Koronawirus - objawy, porady, leczenie. Jak rozpoznać koronawirusa?

Koronawirus to od początku 2020 roku temat numer jeden na całym świecie. Tajemniczy wirus rozpoczął zbierać swoje żniwo w chińskiej miejscowości Wuhan, skąd stopniowo rozlał swój zasięg na niemal cały świat. Liczba zakażeń stale rośnie także w Polsce. Warto wiedziec, kto jest najbardziej narażony na zachorowanie i jak można sie chronić przed chorobą. Jak rozpoznać objawy i kiedy zgłosić się do lekarza?

1. Co to jest koronawirus?

Koronawirus to tajemnicza choroba, która spędza sen z powiek ludziom na całym świecie. Pierwsze przypadki zachorowania pojawiły się w mieście Wuhan w Chinach pod koniec 2019 roku. Wówczas nikt jeszcze nie zdawał sobie sprawy ze skali zagrożenia. Swoją nazwę wirus zawdzięcza swojej budowie cząsteczkowej. Pod mikroskopem wygląda, jakby był w kształcie korony słonecznej.

Wirus atakuje górne drogi oddechowe, powodując przede wszystkim duszności, kaszel i wysoką gorączkę. Łatwo pomylić go ze zwykłą grypą. Zarazić się można drogą kropelkową, poprzez kontakt z wydzieliną osoby chorej.

Przenika ona przez blony śluzowe i szybko rozwija wewnątrz orgaznimu. Dodatkowo jego cząsteczki pokryte są glikoproteinami, co oznacza, że może się przenosić także drogą fekalno-oralną.

Naukowcy mówią także o tym, że zarazić się można poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami, jednak nie jest to główna droga zakażenia. W takim przypadku od dotknięcia powierzchni objętej wirusem a np. naszych ust musi minąć bardzo mało czasu. Wystarczy odpowiednia higiena rąk i unikanie dotykania twarzy, żeby ryzyko zarażenia w ten sposób było nikłe.

Zobacz też: Informacje o koronawirusie w Polsce

1.1. Czy to na pewno nowy typ wirusa?

Koronawirus uważany jest za nowy typ wirusa, który pojawił się nagle znikąd i zaczął siać spustoszenie w całej Azji, a później na całym świecie. Odmian koronawirusa na całym świecie jest kilkadziesiąt, jednak tylko kilka z nich może wywołać objawy choroby u ludzi.

Przypadki zakażenia koronawirusem miały miejsce już w 2002 roku (epidemia miała wówczas nazwę SARS), a później w 2003 roku - MERS. Jest to więc trzecia epidemia, która jednocześnie jest najbardziej groźną ze wszystkich, które miały miejsce, ponieważ atakuje nie tylko górne, ale i dolne drogi oddechowe.

1.2. Przyczyny pojawienia się koronawirusa

Tak naprawdę bezpośrednia przyczyna zachorowania tzw. pacjenta "zero" nie jest znana. Mówi się, że wirus mógł znajdować się w ciele nietoperzy, które w Chinach są jednym ze składników egzotycznych azjatyckich potraw. W ten sposób wirus mógł przedostać się do organizmu człowieka i wywołać epidemię.

Choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową, dlatego ryzykowne stało się podróżowanie i przebywanie w dużych skupiskach - na masowych imprezach, konferencjach, etc.

2. Sekwencja występowania objawów COVID-19

Jak podkreślają eksperci, większość przypadków zakażenia koronawirusem w Polsce przebiega bezobjawowo. Część osób rozwija łagodne symptomy i tylko 10-15 proc. zakażonych wymaga hospitalizacji z powodu COVID-19.

W jakiej kolejności występują objawy? Zdaniem ekspertów jest to bardzo istotne pytanie, ponieważ może być kluczem do odróżnienia COVID-19 oraz innych chorób, co może zdecydowanie wpłynąć na bieg całej epidemii koronawirusa. Wcześniej wykryte zakażenie nie tylko daje większe szanse choremu, ale oznacza szybszą izolację i mniejszą liczbę osób zakażonych.

- Okres wylęgania się choroby trwa od 7 do 14 dni od zakażenia. Czasami krócej. Jednak większość pacjentów rozwija pierwsze objawy między 7. a 10. dniem - mówi prof. Katarzyna Życińska, kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, która leczy chorych na COVID-19 w szpitalu MSWiA w Warszawie.

Jak podkreśla ekspertka, czas wylęgania się choroby nie ma wpływu na intensywność objawów. Zależy to tylko od kondycji zdrowia osoby zakażonej.

- Pierwsze objawy COVID-19 są bardzo zbliżone do zwykłych infekcji. Można je łatwo pomylić z grypą czy chorobami reumatycznymi - podkreśla prof. Życińska.

Zazwyczaj jako pierwszy występuje stan podgorączkowy albo gorączka. Później mogą pojawić się osłabienie oraz bóle mięśni. - Jako kolejny i bardzo charakterystyczny objaw może wystąpić utrata węchu bądź smaku - wymienia prof. Życińska. - Na końcu może pojawić się kaszel, duszności i krwioplucie - dodaje.

