Trwa ładowanie...

Cukrzyca typu 2 - przyczyny, objawy, leczenie, powikłania, dieta

Badanie glukozy we krwi pozwoli wcześnie wykryć cukrzycę typu 2.
Badanie glukozy we krwi pozwoli wcześnie wykryć cukrzycę typu 2. (Zdjęcie autorstwa Oskar Annermarken / CC BY-SA 2.0)

Cukrzyca typu 2 jest nazywana także cukrzycą insulinozależną i jest najczęściej występująca postacią tej choroby. Stanowi 80% wszystkich cukrzyc. Polega na zaburzeniach produkcji i działania insuliny, a nieleczona może doprowadzić do poważnych uszkodzeń naczyń krwionośnych w oczach, mózgu, sercu i nerkach. Jest chorobą dziedziczną, ale można się przed nią ustrzec.

spis treści

1. Co to jest cukrzyca typu 2?

Cukrzyca typu 2 nazywana jest także cukrzycą dorosłych, a dawniej - cukrzycą starczą. W wyniku tej choroby organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny albo nie wykazuje ona prawidłowego działania.

Zwykle cukrzyca typu 2 dotyka seniorów, ale współczesna epidemia otyłości sprawia, że choruje coraz więcej młodych ludzi, a nawet u nastolatków. Dawniej uważano ją za łagodną postać cukrzycy, jednak dzisiaj mówi się o niej jako o najczęstszej przyczynie przedwczesnej śmierci.

2. Przyczyny cukrzycy

Zobacz film: "Cukrzyca to pięć różnych chorób"

Główną przyczyną cukrzycy typu 2 jest otyłość, brak aktywności fizycznej i niezdrowy tryb życia, ale także predyspozycje genetyczne.

Powstaniu cukrzycy sprzyjają także inne choroby i schorzenia, takie jak:

  • cukrzyca u kobiet w ciąży
  • urodzenie dziecka o wadze większej niż 4 kg
  • nadciśnienie tętnicze
  • choroby układu krążenia
  • zespół policystycznych jajników
  • choroby trzustki
  • podwyższone trójglicerydy
  • zaburzenia endokrynologiczne

3. Objawy cukrzycy typu 2

Objawy cukrzycy typu 2 pojawiają się, gdy wysoki poziom cukru utrzymuje się przez odpowiednio długi czas. Należą do nich:

  • częste oddawanie moczu,
  • zwiększone uczucie pragnienia,
  • uczucie suchości w ustach,
  • zwiększony apetyt i uczucie głodu po posiłkach,
  • niespodziewana utrata masy ciała pomimo spożywania dostatecznej ilości jedzenia,
  • zmęczenie,
  • pogorszenie się wzroku,
  • trudne gojenie się ran,
  • bóle głowy.

Cukrzyca typu 2 rzadko jest wykrywana, zanim dojdzie do powikłań zdrowotnych. W początkowym okresie choroby objawy często są nieobecne i pojawiają się stopniowo. Szacuje się, że nawet jedna trzecia chorujących na cukrzycę typu 2 nie wie o swojej chorobie. Objawy cukrzycy typu 2 to także:

  • świąd skóry, zwłaszcza w okolicy pochwy i pachwin,
  • częste infekcje grzybicze,
  • przyrost masy ciała,
  • ciemne przebarwienia skóry w okolicy karku, pachy, pachwin, zwane acanthosis nigricans,
  • zmniejszone czucie i mrowienia w palcach rąk i stóp,
  • zaburzenia wzwodu.

3.1. Częste oddawanie moczu i zwiększone pragnienie

Zwiększone stężenie cukru we krwi wywołuje szereg zmian związanych z przepływem wody w ustroju. Nerki produkują większą ilość moczu, z którym wydalana jest glukoza.

Powoduje to stałe napełnianie pęcherza moczowego i odwodnienie organizmu. Wzrasta w związku z tym uczucie pragnienia, które objawia się między innymi uporczywą suchością w ustach. Chorzy na cukrzycę są w stanie wypijać nawet 5-10 litrów płynów dziennie i wciąż odczuwać pragnienie. Często są to pierwsze zauważalne objawy cukrzycy.

3.2. Większy apetyt

Zadaniem insuliny jest transportowanie glukozy z krwi do komórek, które zużywają cząsteczki tego cukru do produkcji energii. W cukrzycy typu 2 komórki nie reagują właściwie na insulinę i glukoza pozostaje we krwi.

Pozbawione pożywienia komórki wysyłają informację o głodzie, domagając się dostarczenia energii. Ponieważ glukoza nie jest w stanie dotrzeć do komórek, uczucie głodu występuje także po posiłku.

3.3. Spadek masy ciała

Pomimo zwiększonego spożycia pokarmów, masa ciała w cukrzycy może spadać. Dzieje się tak, gdy komórki pozbawione glukozy, która nie może sie do nich dostać i krąży we krwi, zaczynają poszukiwać innych źródeł energii.

