne schorzenia.

Za sztywność karku może odpowiadać:

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

• przewianie,
• nadmierne napięcie mięśni szyi czy barków,
• choroby laryngologiczne, takie jak zapalenia ucha,
• choroby stomatologiczne, na przykład zapalenie stawu skroniowo-żuchwowego,
• nadwyrężenie mięśni i przeciążenie kręgów,
• choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa,
• stenoza kanału kręgowego w odcinku szyjnym,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie stawów,
• kręcz karku,
• uraz, na przykład podczas wypadku komunikacyjnego,
• choroba Parkinsona,
• polimialgia reumatyczna,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• udar mózgu, krwawienie podpajęczynówkowe.

2. Najczęstsze przyczyny sztywności karku

Ból szyi i karku może być konsekwencją nadmiernego napięcia mięśni i ograniczenia zakresu ruchomości kręgosłupa w odcinku szyjnym. Może za to odpowiadać:

• prowadzenie siedzącego trybu życia, brak aktywności fizycznej,
• długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej,
• przyjmowanie nieodpowiedniej pozycji w czasie snu,
• przewlekły stres. Nie bez znaczenia jest także nerwica.

Ból karku pojawić się może również pojawić się wskutek nadwyrężenia mięśni i przeciążenia kręgów, do czego może dojść podczas zbyt forsownych lub nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń.

Kolejną przyczyną sztywności karku może być choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa. Charakterystyczne dla niej jest:

• ból karku promieniujący do głowy, uszu, barków i ramion,
• ból pojawiający się przede wszystkim rano, po przebudzeniu,
• dolegliwości nasilające się wraz z postępem choroby. Ból obejmuje także coraz większy obszar.

Za sztywność szyi i karku może również odpowiadać stenoza kanału kręgowego w odcinku szyjnym, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy kręcz szyi. Wymuszone przechylenie głowy oraz szyi w stronę barku może mieć charakter wrodzony lub nabyty.

Sztywność karku i ból z tyłu głowy to typowe objawy dla przewiania. Mówi się o nim, gdy dolegliwości pojawiają się wskutek działania zimnego powietrza na okolicę szyi podczas siedzenia w przeciągu (siedzenie przy otwartym oknie, jazda samochodem z odsuniętą szybą) czy działania nadmuchu klimatyzacji.

Sztywność karku a infekcje

Ból karku może się pojawić w przebiegu infekcji - chorób laryngologicznych, takich jak zapalenie ucha czy schorzeń stomatologicznych. To na przykład zapalenie stawu skroniowo-żuchwowego.

Sztywność karku jest także typowym objawem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Wówczas pojawia się także wysoka gorączka, wymioty, bardzo silny ból głowy, senność, śpiączka i inne zaburzenia świadomości, podwójne widzenie oraz zaburzenia mowy, często także porażenie mięśni czy wysypka. Bardzo niebezpieczny jest tak zwany objaw oponowy.

Jak sprawdzić sztywność karku u dziecka czy dorosłego? Jedną ręką przytrzymuje się klatkę piersiową, a drugą umieszcza w okolicy podpotylicznej i powoli próbuje zbliżyć brodę do mostka. Sztywność karku uniemożliwiająca osobie chorej dotknięcie brodą klatki piersiowej wymaga natychmiastowego kontaktu z lekarzem.

3. Ból szyi i karku – diagnostyka

W przypadku, gdy uczucie sztywności karku jest dokuczliwe – bardzo silne bądź trwa długo, nie zmniejsza się lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy (wymioty, wysoka gorączka itp.) - należy skonsultować się z lekarzem.

Kluczowe jest ustalenie przyczyny dolegliwości. W diagnostyce duże znaczenie ma wywiad, badanie palpacyjne oraz testy oceniające ruchomość i możliwości funkcjonalne, często także badania dodatkowe. W zależności od podejrzenia może to być:

• ultrasonografia szyi, USG tętnic kręgowych i szyjnych,
• badania laboratoryjne, np. morfologia, OB, poziom białka ostrej fazy – CRP,
• tomografia komputerowa,
• badanie angio-TK tętnic szyjnych,
• rezonans magnetyczny szyi.

4. Sztywność karku i ból z tyłu głowy – leczenie

Postępowanie w przypadku sztywności karku zależy od przyczyny dolegliwości. Gdy jest nią przewianie, często pomagają domowe sposoby na ból szyi i karku:

• ciepła kąpiel, podczas której szyja jest zanurzona aż do linii włosów,
• ogrzanie bolesnego miejsca (sprawdzają się ciepłe kompresy, termofor czy plastry rozgrzewające)
• nałożenie maści przeciwzapalnych, maści rozgrzewających.

W innych przypadkach konieczna może być fizjoterapia (zabiegi, masaże, ćwiczenia) oraz farmakoterapia (to głównie środki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym). Bywa, że niezbędne jest postępowanie chirurgiczne.

Gdy dokucza sztywność karku, należy pamiętać o:

• ergonomii środowiska pracy,
• wygodnym łóżku z dobrym materacem,
• aktywności fizycznej,
• unikaniu napięć, odpoczynku, a także technikach relaksacyjnych, które pozwalają rozładować stres.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.