Mroczny empata – nowa odmiana narcyza?

Istnieją ludzie, którzy bez trudu potrafią wczuwać się w cudze emocje, a nawet przyjmują je za własne. Okazuje się jednak, że ta z pozoru niewinna cecha ma swoje ciemne strony. Udowadniają to badacze, którzy odkryli nowy typ osobowości – mrocznego empatę. Kim jest i jak go rozpoznać?

1. Osobowość narcyza

Narcyz to człowiek, który potrafi nas jednocześnie zauroczyć i zatrwożyć. To taki współczesny rycerz pełen czarującej wyniosłości – zachwyca urodą, inteligencją, zasobnym portfelem oraz tym, co dzięki niemu sobie kupił. Prawda jest taka, że osoba posiadająca cechy narcystycznej osobowości jest mistrzem iluzji. Nierzadko okazuje się groźna, a my padamy ofiarą arogancji pomieszanej z uwodzicielskim urokiem.

Jak się bronić? Na ten temat powstało wiele książek i poradników, a psychologie wciąż odkrywają nowe oblicza narcyzmu. Ostatnio wiele mówi się na temat mrocznego empaty. Naukowcy z Nottingham Trent University dowiedli, że osoby o takiej naturze współodczuwają emocje innych, by wykorzystywać je do niecnych celów.

2. Machiavelli w ładnym opakowaniu

Zobacz film: "Co wpływa na pewność siebie?"

Jeśli chcemy rozgryźć mrocznego empatę, musimy najpierw zrozumieć, jak działa osobowość narcystyczna. Wendy Behary, amerykańska terapeutka i autorka książki "Rozbroić narcyza" pisze, że osoby zapatrzone w siebie często uznają emocje za wyraz słabości. Między innymi dlatego nie potrafią budować trwałych relacji, a sami stawiają siebie wyżej niż innych. Aby nie wpaść w tę sieć, my sami musimy zrozumieć własne słabości i schematy – być może mamy skłonności do samo poświęcenia albo jesteśmy nadmiernie perfekcyjni?

O ile klasyczny narcyz dość szybko pokazuje swoje prawdziwe oblicze, to z mrocznym empatą nie jest tak prosto. On jest gotów nas słuchać, rozumieć nasze troski, a nawet nieść pomoc, kiedy tego potrzebujemy. Gdzie wobec tego jest haczyk?

- Termin "mroczny empata" jest dosyć młody, ale badania nad tego rodzaju osobowościami trwają już od dawna. Brytyjscy naukowcy badali osobowości z tak zwanej mrocznej triady tj. narcyzm, makiawelizm i psychopatia, czyli osoby ze skłonnościami do manipulacji i często pozbawione empatii - mówi Agata Zych, dziennikarka i coach. - Zauważono, że z jakiegoś niezrozumiałego powodu aż 34 proc. badanych, wyróżniało się w kontaktach z ludźmi wysoką empatią poznawczą. Narcyzi, którzy z założenia nie są wrażliwi, podczas rozmowy wyraźnie skupiali uwagę rozmówcy na swojej jasnej, empatycznej stronie. Byli doskonałymi partnerami w rozmowie i świetnie sprawdzali się w roli odczuwania emocji. Sprawiali wrażenie, że potrafią rozmawiać z nami o naszych uczuciach, że nas rozumieją, że niemal utożsamiają się z nami. Ofiary po kilku minutach rozmowy miały wrażenie, że spotkały swoją soul mate. Ale tak naprawdę "mroczni empaci" stosowali nową formę manipulacji - dodaje.

- Pamiętajmy, że taki ktoś nie stwarza zagrożenia, ale stopniowo zdobywa nasze zaufanie. Zbliżenie emocjonalne powoduje, że szybko się przed nim otwieramy, nie rozumiejąc, że to jego forma manipulacji i zdobycia większej ilości informacji na nasz temat - dodaje.

3. Świadome działanie i świadoma strategia

Zdaniem Agaty Zych osoby z zaburzeniami osobowości z mrocznej triady są skłonni do manipulacji i kłamstw. Stosują wszelkie sposoby, żeby być przekonującymi dla ofiary. Jeśli mają do czynienia z osobą wrażliwą, emocjonalną i bardzo otwartą na ludzkie cierpienie, nauczą się komunikacji z nią. To dla nich wyzwanie, a także rozwój osobisty.

Dzięki temu są podziwiani zarówno przez samych siebie, jak i ofiarę. Ekspertka uważa, że często u podstaw zaburzeń osobowości narcystycznej leży trudne dzieciństwo.

- Dążenie do bycia idealnym i podziwianym przez wszystkich, wiąże się z niedocenieniem przez najbliższych i nie doświadczaniem w dzieciństwie pozytywnych uczuć. Brak miłości i prawdziwych uczuć we wczesnych latach życia przekłada się na pragnienie tych emocji w dorosłych relacjach, ale nie oznacza to, że narcyz sam potrafi obdarzać uczuciem innych. Nie potrafi – uważa.

Co ciekawe, mrocznym empatą może stać się każdy, kto przejawia cechy narcyza. Według Agaty Zych takie osoby mają świadomość tego, że uczucia są jednym z najważniejszych kryteriów, na podstawie których wybieramy partnerów. Dlatego chcą być postrzegane jako osoby empatyczne i uczuciowe.

- Narcyzowi zależy na tym, żeby był podziwiany i wielbiony, przez swoją ofiarę, dlatego zrobi wszystko, żeby ją zdobyć i przekonać do siebie. Jeśli jego deficytem jest brak rozumienia i wyrażania uczuć, nauczy się to robić. Mroczny empata to osobowość, która stosuje empatię wystudiowaną. Niestety przy pierwszych spotkaniach, bardzo ciężko jest rozpoznać,na ile ktoś udaje, że jest empatyczny i wrażliwy, a na ile naprawdę taki jest. Trzeba bardzo ostrożnie przyglądać się ludziom, których poznajemy i dać sobie więcej czasu na wnioski – podkreśla ekspertka.

4. W sieci kłamstw i niespełnionych obietnic

Skoro wiemy, co tak naprawdę kieruje mrocznym empatą, czy łatwo jest go rozpoznać? Jak postępuje i czemu jest tak niebezpieczny? Odpowiedzi na te pytania zostały zobrazowane w książce Agaty Zych "Sieć narcyza".

To historia, która ukazuje trudne relacje damsko–męskie. Główna bohaterka, Emilia przechodzi przez zawiłą drogę, aby w końcu poznać samą siebie, zdobyć umiejętność właściwego rozeznawania własnych potrzeb. Związki z mężczyznami, którzy mają na nią destrukcyjny wpływ, sprawiają, że jej przeżycia mogą stanowić świetną lekcję dla kobiet, które tkwią w toksycznej relacji.

- W mojej książce spotykamy zagubioną, bardzo emocjonalną kobietę, która w trudnym momencie swojego życia, kiedy czuje się niepewna swojej wartości oraz przyszłości, jaka ją czeka, poznaje narcyza. Na początku jest zachwycona swoim nowym życiem, rozwodzi się z mężem, przemodelowuje swój świat i cieszy się obrazkiem, przypominającym posty na instagramie. Po jakimś czasie okazuje się jednak, że świat, który proponuje jej nowy partner, nie jest prawdziwy, że emocje, o których mówił, nie są szczere. Zdaje sobie sprawę, że nie jest szczęśliwa, że czuje się niepewnie w tym związku, że przestaje być sobą. Odkrywa, że jej narzeczony, jest niewierny, że ją okłamuje, że nie czuje emocji, nie wie co to prawdziwa, dojrzała miłość. Zdaje sobie sprawę, że żyła przez kilka lat z narcyzem – mrocznym empatą, który stosował na niej wystudiowane sztuczki. Postanawia od niego odjeść, ale to wcale nie jest takie proste – uświadamia autorka.

Mroczny empata to ktoś, kto udaje emocje, udaje uczucia i krzywdzi swoje ofiary. Emilia, główna bohaterka książki, musi mierzyć się z takimi właśnie emocjami i budować swój świat od początku. Jej historia jest tak naprawdę historią wielu kobiet, które tkwiły lub nadal tkwią w toksycznych związkach. Na szczęście z każdej drogi jest jakieś wyjście. Najważniejsze, by uświadomić sobie problem, a następnie zawalczyć o siebie i w końcu odnaleźć swoje miejsce.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.