W pierwszej kolejności sięgają po rezerwy energetyczne zmagazynowane w mięśniach i tkance tłuszczowej. Glukoza znajdująca się we krwi pozostaje niewykorzystana i jest wydalana z moczem.

3.4. Zmęczenie

Brak dowozu najlepszego paliwa, jakim dla większości komórek jest glukoza, powoduje że procesy energetyczne są upośledzone. Objawia się to większym uczuciem zmęczenia, pogorszeniem tolerancji wysiłki i zwiększoną sennością.

3.5. Zaburzenia widzenia

Odwodnienie dotyczy także soczewki, która przy utracie wody staje się mniej elastyczna i ma trudności z właściwym dostosowaniem ostrości widzenia.

3.6. Powolne gojenie sie ran

Cukrzyca typu 2 powoduje zaburzenia krążenia krwi, uszkodzenie nerwów i zmiany w działaniu układu odpornościowego. Powyższe czynniki sprawiają, że łatwiej dochodzi do infekcji i zakażeń oraz trudniejszego gojenia sie ran. Powolne gojenie się ran w cukrzycy ma wiele przyczyn.

3.7. Częste infekcje

Częste zakażenia grzybicze są bardzo charakterystyczne dla cukrzycy typu 2. U większości kobiet grzyby drożdżopodobne stanowią normalny element flory pochwy. W prawidłowych warunkach wzrost tych grzybów jest ograniczony i nie wywołują one żadnych dolegliwości.

W cukrzycy zwiększone stężenie cukru występuje także w wydzielinie pochwowej. Glukoza jest natomiast idealną pożywką dla drożdży i dlatego w cukrzycy dochodzi do ich nadmiernego wzrostu i rozwoju infekcji. Zdarza się, że u kobiet świąd sromu jest pierwszym objawem infekcji.

3.8. Ciemne przebarwienia na skórze

U części chorych na cukrzycę typu 2 pojawiają się obszary ciemnej skóry, głównie w okolicach fałdów skórnych, czyli karku, pach i pachwin. Choć przyczyny tego zjawiska nie zostały dokładnie poznane, ocenia się, że może mieć ono związek z opornością komórek na insulinę.

3.9. Zaburzenia czucia w cukrzycy

Wysoki poziom cukru we krwi sprzyja uszkodzeniom naczyń krwionośnych oraz nerwów. Objawia się to zaburzeniami czucia i mrowieniem, szczególnie w obrębie palców rąk i stóp.

3.10. Zaburzenia wzwodu

Przyczyny występowania problemów z erekcją u mężczyzn chorujących na cukrzyce typu 2 są złożone. Wynikają one z powikłań nerwowych i naczyniowych tej choroby. Aby doszło do wzwodu, konieczna jest obecność prawidłowych naczyń gromadzących krew w członku, nerwów, a także odpowiedniej ilości hormonów płciowych.

W cukrzycy może dojść do powstania defektów naczyń krwionośnych, zwłaszcza małych i w dystalnych częściach ciała, oraz do uszkodzenia nerwów przewodzących bodźce seksualne. W związku z tym nawet przy prawidłowej ilości hormonów płciowych i ochoty na seks, osiągnięcie erekcji może być utrudnione.

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą ogólnoustrojową i z czasem prowadzi do powikłań, takich jak zaburzenia krążenia i uszkodzenia nerwów. W związku z tym o cukrzycy świadczyć mogą także objawy takie jak świąd skóry, grzybicze infekcje, trudno gojące się rany oraz zaburzenia czucia i mrowienia w palcach.

4. Leczenie farmakologiczne cukrzycy

Leczenie cukrzycy wymaga bardzo często stosowania kilku metod leczenia naraz - przede wszystkim jest to zapobieganie rozwojowi choroby i wszystkich powikłań, a także leczenie farmakologiczne.

Terapia pacjentów z cukrzycą typu 2 opiera się przede wszystkim na uregulowaniu zaburzeń metabolicznych oraz na zmianie stylu życia. Polega na:

  • utrzymaniu poziomu cukru w granicach 90–140 mg/dl, stężenia hemoglobiny glikowanej w granicach 6-7% (wskaźnik średnich wartości poziomu cukru z ostatnich trzech miesięcy),
  • obniżeniu ciśnienia tętniczego poniżej 130/80 mm Hg,
  • obniżeniu stężenia tzw. złego cholesterolu - frakcji LDL do 100 mg/dl (u kobiet i u mężczyzn), utrzymaniu stężenia tzw. dobrego cholesterolu – frakcji HDL powyżej 50 mg/dl u kobiet i powyżej 40 mg/dl u mężczyzn,
  • obniżeniu stężenia triglicerydów do poniżej 150 mg/dl,
  • prawidłowej diecie, w której należy uwzględnić rodzaj terapii (czy chory bierze insulinię czy też leki doustne),
  • aktywności fizycznej,
  • samokontroli.

