Jak udzielić pierwszej pomocy? Najważniejsze zasady

Do tragicznych scen doszło podczas podczas meczu Danii z Finlandią rozgrywanym na Euro 2020. W 43. minucie spotkania Christian Eriksen padł na murawę. Jeszcze zanim rozpoczęła się kilkuminotowa reanimacja zawodnika, pierwszej pomocy udzielił mu kolega z zespołu, Simon Kjaer. Duńczyk upewnił się, że Eriksen nie połknie swojego języka, a następnie ułożył go w bezpiecznej pozycji do momentu pojawienia się medyków. Zasady udzielania pierwszej pomocy powinien znać każdy z nas.

Pierwsza pomoc jest zespołem czynności, które należy wykonać w razie wypadku, urazu lub innego zdarzenia powodującego stan nagłego zagrożenia zdrowotnego. Pierwsza pomoc ma na celu ochronić życie i zdrowie osoby poszkodowanej, a także zminimalizować niekorzystne następstwa wynikające ze zdarzenia. Czynności związane z pierwszą pomocą wykonujemy zawsze przed przybyciem specjalistycznej pomocy medycznej.

1. Czym jest pierwsza pomoc?

Pierwsza pomoc, to nic innego jak zespół czynności, które są podejmowane w celu ratowania życia do poszkodowanego. Pierwsza pomoc odbywa się do momentu przybycia wykwalifikowanego personelu medycznego (lekarza, ratownika medycznego). Pierwsza pomoc powinna być udzielona przez każdego, kto ma choć podstawową wiedzę na ten temat. Podstawową zasadą, którą powinna kierować się osoba udzielająca pomocy, jest własne bezpieczeństwo, a także innych ratowników oraz ofiar.

Zobacz film: "Pierwsza pomoc - resuscytacja"

Zagrożeniem może być ruch uliczny, zadymienie lub pożar, porażenie prądem lub zagrożenie wybuchem, agresja, ryzyko zatrucia drogą wziewną lub niesprzyjające warunki atmosferyczne. Osoba ratująca powinna również wyeliminować zakażenie się od poszkodowanej osoby, która potencjalnie może być nosicielem wirusa HIV, HCV lub HBV. Konieczne jest w tym celu unikanie bezpośredniej styczności z krwią osoby poszkodowanej. W czasie przeprowadzania czynności ratunkowych niezbędne są rękawiczki, można także używać specjalnej maseczki do resuscytacji.

2. Zasady udzielania pierwszej pomocy

Gdy osoba ratująca upewni się, że poszkodowanemu nic nie zagraża, powinna podjąć następujące kroki:

• podejść do poszkodowanego i ocenić jego stan,
• sprawdzić przytomność - w tym celu powinniśmy potrząsnąć poszkodowanego za ramiona i zapytać, czy nas słyszy lub co się stało,
• zapewnić pomoc - zadzwonić na pogotowie (numer 112 lub 999), w czasie zgłoszenia alarmowego powinniśmy podać następujące dane: kto wzywa pomocy, dokładne miejsce wypadku, rodzaj i opis zdarzenia, kto jest poszkodowany oraz ile jest osób poszkodowanych, jakie wdrożono czynności i czy istnieją obecnie jakieś zagrożenia. Nie powinno się przerywać rozmowy, nim zadecyduje o tym dyspozytor pogotowia,
• udrożnić drogi oddechowe poprzez usunięcie z jamy ustnej ewentualnych ciał obcych oraz odchylenie głowy - powinniśmy to zrobić w sytuacji, kiedy poszkodowany jest nieprzytomny,
• sprawdzić, czy poszkodowany oddycha - ocena powinna trwać około 10 sekund, w czasie których powinny wystąpić 2 wdechy,
• sprawdzić, czy poszkodowana osoba nie ma przy sobie niebezpiecznych przedmiotów,
• jeśli poszkodowana osoba oddycha, powinniśmy wezwać pomoc i czekając na pogotowie, położyć ją w pozycji bocznej bezpiecznej, co minutę sprawdzając oddech, co 30 minut zaś odwracając na drugi bok. Jeśli poszkodowany nie oddycha, niezbędna jest procedura RKO.

3. Pierwsza pomoc - resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO)

Jeśli poszkodowany nie ma krwotoków, można przystąpić do wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Jak wygląda procedura RKO?

• Należy zlokalizować mostek na ciele osoby poszkodowanej. Środek mostka jest miejscem uciskania klatki piersiowej.
• Kolejnym krokiem jest ustawienie ramion prostopadle do ofiary. Łokcie powinny być wyprostowane.
• Splatamy dłonie, a następnie wykonujemy 30 uciśnięć klatki piersiowej (układamy nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego, a drugi nadgarstek kładziemy na grzbiecie pierwszej. Splatamy palce dłoni, a następnie upewniamy się, że nacisk jest ukierunkowany na żebra ofiary. Uciskamy klatkę piersiową poszkodowanego na głębokość 5 centymetrów, ale nie więcej niż 6).
• Tempo uciśnięć powinno wynosić co najmniej 100 uciśnięć na minutę.
• Po 30 uciśnięciach klatki piersiowej po raz kolejny udrażniamy drogi oddechowe pokrzywdzonego (odchylamy jego głowę do tyłu, wysuwamy żuchwę do przodu).
• Wykonujemy 2 oddechy ratownicze. Bezpieczeństwo jest najważniejsze, dlatego należy pamiętać o użyciu maseczki ratunkowej do resuscytacji (zaciskamy nos osoby poszkodowanej kciukiem i palcem wskazującym. Wdmuchujemy powietrze do jej ust. W tym samym czasie powinniśmy zauważyć unoszenie się klatki piersiowej poszkodowanego).
• Kontynuujemy uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2.
• Przerywamy procedurę RKO w momencie, w którym poszkodowany zacznie reagować (np. otworzy oczy, poruszy ręką, zacznie normalnie oddychać) lub w miejscu zdarzenia pojawią się ratownicy medyczni.

