Eozynocyty (EO, eozynofile) – rola w organizmie, normy, eozynofilia, eozynopenia, eozynofile w ciąży

Krew jest płynem ustrojowym, który pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka. Jest ona odpowiedzialna za dostarczanie do tkanek tlenu i substancji odżywczych oraz wydalanie dwutlenku węgla i produktów przemiany materii. Oprócz tego bierze udział w reakcjach odpornościowych organizmu.

W skład krwi wchodzą:

• krwinki czerwone, czyli erytrocyty,
• krwinki białe, czyli leukocyty – agranulocyty (monocyty MONO, limfocyty LYM), granulocyty (neutrofile NEU, czyli granulocyty obojętnochłonne, bazofile BASO, czyli granulocyty zasadochłonne, eozynofile EO),
• płytki krwi,
• osocze.

Eozynocyty (eozynofile, granulocyty kwasochłonne) to białe krwinki kwasochłonne. Są produkowane w szpiku kostnym, a kiedy osiągną dojrzałość, to przedostają się do krwiobiegu i razem z krwią trafiają do tkanek. Wyróżnia się dwa typy eozynocytów (w zależności od stopnia aktywności) – aktywowane i spoczynkowe.

Eozynocyty biorą udział w odpowiedzi immunologicznej naszego organizmu. Pomagają zwalczać różnego rodzaju drobnoustroje, odgrywają również dużą rolę w przypadku chorób pasożytniczych i alergicznych.

Wykazują właściwości żerne, a także zdolność do unicestwiania grzybów, bakterii oraz niebezpiecznych pasożytów. Są także odpowiedzialne za wydzielanie substancji aktywujących limfocyty i komórki tuczne.

Kiedy lekarz podejrzewa chorobę lub zaburzenie, mające wpływ na krwinki białe, kieruje pacjenta na zbadanie poziomu eozynofilów (badanie krwi EOS/EO). Do aktywacji tych komórek dochodzi chociażby w przebiegu reakcji alergicznych, chorób atopowych oraz zakażeń pasożytniczych.

Oznaczenie poziomu eozynofilów we krwi konieczne jest także wtedy, gdy wyniki standardowego badania morfologicznego są nieprawidłowe. Badanie krwi EO wykonuje się również kontrolnie przy chorobach krwi lub w czasie chemioterapii.

Morfologia z rozmazem jest badaniem pozwalającym oznaczyć poziom eozynofilów. Co to jest morfologia (EO) z rozmazem krwi? Jest to po prostu jej dokładniejsza analiza mikroskopowa. Podczas niej oceniana jest nie tylko ilość, ale również budowa poszczególnych komórek krwi oraz ich struktura. Otrzymany wynik eozynofilów należy zawsze skonsultować z lekarzem rodzinnym bądź specjalistą.

W celu badania konieczne jest pobranie próbki krwi od pacjenta. Przed morfologią krwi (EO) należy być na czczo. Badanie jest refundowane przez NFZ, a skierowanie wydaje zwykle lekarz rodzinny. Wykonanie badania prywatnie, w zależności od miasta, to zwykle koszt ok. 15-25 zł.

Wyniki podaje się zwykle w wartościach bezwzględnych eozynofili lub w odsetkach. Prawidłowa liczba eozynocytów (EO) w krwi obwodowej wynosi 35-350 w 1 mm3. Procentowo norma eozynocytów jako składnika leukocytów wynosi 1-5 proc. Stanowią one czwarty pod względem wielkości składnik leukocytów.

Według badań najniższy poziom eozynofili we krwi występuje rano, a najwyższy poziom eozynofili – wieczorem. W przypadku kobiet, w trakcie miesiączki poziom ten jest wyższy, zaś tuż przed owulacją najmniejszy.

Eozynofile podwyższone

EO (eozynocyty) powyżej normy to dość rzadko spotykana sytuacja. Na podwyższone eozynocyty mogą wpłynąć przyjmowane leki – penicylina, antybiotyki, streptomycyna, leki uspokajające, leki przeczyszczające, nitrofurantoina czy chloropromazyna.

Za dużo eozynocytów we krwi może świadczyć o takich chorobach jak:

• astma oskrzelowa,
• łuszczyca, egzema, rumień wielopostaciowy,
• alergia, katar sienny,
• choroby zakaźne,
• płonica,
• przewlekła białaczka szpikowa,
• chłoniak Hodgkina,
• eozynofilowe zapalenie płuc,
• zespół Loefflera,
• choroba Addisona,
• choroby pasożytnicze, tasiemiec, bąblowica, glista ludzka.

Eozynofile podwyższone u dziecka

Najczęstszym powodem podwyższonych granulocytów kwasochłonnych u dzieci jest pojawienie się pasożytów lub reakcja alergiczna. Wśród najpowszechniejszych chorób pasożytniczych u dzieci wymienić można owsicę. Na tę chorobę są szczególnie narażone dzieci w wieku przedszkolnym.

