Lekarz ostrzega. "Witamina, która wiąże się z ryzykiem raka płuc"
Suplementy, w tym antyoksydanty, mogą zwiększać ryzyko raka, m.in. płuc, prostaty czy jelita grubego. - Wiele osób zażywa je po to, by nowotworu właśnie uniknąć. Biorąc hurtowo, poważnie sobie szkodzą - ostrzega Elwira Gliwska, dietetyk z Onkofundacji Alivia.
1. Nadmiar przeciwutleniaczy sprzyja rakowi
O tym, jak bardzo Polacy kochają suplementy, może świadczyć chociażby najnowszy raport PMR "Rynek suplementów diety w Polsce 2023". Wynika z niego, że wartość rynku tych preparatów sięgnęła już 6,9 mld zł.
Często wolimy pójść do apteki czy zamówić takie preparaty w sieci, niż konsultować się z lekarzem. I tu pojawia się poważny problem: biorąc suplementy na własną rękę, możemy nawet zwiększyć ryzyko raka, przed którym chcemy się chronić.
Niebezpieczne mogą być nawet antyoksydanty - jeśli zażywamy je w nadmiernych dawkach.
- Brakuje twardych dowodów na to, że konkretna witamina chroni przed konkretnym typem nowotworu. Pojawiają się natomiast publikacje, które sugerują wręcz odwrotny skutek. Nadmierne dawki suplementów, w tym witamin A i E - czyli antyoksydantów mogą zwiększać ryzyko raka, choć wiele osób zażywa je po to, by nowotworu uniknąć - ostrzega w rozmowie z WP abcZdrowie Elwira Gliwska, dietetyk kliniczny, specjalizująca się w dietetyce onkologicznej.
- Ludzie tak bardzo chcą wierzyć, że istnieje cudowna profilaktyka w tabletce, że biorą suplementy hurtowo i poważnie sobie szkodzą - dodaje.
Ekspertka tłumaczy, że witaminy A i E należą do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a co za tym idzie, nie są wydalane z moczem, jak te rozpuszczalne w wodzie. W efekcie - przy nadmiernych dawkach - dochodzi do ich kumulacji w organizmie.
- Kumulując się w organizmie, zaczynają wywierać odwrotny wpływ do tego, którego oczekuje pacjent. Zamiast działać antyoksydacyjnie, zyskują działanie prooksydacyjne. Szczególnie niekorzystne efekty zaobserwowano w przypadku raka płuca, któremu sprzyja witamina A oraz raka prostaty przy nadmiernej suplementacji witaminy E - zaznacza dietetyczka.
2. Uważaj na żelazo
Ryzykowny wpływ nadmiernych dawek witaminy A dotyczy palaczy, a także osób, które rzuciły palenie. Na negatywny wpływ tego antyoksydantu, a konkretnie jego prekursora - beta-karotenu - wskazywał już kilka lat temu raport American Institute For Cancer Research.
Z kolei badania prowadzone przez naukowców z Fred Hutchinson Cancer Research Center, opublikowane w "Journal of the National Cancer Institute", dowodzą, że nadmierna suplementacja witaminy E może zwiększać ryzyko rozwoju raka prostaty.
- Bardzo ciekawym przykładem jest żelazo, które także należy do popularnych suplementów. Tymczasem, o ile przy faktycznych niedoborach potwierdzonych badaniami suplementacja przynosi efekty, o tyle, jeśli przekroczymy normę, musimy mieć świadomość, że żelazo zaczyna działać prooksydacyjnie i sprzyja powstawaniu komórek nowotworowych. Ten efekt jest silniejszy u mężczyzn - tłumaczy dietetyczka.
Mechanizm jest analogiczny do nadmiaru czerwonego mięsa w diecie, które jest jednym z najważniejszych źródeł żelaza.
- W obu przypadkach rośnie ryzyko raka jelita grubego - ostrzega Gliwska.
Na nierozsądnej suplementacji mogą ucierpieć także osoby, które zmagają się z chorobą nowotworową.
- Tacy pacjenci też bardzo często sięgają po suplementy, licząc, że mają one pozytywny wpływ na przebieg choroby. Tymczasem mogą niekorzystnie wpływać na proces leczenia, a nawet zmniejszać skuteczność chemioterapii. Szczególnie niebezpieczne są suplementy na bazie ziół - zaznacza dietetyczka.
Warto też wspomnieć o żelazie, które może powodować skutki uboczne u pacjentów, którzy są w trakcie chemioterapii.
- Duża część chorych na nowotwory złośliwe zmaga się z niedokrwistością indukowaną chemioterapią. Niestety preparaty doustne okazują się w tym przypadku nieskuteczne i w razie potrzeby lekarz zaleca podaż żelaza dożylnie, co jest skuteczną i bezpieczną terapią - tłumaczy Gliwska.
Nie dość, że sobie nie pomożemy, to możemy jeszcze wywołać inne problemy, które u pacjentów onkologicznych oznaczają dodatkowe ryzyko.
- Przyjmowanie preparatów doustnych żelaza może być przyczyną dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Nie warto więc tego robić na własną rękę - zwraca uwagę ekspertka.
3. Groźne skutki nadmiaru witaminy B
Niestety Polacy często bezkrytycznie podchodzą do suplementów, bazując przede wszystkim na reklamach.
- Nie powinniśmy traktować suplementów bezkrytycznie i tylko dlatego, że obiecuje się nam np. działanie antyoksydacyjne, zażywać je w nadmiarze. Niestety Polacy bardziej ufają reklamom niż lekarzom - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie lekarz Dawid Cemięga.
- Nie każdy zdaje sobie przy tym sprawę, że część suplementów - w tym właśnie popularnych antyoksydantów może zwiększać ryzyko nowotworu, mimo że w założeniu mają niwelować działanie wolnych rodników, które stoją za rozwojem raka. W ten sposób możemy wpaść w groźną pułapkę - ostrzega.
- Wśród popularnych suplementów, gdzie wykazano potencjalny związek ze zwiększonym ryzykiem nowotworu, jest m.in. witamina B12, która wiąże się z ryzykiem raka płuc - zaznacza lekarz.
Na ryzyku raka płuc się jednak nie kończy. Na łamach "Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention" ukazały się niedawno wyniki badań dotyczących wpływu witaminy B12 i witaminy B9 (kwasu foliowego) na rozwój nowotworów. Okazało się, że suplementacja tych witamin wiąże się zarówno z podwyższonym ryzykiem zachorowania na jakikolwiek typ raka, jak i znacząco wyższe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego.
- Nie oznacza to oczywiście, że każdy, kto zażywa suplementy, będzie mieć zwiększone ryzyko choroby nowotworowej. Warto mieć jednak świadomość, że takie zagrożenie istnieje, jeśli z tym przesadzimy. Dlatego suplementacja powinna być stosowana po konsultacji z lekarzem, a nie na własną rękę, w nadmiernych ilościach. To także kluczowe w przypadku osób, które są w trakcie leczenia onkologicznego, bo suplementy mogą wchodzić w interakcje z lekami, przez co terapia może być nieskuteczna - podkreśla lekarz.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.