Trwa ładowanie...

Wznowy raka piersi - czynniki ryzyka, objawy, leczenie

Avatar placeholder
24.09.2021 12:58
Wznowy raka piersi
Wznowy raka piersi (Adobe Stock)

Wznowa raka piersi może wystąpić w każdym okresie po leczeniu, ale najczęściej do nawrotu dochodzi w okresie pierwszych trzech do pięciu lat od pierwotnej terapii. Ryzyko powrotu choroby może wywołać uczucie stałego zagrożenia i wiązać się z lękiem, ale z drugiej strony wykonywanie regularnej kontroli piersi pozwala na wczesne wychwycenie ewentualnych zmian. Każda kobieta po leczeniu raka piersi objęta jest indywidualnie dopasowanym planem kontroli w celu jak najszybszego wykrycia ewentualnej wznowy.

spis treści

1. Czynniki ryzyka wznowy raka piersi

Na podstawie obecności pewnych czynników dotyczących raka, a także związanych z pacjentem można określić prawdopodobieństwo wystąpienia wznowy choroby. Należą do nich:

  • stopień zajęcia węzłów chłonnych – zajęcie przez nowotwór węzłów chłonnych zwiększa ryzyko wystąpienia wznowy,
  • zajęcie naczyń limfatycznych i naczyń krwionośnych w piersi – naciekanie nawet mikroskopowych struktur może zwiększać ryzyko wznowy,
  • rozmiar guza – im większy jest rozmiar i masa guza, tym większe ryzyko nawrotu,
  • stopień zróżnicowania histologicznego – określa stopień w jakim komórki rakowe przypominają prawidłowe komórki. Im rak mniej zróżnicowany histologicznie, tym gorsze jest rokowanie i ryzyko wznowy,
  • zdolność proliferacyjna – oznacza szybkość, z jaką komórki raka dzielą się na więcej komórek; szybki wzrost guza świadczy o większej agresywności i zwiększa ryzyko wznowy,
  • ekspresja onkogenów – onkogenem nazywamy gen, który przyczynia się do przekształcenia się prawidłowej komórki w komórkę rakową. Obecność w komórkach guza niektórych onkogenów, np. HER2, zwiększa ryzyko wznowy.

2. Objawy wznowy raka piersi

Zobacz film: "Czy rak boi się noża?"

Objawów wznowy raka piersi należy poszukiwać w obydwu piersiach i ich okolicach. Niepokojące zmiany mogące świadczyć o nawrocie raka lub rozwoju nowego nowotworu to przede wszystkim:

  • występowanie obszaru odróżniającego się od pozostałej części piersi,
  • guzek lub zgrubienie w obrębie piersi lub pod pachą,
  • jakiekolwiek zmiany w wielkości i kształcie piersi,
  • wyczuwanie guzka lub stwardnienia przypominającego ziarno groszku,
  • zmiany na skórze w okolicy piersi i na brodawce sutkowej, takie jak obrzęk, zaczerwienienie, rumień, pęknięcie, owrzodzenie,
  • krwisty lub przezroczysty wyciek z brodawki.

3. Najczęstsza lokalizacja wznowy raka piersi

Wznowa raka piersi może pojawić się w tym samym miejscu, czyli w leczonej piersi lub w obrębie blizny po mastektomii lub w całkiem odległej części ciała. Najczęściej do wznowy poza piersią dochodzi w węzłach chłonnych, kościach, wątrobie, płucach i mózgu.

4. Przerzuty po raku piersi

Wznowa, która rozwija się w odległym miejscu nazywana jest przerzutem. Rak w stadium przerzutów oznacza poważne zaawansowanie choroby i przeżywalność jest zdecydowanie niższa niż w przypadku ograniczenia nowotworu do piersi i węzłów chłonnych pachowych.

Objawy przerzutów raka zależą od miejsca, w którym dojdzie do ich rozwoju. Najczęściej są to:

  • bóle kości (przerzuty do kości),
  • trudności w oddychaniu (przerzuty do płuc),
  • brak apetytu i utrata masy ciała (przerzuty do wątroby),
  • spadek masy ciała,
  • neuropatie, osłabienie mięśni, bóle głowy (przerzuty do układu nerwowego).

5. Samodzielne badanie piersi

Zakończenie leczenia raka piersi wymaga prowadzenia samokontroli, czyli samodzielnego badania piersi, zarówno tej, w której doszło do rozwoju nowotworu oraz drugiej, zdrowej. Badanie powinno obejmować oglądanie piersi, obmacywanie oraz uciskanie brodawki sutkowej pod kątem obecności wydzieliny. Kontrolę należy przeprowadzać w każdym miesiącu, najlepiej w pierwszej połowie cyklu. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek niepokojących zmian, należy jak najszybciej udać się do lekarza, nie czekając na termin planowej wizyty.

6. Badanie diagnostyczne po raku piersi

Poza comiesięczną samokontrolą należy poddawać się regularnym badaniom. Obejmują one badanie piersi przeprowadzane przez lekarza oraz mammografię. W razie konieczności lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań, np. morfologii krwi obwodowej czy rozszerzonych badań obrazowych. Elementem wizyty jest też rozmowa o wszelkich niepokojących objawach i działaniach niepożądanych po zastosowanym leczeniu.

Na początku wizyty odbywają się zazwyczaj co trzy-cztery miesiące. Z czasem, jeżeli kontrola przebiega prawidłowo i nie stwierdza się obecności wznowy, kontrola może odbywać się rzadziej. Mammografię zwykle wykonuje się raz w roku, jeżeli lekarz nie zadecyduje inaczej.

7. Leczenie raka a wznowa raka

Ocena ryzyka wznowy raka jest przeprowadzana przez zespół terapeutyczny po pierwotnym leczeniu, czyli w większości przypadków leczeniu chirurgicznym lub radioterapii. W zależności od czynników ryzyka i efektów leczenia, onkolog może zadecydować o włączeniu chemioterapii, hormonoterapii lub obydwu metod leczenia. Jest to dodatkowa terapia, której celem jest zminimalizowanie ryzyka wystąpienia wznowy.

8. Leczenie wznowy raka

Rodzaj stosowanego leczenia w przypadku wznowy zależy od formy pierwotnej terapii. Jeżeli leczeniem pierwotnym było przeprowadzenie operacji oszczędzającej, czyli wycięcie samego guza bez amputacji piersi, w przypadku wznowy konieczna jest mastektomia (odjęcie piersi, czyli amputacja). W przypadku, gdy pierwszym zabiegiem była mastektomia, leczenie wznowy polega na możliwie jak najdokładniejszym wycięciu guza, a następnie przeprowadzeniu radioterapii. W innych przypadkach po operacji konieczne może być wprowadzenie leczenia systemowego, czyli obejmującego hormonoterapię i chemioterapię.

Istnieje także możliwość rozwoju nowotworu w drugiej piersi. W tym przypadku leczenie zależy od zaawansowania raka i może obejmować:

  • operację chirurgiczna,
  • radioterapię,
  • chemioterapię,
  • hormonoterapię.

8.1. Hormonoterapia wznowionego raka piersi

W hormonoterapii wykorzystuje się fakt, że znaczna część nowotworów piersi ma na swojej powierzchni receptory dla określonych hormonów. Około 70% raków piersi posiada receptory estrogenowe. Receptory to struktury, do których przyłączają się różne substancje, w tym przypadku hormony. Estrogeny po związaniu się z receptorem pobudzają wzrost komórek rakowych i ich podziały. Dlatego zablokowanie receptora pozwala na zahamowanie rozwoju nowotworu. Najczęściej stosowanym lekiem antyestrogenowym w hormonoterapii raka piersi jest tamoksyfen.

8.2. Leczenie paliatywne wznowionego raka piersi

Jeżeli stwierdza się przerzuty odległe, zajmujące kości, płuca, mózg lub inne narządy, prowadzi się leczenie paliatywne. Celem leczenia paliatywnego nie jest wyleczenie chorego, a jedynie zmniejszenie dolegliwości i polepszenie jakości życia. Najczęściej stosuje się leczenie systemowe. W przypadku rozległego naciekania piersi można przeprowadzić także paliatywny zabieg operacyjny, zmniejszający masę guza.

Największe ryzyko wznowy raka piersi występuje w pierwszych latach po leczeniu nowotworu. Do wznowy najczęściej dochodzi w uprzednio zajętej piersi lub jej okolicy, ale istnieje także możliwość rozwoju raka w innych narządach. W celu wczesnego wykrycia ewentualnego nawrotu nowotworu prowadzi się regularne badania kontrolne. Należy też pamiętać o dużym znaczeniu samokontroli piersi. Uchwycenie wznowy na wczesnym etapie wciąż daje szanse na wyleczenie i długoletnie przeżycie.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Zaawansowanie raka piersi
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze