Antykoncepcja bez wstydu i klauzuli sumienia? E-recepta ma rozwiązać ten problem

Część pacjentek, szczególnie te z małych miast i wsi, nadal wstydzi się prosić swojego ginekologa o receptę na środki antykoncepcyjne. Kolejnym krokiem jest przecież wykupienie jej w aptece. A wtedy już każdy będzie wiedział, co stosuje. Z drugiej strony, problemem jest odmowa ginekologów i farmaceutów, którzy powołują się na klauzulę sumienia. Czy e-recepta pomoże?

1. Wstyd w aptece

Z wyników badań przeprowadzonych przez CBOS w ramach kampanii na rzecz świadomego rodzicielstwa wynika, że młodzież nie stosuje tabletek antykoncepcyjnych, ponieważ wstydzi się wizyty u ginekologa. Młode kobiety odczuwają też zakłopotanie przy ich zakupie.

"Chciałabym się wybrać do ginekologa po tabletki antykoncepcyjne, ale strasznie się boję..." , "Co ja mam powiedzieć w gabinecie? Że chciałabym brać pigułki? Jak to sforumowałować?", "Jak mam kupić tabletki antykoncepcyjne w aptece obok domu? Boję się..." - czytamy na jednym z popularnych forum.

Jest też historia młodej dziewczyny, która poszła do apteki z receptą na trzy opakowania pigułek antykoncepcyjnych. "Wyjeżdżałam na trzy miesiące i pani magister powiedziała do mnie: Taka młoda i już pigułki kupuje!" - pisze użytkowniczka.

Zobacz film: "Jak wybrać odpowiednią antykoncepcję?"

W sieci z łatwością znajdziemy posty związane ze wstydem młodych dziewcząt przed wykupieniem tabletek antykoncepcyjnych. Problem, pomimo wielu kampanii medialnych, nadal jest poważny.

2. Wstyd przed farmaceutą?

Mamy XXI wiek, więc ciężko uwierzyć, że osoba decydująca się na środki antykoncepcyjne, odczuwa wstyd przed wykupieniem recepty w aptece. To się jednak zdarza, najczęściej w małych miasteczkach. Mieszkanki większych miast rzadziej wykazują lęk przed tego typu sytuacjami.

- Nie zauważyłem, aby pacjentki wstydziły się realizować recepty na antykoncepcję hormonalną. Pracuję w mieście wojewódzkim, gdzie dużo łatwiej o anonimowość. Z drugiej strony są to leki jak każde inne, a sam druk recepty nie wyróżnia się na tle pozostałych. Dlatego jedyną osobą, poza pacjentką, która wie, co ona stosuje jest farmaceuta albo technik farmaceutyczny. Dodatkowo, wskazaniem do stosowania leków hormonalnych nie jest tylko i wyłącznie antykoncepcja - tłumaczy mgr farm. Szymon Tomczak.

Czy powoływanie się na klauzulę sumienia wśród farmaceutów jest częste?

- Ostatnio bardzo głośny i medialny jest temat klauzuli sumienia farmaceutów odnośnie realizacji recept na antykoncepcję hormonalną. Ja osobiście nie spotkałem się, aby ktoś stosował ją w swojej pracy. Uważam, że więcej o tym zjawisku się mówi, niż jest to potrzebne. Nie jest to częste zjawisko - komentuje ekspert.

Jak dodaje mgr Tomczak, z jednej strony mamy konstytucyjną wolność sumienia, z drugiej - apteka jest zobowiązana do zaopatrzenia społeczeństwa w produkty lecznicze.

- Sądzę, że ta kwestia jak każda inna potrzebuje spokojnej, merytorycznej debaty, a nie medialnej nagonki i prezentacji tylko skrajnych postaw - mówi ekspert.

3. Prawo do odmowy wypisania recepty

Czy lekarz ma prawo odmówić wypisania recepty?

- Od 30 lipca 2017 roku wszystkie leki antykoncepcyjne w Polsce można kupić tylko na receptę. To efekt nowelizacji przepisów. Zdania w tym zakresie, tj. co do możliwości stosowania klauzuli sumienia są podzielone. Większość komentatorów uważa, że nie można odmówić wypisania leków antykoncepcyjnych w sytuacji, kiedy nie istnieją żadne medyczne przeciwwskazania do ich stosowania - tłumaczy Michał Modro, radca prawny,

Prawnik dodaje, że najwięcej wątpliwości budzi możliwość przepisania tzw. "pigułki dzień po". Często określanej jako środek wczesnoporonny.

- W mojej ocenie to jest prawda. Nie jest to zgodne z charakterystyką produktu leczniczego. Uważam zatem, że odmówić przepisania środków antykoncepcyjnych, w tym tych "dzień po" można wyłącznie w przypadku przeciwskazań medycznych, nie zaś ze względu na niezgodności z sumieniem - dodaje Modro.

Na klauzulę sumienia przy sprzedaży powołują się też farmaceuci.

