Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Stanisław Dulko

Depresja endogenna - objawy, przyczyny, leczenie, dieta

Avatar placeholder
03.07.2023 15:47
Depresja endogenna to depresja niepowiązana z trudnymi przeżyciami.
Depresja endogenna to depresja niepowiązana z trudnymi przeżyciami. (Zdjęcie autorstwa: David Goehring / CC BY 2.0)

Depresja endogenna to specyficzny rodzaj depresji, która nie jest spowodowana traumatycznymi przeżyciami, a niewłaściwym działaniem neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym. Depresja endogenna bywa określana jako depresja duża, ciężka i jednobiegunowa. Jakie są objawy tej choroby? Czy depresja endogenna jest uleczalna?

spis treści

1. Czym jest depresja endogenna?

Depresja endogenna (ang. endogenous depression) to specyficzny typ depresji, określany mianem depresji z melancholią, czyli brakiem reakcji na wydarzenia pozytywne i umiejętności przeżywania radości.

Endogenna depresja może mieć charakter epizodyczny, nawracający lub trwały w postaci organicznych zaburzeń depresyjnych, dystymii czy depresji poschizofrenicznej.

2. Jakie są przyczyny depresji endogennej?

Zobacz film: "Coraz więcej Polaków cierpi na depresję"

Depresja endogenna bywa nazywana depresją bez powodu, ponieważ nie jest efektem traumatycznego przeżycia, jak śmierć bliskiej osoby. Choroba ta nie jest wywołana żadnym z czynników zewnętrznych, często pojawia się w momencie, gdy pacjent jest zadowolony ze swojego życia i nie spotkało go w ostatnim czasie nic złego.

Przyczyną depresji endogennej jest nieprawidłowa liczba przekaźników w układzie nerwowym lub problemy strukturalne w mózgu. Wśród czynników mogących wpłynąć na rozwój schorzenia wymienia się niedobór serotoniny w mózgu oraz uwarunkowania genetyczne.

3. Jakie są objawy depresji endogennej?

Objawem osiowym (podstawowym) depresji endogennej jest melancholia, czyli obniżenie nastroju, a konkretnie spadek samopoczucia i brak reakcji uczuciowej. W depresji endogennej mamy do czynienia z:

  • objawami somatycznymi,
  • spowolnieniem psychoruchowym,
  • brakiem reakcji na zmiany dokonujące się w otoczeniu podczas trwania choroby,
  • utratą zainteresowania życiem.

Ponadto objawy dużej depresji to wczesne przebudzenia, poczucie winy, myśli o śmierci, lęk, poczucie porażki. Spada zdolność racjonalnego myślenia i koncentracji uwagi.

Chory bezustannie czuje się zmęczony, nie ma energii ani na nic ochoty. Szacuje się, że około 15% pacjentów z depresją endogenną popełnia samobójstwo. Choroba wykazuje także tendencję do przekształcania się w utrwalone zaburzenia nastroju w postaci dystymii.

4. Sposoby leczenia depresji endogennej

Leczenie depresji endogennej opiera się przede wszystkim na farmakoterapii. Wysoką skutecznością cechują się inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny oraz leki trójcykliczne.

Pacjenci powinni zostać objęci również regularną opieką w postaci psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym lub psychodynamicznym. W wielu przypadkach dobre rezultaty przynosi również systemowa terapia rodzinna.

5. Czy dieta może wpływać na depresję endogenną?

Wyniki wielu badań udowodniły, że nasz sposób odżywiania ma wpływ na nastrój i samopoczucie. W związku z tym warto zwrócić uwagę na codzienną dietę i wzbogacić ją o wartościowe składniki.

W jadłospisie powinny znaleźć się produkty pełnoziarniste, chudy nabiał, jaja, orzechy i pestki, świeże warzywa i owoce, a także tłuste ryby (łosoś, makrela, halibut).

Dieta w przypadku zaburzeń depresyjnych nie powinna zawierać żywności przetworzonej, słodyczy oraz nasyconych kwasów tłuszczowych.

6. Jakie są różnice między depresją endogenną a reaktywną?

Podział na depresję endo- i egzogenną, czyli depresję reaktywną, jest próbą oddzielenia zaburzeń uwarunkowanych biologicznie od tych uwarunkowanych psychologicznie.

Określenie depresja endogenna, biologiczna oznacza „pochodząca z ciała”, natomiast egzogenna, reaktywna – „pochodząca spoza ciała”. Chorobę reaktywną poprzedza z reguły wystąpienie stresującego wydarzenia życiowego (np. śmierć małżonka, rozwód, ciężka choroba), podczas gdy depresja endogenna wynika z zaburzeń biologicznych, np. w produkcji neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy noradrenalina.

Dodatkowo dla każdego rodzaju depresji istnieją odmienne wskazówki terapeutyczne – depresja endogenna częściej ustępuje pod wpływem leków przeciwdepresyjnych oraz terapii elektrowstrząsami, natomiast depresja egzogenna lepiej poddaje się leczeniu psychoterapeutycznemu. Jednakże wyniki badań porównawczych nad różnymi metodami leczenia nie zawsze są ze sobą zgodne, dlatego należy z rezerwą podchodzić do tego rozróżnienia.

Wątpliwość co do podziału zaburzeń afektywnych na depresję egzo- i endogenną dostarczają także dane z rodzinnych badań nad depresją. Depresję endogenną uznaje się za zaburzenie biologiczne i oczekiwano, że wśród krewnych znajdzie się więcej przypadków tego typu zaburzeń.

Tymczasem występowanie depresji u członków rodziny było jednakowe w obu typach choroby. Możliwe zatem, że podział na depresję endogenną i reaktywną stanowi tylko odbicie rozróżnienia na depresję łagodną i ostrą. Depresja określana jako endogenna byłaby więc po prostu depresją o poważniejszym przebiegu i obrazie klinicznym.

7. Jakie są sposoby radzenia sobie z depresją endogenną?

Wśród sposobów wspomagających leczenie depresji wymienia się:

  • zadbanie o długość snu,
  • regularną aktywność fizyczną,
  • spotkania z przyjaciółmi,
  • techniki relaksacyjne,
  • jogę,
  • słuchanie muzyki, która ułatwia poczucie pozytywnych emocji,
  • zaangażowanie w hobby,
  • zadbanie o relaks.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze