Zespół zamroczeniowy – przyczyny, objawy i leczenie

Zespół zamroczeniowy to zaburzenie psychiczne i jeden ze stanów jakościowych zaburzeń przytomności. W jego przebiegu dominują przejawy znacznego zwężenia świadomości. Cechuje się także zaburzeniami toku myślenia, huśtawką nastrojów. Jakie są jego przyczyny i inne typowe objawy? Jak przebiega leczenie?

1. Co to jest zespół zamroczeniowy?

Zespół zamroczeniowy, inaczej zespół obnubilacyjny, to jeden z rodzajów zaburzeń świadomości.

Pojęcie świadomość z definicji oznacza prawidłowe postrzeganie rzeczywistości zarówno w sobie samym i w świecie otaczającym. To odbieranie, celowe rozpoznawanie napływających informacji oraz ich przetwarzanie.

Zobacz film: "Zaburzenia psychiczne czy możemy sobie poradzić sami"

Istotą zaburzeń świadomości jest zatem utrata zdolności do prawidłowego odbioru i reagowania na sygnały pochodzące z organizmu i otaczającej rzeczywistości. Warunkiem zachowania świadomości jest prawidłowa czynność homeostatu zlokalizowanego w mózgowiu. Zaburzenia świadomości są objawem załamania jego funkcji.

Zaburzenia świadomości – objawy

Cechy charakterystyczne zaburzeń świadomości to dezorientacja o różnym nasileniu, izolacja od rzeczywistości wyrażona poprzez fragmentaryczne postrzeganie otoczenia, trudności w skupieniu uwagi, zaburzenia pamięci i splątanie toku myślenia różnego stopnia.

Zaburzenia świadomości – przyczyny

Przyczyny zespołu zamroczeniowego, tak jak i innych zaburzeń świadomości, są różne. Prowadzić do niego może:

• infekcja bakteryjna czy grzybicza,
• cukrzyca (zbyt wysoki poziomu glukozy, przedawkowanie insuliny i hipoglikemia),
• zatrucie alkoholem, substancjami psychoaktywnymi, lekami, metalami ciężkimi,
• choroby ośrodkowego układu nerwowego, zarówno padaczka, jak i krwotok, schorzenie nowotworowe, ropnie mózgowia, urazy czaszkowo-mózgowe,
• zaburzenia gospodarki wodnej i elektrolitowej (np. odwodnienie),
• niedotlenienie,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• nagłe odstawienie regularnie zażywanych środków,
• przegrzanie,
• porażenie prądem.

Zespół zamroczeniowy najczęściej występuje w przebiegu padaczki, przed lub po napadzie. Czynnikiem prowokującym wystąpienie zespołu zamroczeniowego może być alkohol lub inny środek toksyczny.

Zaburzenia świadomości – rodzaje

Wyróżniono dwie kategorie zaburzeń świadomości. To zaburzenia świadomości polegające na zmianach ilościowych i jakościowych w zakresie funkcjonowania psychiki.

Ilościowe zaburzenia świadomości (zaburzenia przytomności) wiążą się ze stopniem czuwania, czyli reaktywnością mózgu. Mają związek z niedomogą pnia mózgu. W tej grupie wyróżnia się takie patologie jak przymglenie świadomości, stan somnolencji, czyli senność patologiczną, stan soporu zwany inaczej półśpiączką oraz śpiączkę.

Jakościowe zaburzenia świadomości są powiązane ze zniekształceniem postrzeganej rzeczywistości i analizy informacji. To zespół zamroczeniowy (obnubilacyjny), zespół majaczeniowy (deliryjny), zespół snopodobny (onejroidalny) i zespół splątaniowy (amentywny). W ich przebiegu dolegliwości dotyczą nie tylko świadomości, ale i innych aspektów.

2. Objawy zespołu zamroczeniowego

Zespół zamroczeniowy cechuje nagły początek. Czas jego trwania jest różny. Może to być zarówno kilka minut, jak i kilka tygodni.

Zespół zamroczeniowy charakteryzuje się takimi objawami jak:

• ograniczenie bądź zerwanie kontaktu z otoczeniem o różnym nasileniu,
• dezorientacja lub zwężenie pola świadomości,
• brak orientacji autopsychicznej i allopsychicznej,
• nieprawidłowe i niemożliwe do przewidzenia reakcje oraz emocje, zmienione i niezrozumiałe dla otoczenia zachowanie,
• wystąpienie iluzji i omamów,
• zaburzeniami toku myślenia różnego stopnia,
• pozorna zborność (zamroczenia jasne) lub bezładny niepokój ruchowy,
• zaburzeniami pamięci pod postacią amnezji całkowitej.

Po ustąpieniu zamroczenia może wystąpić sen terminalny oraz niepamięć całego okresu zamroczenia.

Odmiany zespołu zamroczeniowego

Na podstawie obserwowanych objawów wyodrębniono różne odmiany zespołu zamroczeniowego. To popęd wędrowczy, zamroczenie jasne, stan automatyzmu ruchowego, sennowłóctwo (lunatykowanie), fuga, która ma związek z ucieczką z miejsca zamieszkania. Po ustaniu fugi osoba nią dotknięta nie pamięta zdarzeń z jej okresu, stany wyjątkowe np. reakcje krótkiego spięcia i zespół ekstatyczny (cechują go wyłącznie przeżycia omamowe, bez reakcji na bodźce zewnętrzne).

3. Diagnostyka i leczenie zespołu zamroczeniowego

Zespół zamroczeniowy, tak jak i inne rodzaje zaburzeń świadomości, diagnozuje się na podstawie obserwowania typowych objawów patologii i rozmowy z bliskimi pacjenta. Duże znaczenie mają:

• badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy RTG,
• badania laboratoryjne, zarówno z krwi (OB, CRP, glukoza, mocznik, elektrolity), jak i z moczu.

Leczenie zaburzeń świadomości jest przede wszystkim przyczynowe – zależy od podłoża problemu. Terapia może polegać na uzupełnieniu niedoborów elektrolitowych czy wdrożeniu leków na przykład przeciwlękowych bądź z grupy neuroleptyków.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.