Sztywność karku – przyczyny i leczenie
Sztywność karku jest powszechną dolegliwością, która pojawia się u osób w różnym wieku, z wielu przyczyn. Jej charakter, czas trwania i dokuczliwość ma związek z jej przyczyną. Jakie uznaje się za najczęstsze? Na czym polega leczenie?
1. Co oznacza sztywność karku?
Sztywność karku to dolegliwość, która pojawia się u osób w każdym wieku, z wielu różnych powodów. Te mogą być zarówno prozaiczne i niegroźne, jak i wskazujące na niebezpieczne schorzenia.
Za sztywność karku może odpowiadać:
- przewianie,
- nadmierne napięcie mięśni szyi czy barków,
- choroby laryngologiczne, takie jak zapalenia ucha,
- choroby stomatologiczne, na przykład zapalenie stawu skroniowo-żuchwowego,
- nadwyrężenie mięśni i przeciążenie kręgów,
- choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa,
- stenoza kanału kręgowego w odcinku szyjnym,
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie stawów,
- kręcz karku,
- uraz, na przykład podczas wypadku komunikacyjnego,
- choroba Parkinsona,
- polimialgia reumatyczna,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- udar mózgu, krwawienie podpajęczynówkowe.
2. Najczęstsze przyczyny sztywności karku
Ból szyi i karku może być konsekwencją nadmiernego napięcia mięśni i ograniczenia zakresu ruchomości kręgosłupa w odcinku szyjnym. Może za to odpowiadać:
- prowadzenie siedzącego trybu życia, brak aktywności fizycznej,
- długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej,
- przyjmowanie nieodpowiedniej pozycji w czasie snu,
- przewlekły stres. Nie bez znaczenia jest także nerwica.
Ból karku pojawić się może również pojawić się wskutek nadwyrężenia mięśni i przeciążenia kręgów, do czego może dojść podczas zbyt forsownych lub nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń.
Kolejną przyczyną sztywności karku może być choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa. Charakterystyczne dla niej jest:
- ból karku promieniujący do głowy, uszu, barków i ramion,
- ból pojawiający się przede wszystkim rano, po przebudzeniu,
- dolegliwości nasilające się wraz z postępem choroby. Ból obejmuje także coraz większy obszar.
Za sztywność szyi i karku może również odpowiadać stenoza kanału kręgowego w odcinku szyjnym, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy kręcz szyi. Wymuszone przechylenie głowy oraz szyi w stronę barku może mieć charakter wrodzony lub nabyty.
Sztywność karku i ból z tyłu głowy to typowe objawy dla przewiania. Mówi się o nim, gdy dolegliwości pojawiają się wskutek działania zimnego powietrza na okolicę szyi podczas siedzenia w przeciągu (siedzenie przy otwartym oknie, jazda samochodem z odsuniętą szybą) czy działania nadmuchu klimatyzacji.
Sztywność karku a infekcje
Ból karku może się pojawić w przebiegu infekcji - chorób laryngologicznych, takich jak zapalenie ucha czy schorzeń stomatologicznych. To na przykład zapalenie stawu skroniowo-żuchwowego.
Sztywność karku jest także typowym objawem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Wówczas pojawia się także wysoka gorączka, wymioty, bardzo silny ból głowy, senność, śpiączka i inne zaburzenia świadomości, podwójne widzenie oraz zaburzenia mowy, często także porażenie mięśni czy wysypka. Bardzo niebezpieczny jest tak zwany objaw oponowy.
Jak sprawdzić sztywność karku u dziecka czy dorosłego? Jedną ręką przytrzymuje się klatkę piersiową, a drugą umieszcza w okolicy podpotylicznej i powoli próbuje zbliżyć brodę do mostka. Sztywność karku uniemożliwiająca osobie chorej dotknięcie brodą klatki piersiowej wymaga natychmiastowego kontaktu z lekarzem.
3. Ból szyi i karku – diagnostyka
W przypadku, gdy uczucie sztywności karku jest dokuczliwe – bardzo silne bądź trwa długo, nie zmniejsza się lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy (wymioty, wysoka gorączka itp.) - należy skonsultować się z lekarzem.
Kluczowe jest ustalenie przyczyny dolegliwości. W diagnostyce duże znaczenie ma wywiad, badanie palpacyjne oraz testy oceniające ruchomość i możliwości funkcjonalne, często także badania dodatkowe. W zależności od podejrzenia może to być:
- ultrasonografia szyi, USG tętnic kręgowych i szyjnych,
- badania laboratoryjne, np. morfologia, OB, poziom białka ostrej fazy – CRP,
- tomografia komputerowa,
- badanie angio-TK tętnic szyjnych,
- rezonans magnetyczny szyi.
4. Sztywność karku i ból z tyłu głowy – leczenie
Postępowanie w przypadku sztywności karku zależy od przyczyny dolegliwości. Gdy jest nią przewianie, często pomagają domowe sposoby na ból szyi i karku:
- ciepła kąpiel, podczas której szyja jest zanurzona aż do linii włosów,
- ogrzanie bolesnego miejsca (sprawdzają się ciepłe kompresy, termofor czy plastry rozgrzewające)
- nałożenie maści przeciwzapalnych, maści rozgrzewających.
W innych przypadkach konieczna może być fizjoterapia (zabiegi, masaże, ćwiczenia) oraz farmakoterapia (to głównie środki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym). Bywa, że niezbędne jest postępowanie chirurgiczne.
Gdy dokucza sztywność karku, należy pamiętać o:
- ergonomii środowiska pracy,
- wygodnym łóżku z dobrym materacem,
- aktywności fizycznej,
- unikaniu napięć, odpoczynku, a także technikach relaksacyjnych, które pozwalają rozładować stres.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.