- Przypomnę tylko, że w ocenie rzecznika praw obywatelskich Adama Bodnara, jest to niezgodne z polskim prawem. W przepisach nie ma takiego postanowienia, które określa zasady klauzuli sumienia dla aptekarzy. Inne stanowisko zajmuje p.o. Głównego Inspektora Farmaceutycznego, Zbigniew Niewójt. Jego zdaniem, zgodnie z Konstytucją każdy ma prawo wyrażać swoje poglądy i farmaceuta może odmówić sprzedaży środków antykoncepcyjnych. Zaznacza jednocześnie, że aptekarz odmawiający sprzedaży tabletek powinien zapewnić sprzedaż środków przez innego farmaceutę - komentuje radca prawny.

4. Wizyta u ginekologa

Statystyczna Polka wybiera się na wizytę do ginekologa. Chce otrzymać receptę na środki antykoncepcyjne. Wstydzi się?

- Zdecydowanie nie. Mało tego - coraz częściej przychodzą do mnie młode osoby, które jasno wskazują dobór metody antykoncepcyjnej jako cel wizyty. Wtedy robimy szczegółowe badanie ginekologiczne. Jeżeli kobieta współżyła wcześniej, jest to USG przezpochwowe i koniecznie cytologia. Gdy pacjentka jest przed inicjacją seksualną, korzystamy z USG przezbrzusznego - tłumacz lek. Tomasz Zając, ginekolog.

Jak dodaje ekspert, nie spotyka się z problemem wstydu, jeśli chodzi o przepisanie antykoncepcji. Przyjmuje w Warszawie. Tutaj zdecydowanie łatwiej zostać anonimową pacjentką. Z postów na forach jasno wynika, że kłopot z tabletkami antykoncepcyjnymi mają najczęściej mieszkanki wsi i małych miejscowości.

- Na takich wizytach robię też szczegółowy wywiad. Przedstawiam kilka różnych wariantów antykoncepcji. Jej dobór zależy przecież od częstotliwości stosunków, stażu związku czy możliwości planowania ciąży w krótkim czasie - tłumaczy ginekolog.

5. Czas na e-receptę

Od wielu lat w mediach krążą informacje dot. wprowadzenia w Polsce nowoczesnego systemu e-recept. To nic innego jak elektroniczny zapis informacji na temat leku przepisanego pacjentowi oraz sposobu jego dawkowania. Będzie on mógł być przekazany w formie elektronicznej od lekarza do farmaceuty, a następnie do instytucji refundacyjnej.

Kiedy będziemy mogli korzystać z e-recepty? W jaki sposób ten nowoczesny system przyczyni się do polepszenia jakości życia pacjentów, farmaceutów i lekarzy? Czy każdy obywatel będzie miał do niego dostęp?

- Pilotaż dot. rozwiązań związanych z e-receptami wdrożono w lutym 2018 roku. Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowie, recepty będą mogły być wystawiane w postaci papierowej jeszcze do 31 grudnia 2019 r. - mówi Milena Kruszewska, rzecznik prasowy Ministerstwa Zdrowia.

Celem realizacji e-recepty jest usprawnienie związane z pełną elektronizacją obsługi procesu wystawiania dokumentu wraz z jej realizacją.

- Usługa ma na celu wyeliminowanie błędów na receptach i związanych z tym utrudnień dla pacjenta oraz optymalizację pracy personelu medycznego wystawiającego receptę. Elektronizacja procesu wystawiania i realizacji recepty umożliwi gromadzenie historii stosowanej farmakoterapii i wykorzystania jej w procesie leczenia. Celem wdrożenia usługi jest usprawnienie procesu realizacji recepty przez pacjenta - dodaje rzeczniczka.

Obsługa e-recepty umożliwi w szczególności:

• utworzenie i zapis elektronicznego dokumentu recepty,
• przekazanie usługobiorcy informacji o receptach w pakiecie, w tym kodów dostępowych,
• anulowanie recepty,
• wystawianie recepty farmaceutycznej,
• anulowanie recepty farmaceutycznej,
• realizację recepty,
• korektę realizacji recepty,
• przeglądanie recept przez uprawnionego pracownika usługodawcy,
• przeglądanie recept przez uprawnionego pracownika apteki,
• przeglądanie recept przez usługobiorcę.

Problem wstydu przy kupowaniu antykoncepcji przynajmniej w tych większych miastach nie istnieje. To dobrze. Jesteśmy świadome podejmowanych przez nas decyzji. Nie wszystkie kobiety mają jednak możliwość wizyty u ginekologa czy wykupienia recepty bez lęku. Najbardziej boją się osoby młode, które dopiero zaczynają dorosłe życie z partnerem. E-recepta może w tym pomóc.

Chcesz szybko i bez nerwów umówić się do lekarza? Wejdź na abcZdrowie.pl, gdzie w jednym miejscu znajdziesz specjalistów z całej Polski, sprawdzisz ceny i zakresy usług. Sprawdź, jak to działa.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.