4. Pierwsza pomoc - resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) w przypadku dzieci

Podobnie jak w przypadku dorosłych, usuwamy z dróg oddechowych poszkodowanego dziecka ciała obce. Udrażniamy drogi oddechowe pokrzywdzonego dziecka (w tym celu odchylamy jego głowę do tyłu, wysuwamy żuchwę do przodu). Sprawdzamy oddech dziecka przez 10 sekund (przykładamy policzek do ust poszkodowanego, obserwujemy czy jego klatka piersiowa się porusza). Wykonujemy 5 oddechów ratowniczych. Przechodzimy do wykonania resuscytacji krążeniowo-oddechowej w sekwencji: 15 uciśnięć klatki piersiowej, 2 oddechy ratownicze.

5. Czy istnieje obowiązek udzielania pierwszej pomocy?

Obowiązujące w Polsce regulacje prawne informują o tym, że świadkowie zdarzenia powodującego stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, są zobowiązani niezwłocznie podjąć czynności ratunkowe wobec poszkodowanych. Jeśli zauważysz osobę, która znalazła się w stanie nagłego zagrożenia zdrowia, zadzwoń pod numer ratunkowy: 999 lub 112.

Zgodnie z artykułem 162 § 1 Kodeksu karnego: Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

6. Koronawirus - jak udzielić pierwszej pomocy?

Polacy, choć często wiedzą, jak pomóc, boją się wykorzystywać swoje umiejętności. Grzegorz T. Dokurno z firmy AEDMAX.PL opowiada w rozmowie z WP abcZdrowie, dlaczego jest to takie ważne.

- W Polsce w ogóle jest problem z udzielaniem pierwszej pomocy. I to nie dlatego, że ludzie nie potrafią. Kursy pierwszej pomocy pokazuje się w szkołach czy w trakcie nauki jazdy. Ludzie często boją się pomagać. My chcemy pokazać, że wystarczy niewiele zmienić w swoim postępowaniu, a dzięki temu możemy zdziałać naprawdę dużo. Dać szansę komuś na przeżycie. Dać mu czas do przyjazdu pogotowia – mówi specjalista od ratownictwa medycznego.

Dokurno zaznacza, że kampania ruszyła na początku roku. To, co wydarzyło się później, sprawiło, że ich przekaz nabrał jeszcze jednego znaczenia. Jak pomagać sobie w czasie, kiedy możemy być dla siebie wzajemnie zagrożeniem?

- Mamy coś takiego jak wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji. To są czynności, które po kolei powinniśmy wykonywać w trakcie udzielania pierwszej pomocy. W tym wypadku te wytyczne zostały zmodyfikowane. W związku z tym, że zakładamy, iż osoba, której pomagamy, może być zarażona wirusem SARS-CoV-2, automatycznie rezygnujemy z oddechów ratunkowych. Staramy się zachować własne bezpieczeństwo. Kiedyś wystarczyły rękawiczki, dzisiaj najlepiej mieć maseczkę, okulary, przykryć twarz poszkodowanego – mówi Dokurno.

Jak należy udzielić pierwszej pomocy, kiedy obawiamy się, że dana osoba może być zarażona koronawirusem? Należy przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa:

• zapewnij sobie bezpieczeństwo. Zakryj usta i nos, jeśli masz, to załóż rękawiczki i okulary,
• nie pochylaj się nad poszkodowanym. Obserwuj, czy unosi się klatka piersiowa, jeśli przez dziesięć sekund się nie unosi, to znaczy, że osoba nie oddycha,
• wezwij pomoc (112 lub 999),
• rozpocznij uciśnięcia klatki piersiowej w tempie 100-120 na minutę. Nie musimy wykonywać oddechów ratunkowych. Jeśli jest możliwość ze skorzystania z defibrylatora AED, skorzystaj z niego zgodnie z instrukcją. Pamiętaj, że przyda ci się pomoc drugiej osoby. Uciskanie klatki piersiowej w takim tempie sprawi, że szybko stracisz siły.

Pamiętaj, aby po reanimacji zdezynfekować ręce i zutylizować rękawiczki (jeśli ich używałeś). Warto również usiąść i głęboko oddychać i napić sie wody. Odpocznij tak długo, jak tego potrzebujesz. Uciśnięcia klatki piersiowej to spory wysiłek fizyczny, po którym należy nabrać sił.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.