To nie rak, a efekt przyjmowania leku. Jak preparaty na cukrzycę mogą wpłynąć na badania?

Agoniści receptora GLP-1, czyli popularne leki stosowane w terapii cukrzycy typu 2 (m.in. semaglutyd czy liraglutyd), mogą wpływać na wyniki onkologicznych badań obrazowych PET-CT. Jak ostrzegają naukowcy, ich stosowanie może prowadzić do błędnej interpretacji wyników i nawet do fałszywego rozpoznania nowotworu.

Takie wnioski przedstawiono podczas 38. kongresu Europejskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej (EANM’25) w Barcelonie, a wyniki badań zaprezentowali specjaliści z brytyjskiej sieci diagnostycznej Alliance Medical Ltd.

Zobacz także: "Mogą być toksyczne dla nerek". Groźne nawet te bez recepty

Agoniści receptora GLP-1, znani z silnego działania obniżającego poziom cukru i apetyt, w ostatnich latach zyskali ogromną popularność. Tylko w Stanach Zjednoczonych ich stosowanie wzrosło aż o 700 proc. w latach 2019-2023.

Jak wyjaśniają naukowcy, leki te wpływają na metabolizm glukozy, motorykę żołądka i napięcie układu nerwowego współczulnego. To z kolei może prowadzić do pojawiania się nietypowych wzorców wychwytu znacznika FDG w badaniach PET-CT – standardowej metodzie stosowanej w diagnostyce onkologicznej.

- Zauważyliśmy nietypowy wychwyt u jednego z naszych pacjentów stosujących agonistę GLP-1, co skłoniło nas do przeprowadzenia szerszej analizy w całej sieci - mówi dr Peter Strouhal, dyrektor medyczny Alliance Medical. - Odkryliśmy, że takie zmienione wzorce pojawiają się coraz częściej, a obecnie w Wielkiej Brytanii brak jest zarówno krajowych, jak i międzynarodowych wytycznych dotyczących tego zjawiska - dodaje.

Badania wykazały, że u pacjentów przyjmujących leki GLP-1 w obrazach PET-CT może występować zwiększony wychwyt FDG w mięśniach, sercu oraz brunatnej tkance tłuszczowej. Takie zmiany bywają mylone z nowotworem lub procesem zapalnym, co może prowadzić do błędnych dalszych działań diagnostycznych.

Przykładowo, opisany w czasopiśmie "Laryngoscope" przypadek 61-letniej kobiety wykazał, że zwiększony wychwyt FDG w brunatnej tkance tłuszczowej szyi i śródpiersia wyglądał na przerzuty raka głowy i szyi. Dopiero dokładna analiza danych anatomicznych i funkcjonalnych pozwoliła wykluczyć nowotwór.

Zobacz także: Nanocząstki odwróciły objawy choroby Alzheimera. Przełom w badaniach nad chorobą

Eksperci podkreślają, że pacjenci nie powinni samodzielnie odstawiać leków GLP-1 przed badaniem PET-CT, jednak bardzo ważne jest, by zespół diagnostyczny wiedział o stosowanej terapii.

- Rozpoznanie charakterystycznego wychwytu związanego ze stosowaniem agonistów GLP-1 pomaga uniknąć niepotrzebnego niepokoju i interwencji, zapewniając pacjentom właściwą opiekę, we właściwym czasie, bez zbędnych komplikacji i wątpliwości – podkreśla dr Strouhal.

W Australii zaktualizowano już zalecenia dotyczące takich pacjentów – nie zaleca się przerywania terapii, natomiast rekomenduje się pozostanie na czczo od północy, wykonywanie badań rano i utrzymywanie dobrej kontroli poziomu glukozy. W Wielkiej Brytanii (gdzie przeprowadzono analizę) formalne wytyczne wciąż są opracowywane.

Zespół Alliance Medical planuje rozszerzyć swoje badania na kolejne ośrodki obrazowania, by stworzyć solidną bazę dowodową dla przyszłych rekomendacji. Celem jest również opracowanie międzynarodowych wytycznych, które pomogą radiologom i onkologom prawidłowo interpretować wyniki badań PET-CT u osób przyjmujących GLP-1.

Nowe odkrycia to ważne ostrzeżenie dla lekarzy i pacjentów — leki wspomagające odchudzanie i leczenie cukrzycy mogą mieć nieoczekiwany wpływ na wyniki badań obrazowych, a właściwa interpretacja ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa diagnostyki onkologicznej.

Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. News Medical
2. Laryngoscope
3. Pharmacy Times
4. Poradnik Zdrowia