Żywienie dojelitowe – na czym polega, wskazania i przeciwwskazania

Żywienie dojelitowe to jedna z form leczenia żywieniowego, polegająca na dostarczaniu do organizmu substancji odżywczych drogą inną niż doustna. Aby zaopatrzyć organizm we wszelkie niezbędne składniki, konieczne jest wytworzenie przetoki bądź założenie sztucznego dostępu. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest żywienie dojelitowe?

Żywienie dojelitowe to jedna z form leczenia żywieniowego. Polega ono na podawaniu osobie chorej substancji odżywczych do przewodu pokarmowego drogą inną niż doustna: bezpośrednio do żołądka lub jelita.

Ta forma żywienia przeznaczona jest dla osób, które nie mogą się odżywiać drogą doustną (to żywienie dojelitowe całkowite) lub ta droga żywienia jest niewystarczająca (wówczas wprowadza się żywienie dojelitowe częściowe). Żywienie dojelitowe może być prowadzone w szpitalach, hospicjach i placówkach opieki długoterminowej (np. domy pomocy społecznej, zakłady opiekuńczo-lecznicze), jak również w domu pacjenta (wówczas sprzęt oraz specjalistyczne mieszanki żywieniowe są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia).

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Inną formą leczenia żywieniowego jest żywienie pozajelitowe, inaczej żywienie parenteralne. Polega ono na podawaniu składników odżywczych, białka, wody, elektrolitów oraz pierwiastków śladowych drogą dożylną:

• poprzez żyły obwodowe po uzyskaniu dostępu dożylnego za pomocą wenflonu,
• poprzez żyłę główną przy pomocy specjalnie założonego cewnika.

2. Na czym polega żywienie dojelitowe?

W żywieniu jelitowym do układu pokarmowego żywność dostarcza się na dwa sposoby. W przypadku krótkotrwałego leczenia przez zgłębnik wprowadzony przez nos do żołądka, dwunastnicy lub jelita. Gdy niezbędne jest długotrwałe leczenie, żywienie dojelitowe realizowane jest przez chirurgiczne założenie przetoki odżywczej, pod postacią gastrostomii (to gastrostomia klasyczna lub endoskopowa (PEG). Wówczas koniec drenu wykorzystywanego do żywienia wprowadzony jest do żołądka) lub mikrojejunostomii (cewnik wprowadzany do jelita cienkiego). Na czym polega żywienie dojelitowe? Do zgłębników dojelitowych, czyli sond odżywczych lub przetok odżywczych w sposób bezpośredni podawane są mieszaniny żywieniowe oraz płyny. Mogą to być zarówno gotowe preparaty (dieta przemysłowa) lub zmiksowane pokarmy przygotowywane w warunkach domowych. Co wybrać?

Badania dowodzą, że diety przemysłowe są najbardziej wartościowe, ponieważ zawierają wszelkie niezbędne składniki odżywcze, wodę, białko, elektrolity, pierwiastki śladowe w optymalnej ilości i kaloryczności. Dania ugotowane w domu mogą nie pokrywać zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze, a gdy są niewłaściwie przygotowane, mogą prowadzić do zapychania przetok.

3. Wskazania do żywienia dojelitowego

Żywienie dojelitowe stosuje się w celu:

• przygotowania pacjenta do operacji chirurgicznej,
• poprawy lub utrzymania stanu prawidłowego odżywienia organizmu pacjenta,
• umożliwienia organizmowi rozwoju,
• zoptymalizowania leczenia,
• umożliwienia rekonwalescencji i rehabilitacji. Żywienie dojelitowe stosuje się u niemowląt, dzieci, osób młodych, w średnim wieku i osób starszych.

Wskazaniem może być wiele chorób, zaburzeń i okoliczności medycznych. To na przykład:

• zaburzenia trawienia i wchłaniania, zaburzenia połykania,
• niedożywienie lub niedostateczne odżywianie w następstwie urazu lub choroby,
• choroby zapalne jelit,
• okres chemioterapii i radioterapii,
• zwężenie górnego odcinka przewodu pokarmowego, niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego,
• rozległe oparzenia termiczne, długo gojące się rany,
• nowotwór jamy ustnej i gardła, nowotwór krtani, nowotwór żołądka,
• przewlekłe zapalenie trzustki i nowotwór trzustki,
• zespół krótkiego jelita,
• pooperacyjne przetoki jelitowe,
• powikłania pooperacyjne,
• okres po zakończeniu żywienia pozajelitowego,
• wyniszczenie organizmu, w tym także przez AIDS,
• psychogenne zaburzenia odżywiania (jadłowstręt),
• choroby zakaźne oraz: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera,
• udar mózgu, mózgowe porażenie dziecięce,
• mukowiscydoza.

4. Przeciwwskazania do żywienia dojelitowego

Przeciwwskazaniami do tego typu leczenia jest:

• niedrożność przewodu pokarmowego,
• atonia żołądka i jelit,
• uraz wielonarządowy,
• biegunka,
• ostre stany zapalne jamy brzusznej,
• wstrząs,
• niewyrażenie zgody na ten typ leczenia przez chorego.

Czas trwania leczenia żywieniowego jest różny. W przypadku powrotu do zdrowia i możliwości spożywania posiłków drogą doustną, żywienie dojelitowe może zostać zakończone. Czasem jednak jest niezbędne do końca życia. Wszystko zależy od wskazania, czyli choroby podstawowej, stanu zdrowia, stanu odżywienia chorego przed podjęciem leczenia oraz oceny efektów terapii.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.