Witanolidy – właściwości, działanie i zastosowanie
Witanolidy to związki występujące w roślinach, wykazujące aktywność biologiczną. Działają między innymi przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowo. Ich bogatym źródłem są korzenie i liście Ashwagandhy. Co warto wiedzieć?
1. Co to są witanolidy?
Witanolidy to organiczne związki chemiczne występujące w roślinach, które cechują się dużą aktywnością biologiczną. Można je na przykład znaleźć w korzeniach i częściach zielonych subtropikalnej rośliny, noszącą nazwę Withania somnifera L. Najpopularniejsze związki należące do tej grupy to witanolid D i witaferyna A.
Withania somnifera L, znana jest także jako Witania ospała czy Śpioszyn lekarski, Ukrywa się również pod nazwą sanskrycką Ashwagandha lub Indian ginseng (indyjski żeń-szeń), Winter cherry, Samm al Ferakh, Kanaje Hindi. Nazwa oznacza w sanskrycie „zapach konia”.
Witania ospała to gatunek rośliny z rodziny psiankowatych, który naturalnie występuje w Afryce, Azji południowej (do Indii i Sri Lanki) oraz w południowej Europie: Hiszpanii, Grecji i we Włoszech. Krajem pochodzenia tej są Indie, gdzie jest uprawiana na szeroką skalę.
Witania ospała jest krzewem, który mierzy około 150 cm wysokości. Ma żółtozielone lub zielonkawe kwiaty i czerwone lub ciemnopomarańczowe owoce. Surowcem leczniczym jest przede wszystkim jej korzeń oraz owoc.
Ashwagandha uznawana jest za roślinę lecznicą, a jej korzenie oraz owoce wykorzystywane są do wyrobu leków oraz suplementów diety. Była używana od czasów starożytnych.
To jedno z najpopularniejszych ziół, które stanowi podstawę medycyny ajurwedyjskiej. Roślina należy do grupy adaptogenów, które pomagają przywrócić jego naturalną równowagę, ułatwiając przystosowanie się organizmu do niekorzystnych warunków środowiskowych.
Do grupy też należy również miłorząb japoński, korzeń lukrecji, żeń-szeń, różeniec górski czy astragalus. Głównymi substancjami biologicznie czynnymi są wyizolowane z ziela ashwagandhy witanolidy, w tym witaferyna A i witanolid D.
Korzenie indyjskiego żeń-szenia zawierają również alkaloidy (głównie nikotynowe), fitosterole (beta-sitosterol), kumaryny, fenolokwasy (kwas chlorogenowy, przede wszystkim w zielu). W korzeniu substancjami adaptogennymi są związki z grupy glikowitanolidów – witanozydy i sitoindozydy.
2. Właściwości i działanie witanolidów
Witanolidy działają:
- cytostatyczne (przeciwnowotworowo, mają wpływ toksyczny na komórki nowotworowe),
- przeciwbakteryjnie,
- antyseptycznie (odkażająco),
- uspokajająco,
- obniżają ciśnienie krwi (działanie hipotensyjne),
- charakteryzują się działaniem antymitotycznym (hamują podział komórek na drodze mitozy).
Zobacz także:
3. Stosowanie i dawkowanie Ashwagandhy
Aby zaopatrzyć organizm w witanolidy, warto sięgać po Ashwagandhę. Ta jest dostępna zarówno w formie rozdrobnionej, jak i wyciągu w kapsułkach. Można kupić sproszkowany korzeń Ashwagandhy, płynny ekstrakt o pełnym spektrum, jak i ekstrakt z korzenia Ashwagandhy.
Przed zakupem warto poczytać o każdej z dostępnych formuł suplementu. Ponadto Withania dostępna jest również w formie olejku pielęgnacyjnego do ciała.
Dawkowanie Ashwagandhy powinno być uzależnione od formy przyjmowanego suplementu i przyczyny jej zażywania. Dla osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego należy ją brać przez co najmniej kilka tygodni.
O skuteczności działania witanolidów decyduje ich stężenie w wyciągu z Ashwagandhy, które powinno wynosić przynajmniej 1,5% (około 500 mg wyciągu na dobę). Suplementy diety można stosować zarówno rano, jak i wieczorem. Zależy to od indywidualnej reakcji organizmu.
4. Bezpieczeństwo podawania witanolidów
Choć suplementy diety na bazie Ashwagandhy są uznawane bezpieczne, roślina nie jest toksyczna, a w literaturze brak doniesień o negatywnym wpływie witanolidów na zdrowego człowieka, w niektórych przypadkach nie powinno się jej stosować. Co jest przeciwwskazaniem?
Przede wszystkim Ashwagandha nie powinna być zażywana przez:
- kobiety w ciąży, ponieważ większe dawki mogą niekorzystnie wpłynąć na przebieg ciąży, prowadząc do poronienia,
- osoby zmagające się z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca typu 1 czy Hashimoto toczeń.
- chorych na nadczynność tarczycy, ponieważ roślina podnosi poziom tyroksyny.
Przed włączeniem Ashwagandhy do diety warto skonsultować się z lekarzem. Obowiązkowo powinny zrobić to kobiety karmiące piersią, osoby stosujące leki hamujące działanie układu odpornościowego, a także zażywające środki uspokajające lub medykamenty na cukrzycę, nadciśnienie i niedoczynność tarczycy.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.