Jednak podwyższone eozynocyty u dziecka mogą mieć wiele różnorodnych przyczyn. Dlatego też wyniki krwi EO należy zawsze omówić z lekarzem, nie należy ich interpretować samodzielnie. Wysokie eozynocyty u najmłodszych mogą mieć także jeszcze inne przyczyny, takie jak chociażby choroby zakaźne, przewlekłe choroby zapalne, czy nowotworowe.

Eozynofile poniżej normy

Za niskie eozynofile (EO) może powodować wysiłek fizyczny, długotrwały stres, oparzenia, zakażenia, a także radioterapia. Za granulocyty kwasochłonne poniżej normy odpowiadać mogą także hormony wydzielane przez nadnercza. Niski poziom eozynofilów może być wywołany także niedokrwistością aplastyczną.

Niskie eozynocyty mogą wskazywać także na:

• dur brzuszny,
• czerwonkę,
• posocznicę.

Wyniki morfologii odzwierciedlają ogólną kondycję organizmu. Zarówno eozynofile powyżej normy, jak i poniżej we krwi obwodowej, wskazywać mogą na różnorodne problemy ze zdrowiem oraz stany chorobowe.

Eozynofilia

Eozynofilią określa się ilość granulocytów kwasochłonnych powyżej normy. Dzieli się ona na wtórną i pierwotną. W pierwszym przypadku jest wynikiem innej choroby, a w drugim nie związana jest z innymi schorzeniami.

Podwyższone EO w morfologii może mieć różne wartości. Dlatego też na tej podstawie wyróżnia się trzy stopnie eozynofilii:

• eozynofilia łagodna (od 500 do 1500/µl krwi),
• eozynofilia umiarkowana (od 1500 do 5000/µl krwi),
• eozynofilia ciężka (powyżej 5000/µl krwi).

Za dużo eozynofilów może w skrajnych przypadkach prowadzić do uszkodzeń narządowych. Dlatego też ważne jest szybkie rozpoznanie. Symptomy są jednak mało charakterystyczne i nie występują u wszystkich pacjentów. Wśród najbardziej typowych objawów eozynofili można wymienić:

• zmęczenie,
• osłabienie,
• gorączkę,
• utratę masy ciała i brak apetytu,
• nadmierną potliwość.

Za wysokie eozynofile mogą mieć wiele rozmaitych przyczyn. Eozynofilia u dzieci i dorosłych najczęściej spowodowana jest inwazją pasożytniczą lub alergią. Jednak mogą odpowiadać za nią także inne przyczyny, chociażby choroby zakaźne, nowotwory mieloproliferacyjne, lite, czy chłoniaki.

Eozynopenia

Eozynopenia to nic innego jak obniżone eozynocyty, czyli granulocyty kwasochłonne poniżej normy. Co to znaczy niskie eozynofile? Mówi się o nich, gdy poziom tych krwinek spadnie poniżej 50/µl.

Niedobór eozynofilów zazwyczaj następuje na skutek nadczynności kory nadnerczy, czy też zatrucia alkoholowego. Jego przyczyną bywa także nadmierna podaż glikokortykosteroidów.

Eozynofiluria

Eozynofiluria to nieprawidłowa obecność eozynofilów w moczu. Obserwuje się ją najczęściej przy bardzo rzadkim schorzeniu, jakim jest zespół Churga-Straussa (ziarniniakowatość eozynofilowa z zapaleniem naczyń).

Jednak eozynofiluria może również wiązać się z wieloma różnorodnymi stanami chorobowymi, takimi jak ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostre zapalenie gruczołu krokowego. Obserwuje się ją także przy ostrym alergicznym śródmiąższowym zapaleniu nerek.

Inne choroby

Znacznym podwyższeniem granulocytów kwasochłonnych (eozynofilów) charakteryzuje się także hipereozynofilia (HE). Jest to stan, w którym obserwuje się bardzo duże podwyższenie eozynofilów (u dorosłego powyżej 1500/µl EO) oraz/lub pojawiają się nacieki eozynofilowe w tkankach.

W przypadku, gdy przewlekłej hipereozynofilii towarzyszy uszkodzenie narządu związane bezpośrednio z obecnością nacieków eozynofilów, mówi się o zespole hipereozynofilowym (HES).

Przyczyn eozynofili jest bardzo wiele. Dlatego też najważniejszą kwestią jest rozpoznanie choroby podstawowej oraz wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego.

Leczenie pierwotnej przyczyny najczęściej skutkuje stopniowym obniżeniem eozynofili.

Podczas ciąży zmienia się gospodarka całego organizmu. U kobiet w ciąży różne normy badań zyskują inne wartości. Nieprawidłowa liczba EOS (eozynocyty) nie musi być zatem czymś niebezpiecznym.

Przed przystąpieniem do badań należy powiadomić lekarza o ciąży. U ciężarnych kobiet zwiększają się wartości leukocytów (10-15 tys./mikrolitr), rośnie także liczba krwinek białych.

A o czym mogą świadczyć obniżone eozynofile w ciąży? Niskie eozynofile u ciężarnych występują stosunkowo rzadko. Za mało eozynofilów może wskazywać na bardzo różnorodne problemy ze zdrowiem ciężarnej – od tych mniej istotnych, po bardzo poważne. Dlatego też wyniki należy jak najszybciej omówić z lekarzem.