Talassofobia, czyli lęk przed morską głębią. Objawy, przyczyny i leczenie

Talassofobia, czyli irracjonalny i wyolbrzymiony lęk przed morskimi głębinami, to jedna z fobii specyficznych. Na jej pojawienie się mają wpływ różne czynniki, zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Typowe jest, że podczas kontaktu ze stresogennym bodźcem pojawia się wiele objawów wegetatywnych. Co warto wiedzieć?

1. Co to talassofobia?

Talassofobia to zaburzenie nerwicowe, istotą którego jest pozbawiony racjonalnych przesłanek i nieadekwatny do zagrożenia lęk przed morzem czy oceanem. Przeraża wizja niebezpieczeństw, które czyhają w jego głębinach.

Paraliżujący strach pojawia się nie tylko podczas przebywania na otwartych wodach. Wyzwalają go również zdjęcia czy filmy przedstawiające morze, ale i sama myśl o nim. Obawy i wyobraźnię podsycają myśli o:

Zobacz film

• bezkresie i głębi morskich akwenów,
• mętnej wodzie,
• ciemności panującej w morskiej otchłani,
• żyjących w morskich wodach zwierzętach i roślinach, które są albo niebezpieczne, albo budzą niemiłe odczucia,
• znajdujących się na dnie obiektach, np. wraki statków,
• bezwzględności żywiołu, np. prądach morskich,
• byciu uwięzionym w wodzie,
• utonięciu,
• niemożności wyjścia z wody na ląd.

Nazwa zaburzenia – talassofobia - pochodzi od greckich słów: thalassa oznaczającego morze oraz i phóbos, to jest lęk. Choć zaburzenie nie figuruje w klasyfikacjach chorób, jest jedną z fobii specyficznych, to jest dotyczących konkretnego obiektu bądź sytuacji.

2. Objawy talassofobii

Talassofobia, jak każda fobia specyficzna, w kontakcie ze stresogennym bodźcem wywołuje wiele objawów wegetatywnych (zwanych także burzą wegetatywną). Najczęściej pojawia się:

• suchość w ustach,
• nadmierna potliwość,
• duszność,
• kołatanie serca,
• przyspieszona praca serca,
• drżenie kończyn,
• nudności, wymioty i biegunka.

ntensywność objawów związanych z talassofobią zależy od stopnia nasilenia zaburzenia. Czasem nerwica może wiązać się jedynie z dyskomfortem, jaki budzi pobyt nad morzem czy opowieści nurków. Bywa i tak, że niespodziewane spotkanie z obiektem fobii wywołuje ataki paniki. Silny, dominujący nad sferą przeżyć lęk może prowadzić do utraty kontroli nad emocjami, dysregulacji zachowania w wielu zakresach.

Charakterystyczne dla zaburzeń nerwicowych jest także lęk antycypacyjny. Mówi się o nim, gdy niepokój pojawia się na samą myśl o jakiejś konkretnej czynności. Typowe objawy nerwicowe to ból nieznanego pochodzenia, bezsenność, zaburzenia apetytu i libido. Pojawia się także myśl o unikaniu danej sytuacji za wszelką cenę.

3. Przyczyny talassofobii

Jakie są przyczyny talassofobii? Dokładnie tak, jak w przypadku innych fobii specyficznych, na jej pojawienie się mają wpływ różne czynniki, zarówno genetyczne, jak i środowiskowe.

Według specjalistów największe znaczenie mają uwarunkowania psychospołeczne. Oznacza to, że talassofobia może być skutkiem traumatycznego bądź bardzo nieprzyjemnego zdarzenia związanego z morzem. Ma ono miejsce najczęściej w dzieciństwie. Mogło to być:

• podtopienie czy topienie się,
• rejs statkiem w czasie sztormu,
• bycie świadkiem topienia się,
• obejrzenie wstrząsającego filmu o katastrofie morskiej,
• wysłuchanie wstrząsającej opowieści o morskich głębinach i czyhających w niej niebezpieczeństwach, gdy np. jej bohater stracił w otchłani życie.

Talassofobia może się także pojawić wskutek obserwacji ludzi, którzy na spotkanie z morzem reagują paniką. Zdarza się również, że morze wywołuje ogromny strach pomimo braku zaistnienia przykrej sytuacji w przeszłości.

4. Diagnostyka i leczenie

Fobia przed morzem może uprzykrzyć życie, stąd wiele osób decyduje się na terapię. Aby zdiagnozować problem nie wystarczy wykonany w internecie test na talassofobię. W tym celu warto odwiedzić specjalistę – psychologa bądź psychoterapeutę.

Talassofobia, z uwagi na obiekt lęku, jest zdecydowanie mniej uciążliwa niż lęk przez psami (kynofobia) czy pająkami (arachnofobia), lęk przed przebywaniem w otwartych przestrzeniach (agorafobia) czy przed małymi, niskimi, wąskimi i zamkniętymi pomieszczeniami (klaustrofobia).

W leczeniu fobii specyficznych wykorzystuje się metody terapii poznawczo-behawioralnej. Ich celem jest zmiana schematów myślenia i działania w różnych problematycznych sytuacjach.

Jednym ze sposobów jest desensytyzacja, to jest sukcesywne oswajanie się ze stresogennym bodźcem, zawsze w bezpiecznych warunkach terapii. Inną metodą jest gwałtowna ekspozycja na obiekt będący źródłem lęku (terapia implozywna), co ma na celu osłabienie reakcji lękowej.

Niekiedy konieczne jest włączenie farmaceutyków (beta-blokerów lub preparatów przeciwlękowych), których używa się doraźnie w razie potrzeby. Pomocne są również techniki relaksacyjne.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.