Niektórzy chorzy na cukrzycę typu 2 nie muszą przyjmować leków. Wystarczy stosowanie odpowiedniej diety dla cukrzyków i dobrany przez lekarza program ćwiczeń fizycznych. Cukrzycy z nadciśnieniem tętniczym powinni zmniejszyć spożycie soli do 6 gramów na dzień.

Wszyscy chorzy muszą zrezygnować z palenia papierosów. Zmniejszenie masy ciała u osób z nadwagą lub otyłych znacznie poprawia wyrównanie cukrzycy, obniża ciśnienie tętnicze oraz stężenie złego cholesterolu i trójglicerydów.

Niestety, w miarę rozwijania się choroby tego typu leczenie już nie wystarcza. Dla osiągnięcia prawidłowego poziomu cukru niezbędne jest stosowanie doustnych środków przeciwcukrzycowych, a z czasem również insuliny.

5. Możliwe powikłania cukrzycy

Cukrzyca typu 2 często jest przyczyną zaburzeń w obrębie całego organizmu. Najczęściej występujące komplikacje związane z cukrzycą to:

Retinopatia - uszkodzenie siatkówki oka, prowadzące do pogorszenia wzroku. Chory ma ubytki w polu widzenia, a także pojawiające się przed oczami męty.

Nefropatia - uszkodzenie nerek, trudno wykrywalne w początkowej fazie. Najczęściej powoduje obrzęki kostek i nadgarstków oraz podwyższone ciśnienie krwi.

Częste infekcje dróg moczowych - nawracające zapalenia pęcherza, a u kobiet także grzybica pochwy wywołana drożdżakami.

Czyraki - czyli ropnie tworzące się na skórze, powstają w wyniku infekcji bakteryjnych.

Neuropatia - uszkodzenie nerwów. Do jej głównych objawów zaliczane są mrowienia i zaburzenia czucia, a także kurcze i osłabienie mięśni.

Ponadto kobiety cierpiące na cukrzyce często doświadczają spadku libido i suchości pochwy, a u chorych mężczyzn może dojść do zaburzeń erekcji.

6. Dieta cukrzyka

Podstawą leczenia cukrzycy jest tzw. dieta cukrzycowa. Jej podstawą jest dokładne określenie ilości spożywanych kalorii, zazwyczaj ta wartość jest duża - nawet 3500 kcal dziennie.

Ilość spożywanych kalorii należy stopniowo zmniejszać (o ok. 500 kcal miesięcznie). Jest to typowa dieta redukcyjna i ma na celu pomóc w przypadku otyłości. Ilość kalorii zmniejsza się zazwyczaj do 1000 kcal/dzień.

Jeśli jednak poprawa nie następuje, należy zgłosić się do dietetyka, bo być może problem leży w jakości spożywanych posiłków, nie tylko ich kaloryczności. Warto pamiętać, że każdy jest inny i w przypadku chorób inne leczenie może przynieść skutek.

W diecie cukrzycowej ważne jest też, aby posiłki spożywać regularnie, mniejsze porcje pięć razy dziennie. Powinny do być trzy posiłki główne (podstawowe) i dwie przekąski.

Chorzy, którzy dostają zastrzyki z insuliną, powinni jeść nawet 6 posiłków, dodając do jadłospisu drugą kolację. Nie jest to jednak obowiązek i zależy od wieczornego poziomu cukru we krwi.

ROZWIĄŻ TEST

ROZWIĄŻ TEST

Czy jesteś narażony na cukrzycę typu 2? Jeśli nie jesteś przekonany, rozwiąż test i przekonaj się, czy znajdujesz się w grupie ryzyka.

7. Profilaktyka cukrzycy

Jeżeli choroba jest warunkowana genetycznie, stosunkowo trudno jej zapobiec, jednak można wdrożyć pewne działania, które mogą utrudnić rozwój choroby.

Najważniejszą kwestią jest zdrowa dieta i aktywność fizyczna. Należy codziennie włączać ruch do swojego życia oraz ograniczyć spożycie produktów uznanych za niezdrowe, aby zminimalizować ryzyko otyłości.

Bardzo ważne są także regularne badania okresowe, które pozwolą kontrolować poziom cukru we krwi. Każde odchyły od normy należy konsultować z lekarzem, ponieważ na początku jest to jedyny objaw cukrzycy typu 2.

Następnie należy wyeliminować czynniki odpowiedzialne za zbyt wysoki (hiperglikemię) albo zbyt niski (hipoglikemię) poziom cukru.

W celu diagnostyki chorób towarzyszących (powikłań cukrzycy), należy przede wszystkim pamiętać o corocznych wizytach u okulisty, aby reagować na zmiany retinopatyczne.

Do badań okresowych należy także dołączyć badanie moczu, aby stwierdzić obecność albumin w wydalanych płynach. Podwyższone ich stężenie może świadczyć o zaburzeniach nerek.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Cukrzyca ciążowa
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze