Zmiany łagodne w piersiach

Większość zmian, z którymi pacjentki zgłaszają się do lekarza, jest samodzielnie wykrywana w czasie badania palpacyjnego. Na szczęście zazwyczaj nie ma powodów do niepokoju, ponieważ są to zmiany łagodne. Warto jednak pamiętać, że każdy "guz" w piersi powinien być zweryfikowany przez lekarza.

1. Objawy zmian w piersiach

Zanim przystąpimy do badania piersi warto dokładnie wiedzieć jakie zmiany powinny nas zaniepokoić, a które należą do wariantu normy. Szczególnie wtedy gdy po raz pierwszy wykonujemy samokontrolę gruczołu sutkowego i jego struktury nie są nam dobrze znane. Pod uwagę brane są wszystkie cechy piersi: konsystencja, otoczka i cała brodawka, ułożenie brodawek w stosunku do piersi, i ułożenie gruczołów względem klatki piersiowej. Nie należy także popadać w przesadny perfekcjonizm - tylko kilka procent kobiet ma idealnie równe piersi, a nawet kilkanaście procent ma wyraźnie asymetrycznie rozmieszczone gruczoły sutkowe.

Zobacz film: "Profilaktyka raka piersi jest najważniejsza, czyli dlaczego warto badać się regularnie"

Głównym i najbardziej niepokojącym przejawem patologii jest wyraźna zmiana w stosunku do wcześniejszej budowy gruczołu. Naszą uwagę powinny zwrócić wyczuwalne i odgraniczone od otoczenia guzy lite. Mogą one ulegać zwłóknieniu - cechują się wtedy znaczną twardością i są mniej przesuwalne względem otoczenia. Palpacyjnie możemy wybadać także torbiele, czyli wypełnione płynem i zamknięte nabłonkiem przestrzenie, wyczuwalne jako elastyczne, okrągłe guzy, łatwo przesuwalne pod palcami.

2. Zmiany skórne w piersiach

Oprócz tych patologii zaobserwować możemy zmiany skórne: wciągnięcie brodawki, zaczerwienienie, nierówności oraz wyciek z brodawki. Ważną informacją jest znalezienie obustronnie tych samych zmian. Świadczy to zazwyczaj o zaburzeniach ogólnoustrojowych, najczęściej hormonalnych.

Ponad 80% zmian w piersiach, wykrywanych podczas samokontroli, to zmiany łagodne. Zaliczamy do nich zmiany nienowotworowe i nowotworowe. Nowotwory łagodne piersi nie dają przerzutów, nie naciekają okolicznych tkanek, zazwyczaj nie niszczą skóry nad gruczołem. Czasami jednak mogą transformować w zmiany nowotworowe. Zalicza się do nich włókniakogruczolaka i brodawczaka.

3. Zmiany nowotworowe piersi

Zmiany nienowotworowe możemy podzielić na zapalne i niezapalne.

• Torbiel mleczna - powstaje w okresie poporodowym, najczęściej w wyniku zastoju mleka. Może jej towarzyszyć znaczny ból, zaczerwienienie i zwiększone napięcie skóry. Zazwyczaj nie wymaga leczenia i zanika samoistnie. Czasem przechodzi jednak w ostre zapalenie gruczołu sutkowego z wytworzeniem ropnia w miejscu torbieli, do której bakterie dostały się drogą krwi lub poprzez uszkodzoną skórę piersi.
• Przewlekłe zapalenie - zazwyczaj jest kontynuacją zapalenia ostrego. Ropień włóknieje i tworzy niebolesny, twardy, lity guzek.
• Gruźlica piersi - obecnie bardzo rzadko spotykana. Charakteryzuje się licznymi guzkami, które mogą rozpadać się z przebiciem do skóry lub krwawieniem z brodawki. Mogą też włóknieć.
• Torbielowate rozszerzenie przewodów z zapaleniem okołoprzewodowym - powstaje najczęściej w okresie menopauzalnym i pomenopauzalnym. Przewody wypełniają się gęstą wydzieliną bogatą w komórki odczynu zapalnego, które powodują włóknienie. Konsekwencją tego może być wciągnięcie brodawki.
• Martwica tkanki tłuszczowej - jest konsekwencją urazu sutka, szczególnie u kobiet z dużą ilością tkanki tłuszczowej. Masy martwicze tworzą wyczuwalny przez skórę guz, który stopniowo włóknieje.
• Zmiany zapalne wokół ciała obcego, np. silikonu - może powstać reakcja zapalna z bólem, zaczerwienieniem i zwiększonym uciepleniem skóry piersi. Zdarza się, że dochodzi do niszczenia otaczających silikon komórek gruczołu sutkowego.

4. Torbiel piersi

Są to zmiany włóknisto-torbielowate, a powstają ponieważ patologia dotyka wszystkie elementy gruczołu sutkowego: zrąb (tkankę tłuszczową i łączną), przewody wyprowadzające i samą tkankę gruczołową. Tworzą się ogniskowe zgrubienia i zmiany rozlane: zwłóknienia, torbiele, pola o budowie włókniakogruczolaka, rozrost przewodów i samego gruczołu. Różnorodność zmian występujących obok siebie sprawiła, że patologię tę porównano do "talerza pełnego grochu". Guz jest ograniczony, elastyczny, twardawy, czasem bolesny (szczególnie w okresie przedmiesiączkowym, kiedy torbiele mogą się powiększać, a piersi obrzmiewać). Przyczyną zwykle jest zachwianie równowagi hormonalnej, nasilające się zwłaszcza u kobiet pomiędzy 40 a 50 rokiem życia, wynikające z niskiego poziomu progesteronu w stosunku do estrogenów.

Część zmian (rozrost zrazików i przewodów gruczołu) zagraża transformacją w zmianę złośliwą - raka piersi. Badanie dotykowe nie pozwala odróżnić nieszkodliwych torbieli od złośliwych guzów nowotworowych.

5. Guz w piersiach

Palpacyjnie wyczulany jest jako dobrze odgraniczony, sprężysty guz. W rzeczywistości jednak z głównej masy guza promieniście rozchodzą się wypustki, docierające w głąb zdrowej, otaczającej tkanki. Najczęściej spotyka się je w górnym zewnętrznym kwadrancie. Mogą osiągać bardzo duże rozmiary (o średnicy nawet do 5 cm) oraz mogą być mnogie.

Powstaje najczęściej u młodych kobiet (przed 30 rokiem życia) wskutek dużej ilości estrogenów i rozrostu tkanki gruczołowej oraz włóknistej w piersi. Ze względu na swoją budowę i hormonowrażliwość, w okresie przedmiesiączkowym mogą pojawiać się dolegliwości bólowe oraz obrzęk. Może dojść do wylewu w obrębie guza (np. po urazie) co spowoduje wystąpienie bólu, niezależnie od stężenia hormonów. 10% tychże zmian może przeistoczyć się w nowotwór złośliwy, częściej u kobiet po 30 roku życia.

6. Torbiele mleczne

Tworzą się w przewodach mlecznych i, jeżeli osiągną wystarczająco duże rozmiary, mogą doprowadzić do ich zaczopowania, nagromadzenia wydzieliny, rozwinięcia stanu zapalnego i, ostatecznie, do powstania ropnia. Te powikłania są bolesne i wymagają leczenia.

7. Brodawczak piersi

Brodawczaki najczęściej spotykane są u kobiet 40- i 50-letnich (przed menopauzą). Brodawczaki, w zależności od lokalizacji, dają wiele skórnych objawów. Jeżeli rosną płytko pod naskórkiem, mogą powodować jego zanik i zmianę przypominającą owrzodzenie z sączącą się powierzchnią. Może pojawić się krwawienie z brodawki. Często są mnogie i osiągają średnicę do 1 cm. Zmiany mnogie rosnące obwodowo zagrażają rakiem.

8. Diagnostyka zmian w piersiach

Po zaobserwowaniu zmiany w piersi bezzwłocznie powinniśmy udać się do ginekologa. Zleci on wykonanie badań hormonalnych, USG lub mammografii.

Po oznaczeniu poziomu hormonów we krwi (estrogenów, progestagenów, prolaktyny, steroidów i hormonów tarczycy) lekarz uzyskuje wskazówkę, nie tylko co do etiologii zaburzenia. W połączeniu z opisem badania mammograficznego, może wstępnie zaproponować diagnozę i ewentualnie leczenie hormonalne.

Czasem jednak, owe dane mogą nie wystarczyć do uzyskania końcowej odpowiedzi. Jeżeli w badaniu obrazowym zostanie znaleziona torbiel, należy, poprzez jej nakłucie i wykonanie biopsji cienkoigłowej, pobrać zawarty w niej płyn na badania (skład płynu, obecność komórek nowotworowych, bakterii etc.). Samo badanie może przynieść wstępną ulgę z powodu odbarczenia torbieli i zniesienia nacisku jaki mogła wywierać na otaczające tkanki i nerwy.

Może się zdarzyć, iż po przeprowadzeniu wywiadu, analizy badań konieczne będzie wykonanie biopsji guza na obecność komórek nowotworowych.

Nawet po wykluczeniu nowotworu konieczne może się okazać wycięcie zmiany. Niektóre z nich zagrażają czasami transformacją nowotworową.

9. Leczenie zmian w piersiach

W leczeniu objawów zmian mastopatycznych główną rolę odgrywa dieta. Ograniczenie kawy i tłuszczy zwierzęcych oraz zwiększenie ilości spożywanych warzyw, owoców i roślin strączkowych znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe. Dopiero po niepowodzeniu tej terapii można zastanawiać się nad usunięciem patologii.

W razie zakażenia stosuje się antybiotykoterapię doustną lub miejscową (nastrzykiwanie ropnia antybiotykiem). Po wykluczeniu wszelkich innych przyczyn, można potwierdzić zaburzenia hormonalne. Po przywróceniu równowagi dolegliwości powinny minąć.

Badanie piersi powinno być naszym nawykiem, a także miłym nawykiem naszych partnerów. Choć większość "znalezisk" jest niewinna to każda zmiana, nawet ta wykryta przypadkowo, musi zostać zweryfikowana przez lekarza.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.