Od kiedy dziecko pamięta?
Wyniki najnowszych badań sugerują, że nawet bardzo małe dzieci są w stanie przywołać wydarzenia z przeszłości. Jednocześnie badania te zaprzeczają obiegowej opinii, że proces tworzenia wspomnień nie występuje u bardzo małych dzieci. Naukowcy przekonują, że nawet maluchy zapamiętują różne wydarzenia, ale wspomnienia ich dotyczące często bledną z upływem czasu. Większość dorosłych pamięta bardzo niewiele z okresu przed trzecimi lub czwartymi urodzinami. W związku z tym narodził się pogląd, że bardzo małe dzieci nie posiadają umiejętności językowych oraz zdolności poznawczych, które pozwoliłyby im przetwarzać i gromadzić w pamięci różne wydarzenia jako wspomnienia. Kanadyjscy uczeni są jednak innego zdania.
1. Badania nad wspomnieniami u dzieci
W celu lepszego zrozumienia, jak powstają wspomnienia dzieci, naukowcy poprosili 140 dzieci w wieku 4-13 lat o opisanie swoich najwcześniejszych wspomnień. Pytanie ponowiono dwa lata później. Za każdym razem badane dzieci poproszono również o określenie, ile miały lat w opisywanych przez siebie wydarzeniach. Następnie rodzice badanych dzieci mieli za zadanie potwierdzić, czy te wydarzenia faktycznie miały miejsce.
Okazało się, że dzieci w wieku 4-7 lat bardzo rzadko opisywały te same wydarzenia podczas obydwu sesji. Nawet kiedy badacze powtarzali dzieciom, co powiedziały dwa lata wcześniej, wiele z nich zdecydowanie twierdziło, że te zdarzenia nigdy się im nie przytrafiły. Natomiast w grupie wiekowej 10-13 lat jedna trzecia dzieci opisała te same wydarzenia podczas obydwu spotkań. Ponad połowa wczesnych wspomnień była omówiona w czasie badań zarówno podczas pierwszego wywiadu, jak i drugiego. Naukowcy doszli do wniosku, że najwcześniejsze wspomnienia dzieci zwykle zmieniają się wraz z upływem czasu. Około 10. roku życia zastępują je inne, „nowsze” wspomnienia. Wiele wspomnień z okresu przedszkolnego zostaje utraconych. W miarę jak dziecko rośnie, pierwsze wspomnienia pochodzą z coraz późniejszych okresów życia, a około 10. roku życia następuje ich krystalizacja.
Obecnie naukowcy badają, dlaczego dzieci pamiętają konkretne wydarzenia. Warto przy tym wspomnieć, że traumatyczne lub bardzo stresujące zdarzenia stanowią tylko mały odsetek najwcześniejszych wspomnień, jakie dzieci opowiedziały podczas badań.
2. Różnice kulturowe a wczesne wspomnienia
Wcześniejsze badania wskazują na istotną rolę wychowania w formowaniu się wspomnień z dzieciństwa. Naukowcy porównali wczesne wspomnienia dzieci z Kanady i z Chin. Okazało się, że pierwsze wspomnienia dzieci chińskich pochodzą z okresu przynajmniej o rok późniejszego niż wspomnienia dzieci kanadyjskich. Podobne rezultaty uzyskali badacze, którzy porównali dane dotyczące dzieci chińskich i amerykańskich. Naukowcy są zdania, że maluchy wychowane w zachodnim społeczeństwie lepiej pamiętają wcześniejsze wydarzenia, ponieważ ich dialog z rodzicami i innymi osobami dorosłymi jest bardziej autobiograficzny. Na Zachodzie mówienie o sobie jest naturalne, podczas gdy w Chinach lepiej widziane jest nieprzywoływanie na siebie uwagi. Na Wschodzie w dobrym tonie jest przywoływanie wydarzeń w kontekście grupy. Także rozmowy chińskich matek z dziećmi są mniej skoncentrowane na maluchach, a bardziej na innych kwestiach. W rezultacie pamięć dziecka o wczesnych wydarzeniach rozwija się później. Takie podejście ma jednak swoje zalety. Dzieci w Chinach rozwijają inne zdolności, na przykład umiejętność skupienia uwagi.
Każde kolejne badania dostarczają nam informacji, w jaki sposób funkcjonuje człowiek. Badania nad wspomnieniami u dzieci nie są wyjątkiem.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.