Wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny) - przyczyny, objawy, pierwsza pomoc, rokowania
Wstrząs hipowolemiczny to nagły kliniczny stan zagrożenia życia. Spada wówczas ciśnienie tętnicze krwi i dochodzi do niedotlenienia narządów. Co powoduje wstrząs hipowolemiczny? Jak leczyć wstrząs krwotoczny?
1. Czym jest wstrząs hipowolemiczny?
Wstrząs hipowolemiczny (wstrząs krwotoczny) to kliniczny stan zagrożenia życia na skutek utraty dużej ilości krwi lub płynów fizjologicznych. Znaczący spadek objętości krwi (ponad 20%) powoduje pogorszenie pracy serca, niedotlenienie innych narządów, a nawet ich niewydolność.
Wstrząs hipowolemiczny odpowiada za szybkie pogarszanie się stanu zdrowia, może też spowodować zgon. Zazwyczaj hipowolemia jest wynikiem silnego, intensywnego krwotoku na skutek wypadku.
2. Przyczyny wstrząsu hipowolemicznego
Wstrząs hipowolemiczny jest spowodowany obniżeniem objętości krwi w naszym organizmie. Jeżeli w jakiś sposób w naszym organizmie ubędzie 20 proc. krwi to dochodzi to stanu, który bezpośrednio zagraża naszemu życiu. Serce ma wówczas problem z pompowaniem zbyt małej ilości krwi i konieczna jest interwencja medyczna.
Przyczyny wstrząsu krwotocznego to utrata krwi wynikająca z krwotoku czy krwawienia lub utrata objętości osocza, które może być wynikiem rany na powierzchni skóry. Do wstrząsu hipowolemicznego może doprowadzić także odwodnienie organizmu, utrata elektrolitów (biegunka, wymioty).
Do powodów wstrząsu hipowolemicznego można zaliczyć także wielomocz, nadmierne wydalanie sodu z organizmu, diureza osmotyczna, gorączka), wodobrzusze oraz zwiększona przepuszczalność naczyń we wstrząsie anafilaktycznym czy wstrząsie septycznym.
3. Jakie są objawy wstrząsu hipowolemicznego?
Objawy wstrząsu krwotocznego zależą od przyczyny utraty krwi lub osocza, a także objętości utraconych płynów. Objawy wsztrząsu hipowolemicznego to m.in.:
- osłabienie,
- uczucie pragnienia (pragnienie hipowolemiczne),
- bladość skóry,
- splątanie,
- lęk,
- zmniejszone wydzielanie moczu,
- zimna, wilgotna skóra,
- tachykardia,
- skurczowe ciśnienie tętnicze poniżej 90 mmHg (tzw. ciśnienie wstrząsowe).
Objawy jakie mogą towarzyszyć wstrząsowi hipowolemicznemu, jeżeli jest spowodowany przez krwotok to:
- krew w kale,
- krwiomocz,
- ból brzucha,
- krwawienie z pochwy,
- wymiotowanie krwią,
- obrzęk jamy brzusznej,
- ból w klatce piersiowej.
Zobacz też:
4. Wstrząs krwotoczny pierwsza pomoc
Jeżeli zauważymy u osoby powyższe symptomy wstrząsu hipowolemicznego bezzwłocznie powinniśmy wezwać pomoc medyczną, nie powinno się transportować chorego samodzielnie. Zabronione jest też podawanie jakichkolwiek leków i płynów, a w przypadku krwotoku zewnętrznego niezwykle ważne jest jego zatamowanie.
Jeżeli chory traci przytomność należy ułożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej i zabezpieczyć przed wychłodzeniem. Można do tego użyć szalika, kurtki lub koca termicznego (koc ratunkowy), który powinien znajdować się w każdej apteczce. Nie wolno zapominać również o regularnym kontrolowaniu pracy serca i oddechu, ponieważ konieczne może być wykonanie resuscytacji.
5. Jak leczyć wstrząs hipowolemiczny?
Leczenie wstrząsu hipowolemicznego wymaga profesjonalnej opieki medycznej i pobytu w szpitalu. Jedynie lekarze są w stanie wprowadzić płynoterapię i przywrócić objętość wewnętrznaczyniową.
Dodatkowo konieczna jest kontrola pracy serca, podanie leków na kurczliwość tego narządu oraz naczyń krwionośnych. Nie bez znaczenia jest też zadbanie o prawidłową temperaturę ciała i sprawdzanie wydolności pozostałych narządów.
6. Rokowania
Objawy utraty krwi szybko postępują i prowadzą do poważnych powikłań. Niedobór płynów może wywołać uszkodzenie mózgu i nerek, zawał serca czy gangreny kończyn.
Rokowania są zależne od ilości straconej krwi lub płynów ustrojowych, a także ogólnego stanu zdrowia. Wstrząs stanowi większe zagrożenie dla osób chorych przewlekle na cukrzycę, schorzenia serca, nerek lub płuc. Wstrząs krwotoczny może doprowadzić do zgonu w przypadku braku lub zbyt późno udzielonej pomocy medycznej.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.