Sekwencja występowania objawów COVID-19:

Najczęściej występujące objawy:

• stan podgorączkowy bądź gorączka
• zmęczenie
• ból głowy
• ból mięśni i stawów
• biegunka
• utrata, bądź zmiana węchu, bądź\i smaku
• kaszel
• duszności i krwioplucie
• ból lub ucisk w klatce piersiowej

Rzadziej występujące objawy:

• ból gardła
• zapalenie spojówek
• wysypka skórna lub przebarwienia palców u rąk i stóp

3. Trzy fazy COVID-19

Czas między wystąpieniem pierwszych objawów a hospitalizacją jest bardzo różny i często zależy od samych pacjentów. Jak wyjaśnia prof. Życińska, część osób od razu wszczyna alarm i wcześniej trafia do szpitala. Dużo pacjentów jednak czeka do ostatniej chwili. - Ludzie leczą się domowymi sposobami, nie wierząc, że to może być COVID-19. Czasami trafiają do szpitali zdecydowanie za późno - podkreśla ekspertka.

Lekarze obecnie rozróżniają trzy fazy COVID-19:

1. Objawy wstępne.
2. Wiremia, czyli namnażanie się wirusa w organizmie.
3. Burza immunologiczna, zwana również cytokinową. Jest to nadmierna reakcja układu odpornościowego na patogen, która powoduje namnażanie cytokin (białek) i dezorientację organizmu, który zaczyna atakować własne tkanki.

Wczesna diagnoza może też oznaczać bardziej skuteczną terapię. Osobom w początkowych stadiach COVID-19 podaje się remdesivir, który może skutecznie powstrzymać namnażanie się koronawirusa w organizmie.

Jeśli lek przeciwwirusowy nie pomaga, a stan pacjenta dalej się pogarsza, oznacza to, że doszło do burzy cytokinowej - silnej reakcji immunologicznej. To już kolejna faza COVID-19, przy której stosowane są zupełnie inne preparaty - opowiada prof. Robert Flisiak, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.

Po wystąpieniu burzy cytokinowej, stan pacjentów może ulegać błyskawicznym zmianom. - Czasami wystarczy godzina, aby przypadek pacjenta, który kwalifikowaliśmy jako średniociężki przeszedł w stan ciężki - mówi prof. Życińska.

4. Niespecyficzne objawy COVID-19

Średni czas hospitalizacji pacjenta z COVID-19 w Polsce wynosi 10-14 dni. - W przypadku pacjentów, którzy doświadczyli ciężkiego przebiegu choroby i wymagali podłączenia pod respirator, hospitalizacja czasami trwa tygodniami - wyjaśnia prof. Życińska.

Jednocześnie specjaliści wskazują, że objawy COVID-19 często mają indywidualny charakter. - U jednych osób błony śluzowe mają mniejszą wrażliwość, a wtedy kaszel jest wyzwalany słabiej - podkreśla Flisiak.

Pisaliśmy też o niespecyficznych objawach COVID-19, takich jak zmiany skórne. W Polsce jednak lekarze nie biorą wysypki pod uwagę jako objaw różnicujący.

Kiedy powinno się wszcząć alarm i głosić się do lekarza? Prof. Życińska oraz prof. Flisiak uważają, że takim sygnałem jest wystąpienie duszności.

- Również alarmujących objawem jest tak zwana sztywna gorączka, czyli taka, która nie ustępuje po podaniu ogólnie dostępnych leków przeciwgorączkowych (paracetamol czy ibuprofen) - podkreśla Życińska.

4.1. Powikłania związane z koronawirusem

Mimo licznych badań naukowcy wciąż stawiają wiele pytań dotyczących przebiegu infekcji u zakażonych.

U części chorych rozwija się ciężkie w przebiegu zapalenie płuc, prowadzące nawet do upośledzenia lub uszkodzenia tego organu. Po uszkodzeniu płuc, w pęcherzykach płucnych gromadzi się płyn. To blokuje funkcjonowanie tego organu. Normalnie kiedy wdychamy powietrze, płuca wyodrębniają cząsteczki tlenu i przekazują je do krwiobiegu, którym wędrują one do tkanek i narządów.

Uszkodzone w jakikolwiek sposób płuca nie są już w stanie transportować tlenu do krwiobiegu. To może doprowadzić do zaburzeń funkcji organizmu, utraty kontaktu, śpiączki, a ostatecznie śmierci.

Zobacz także: Niewydolność oddechowa - charakterystyka, niewydolność w przebiegu grypy

5. Kiedy zgłosić się do lekarza?

Ze względu na to, że koronawirus rozprzestrzenia się błyskawicznie, nie powinno się zgłaszać do lekarza za każdym razem, kiedy zauważymy u siebie objawy pasujące do zakażenia wirusem SARS Cov-2. Lekarze zwracają uwagę na to, że kiedy pacjent zgłasza się z rzekomymi objawami koronawirusa, paraliżuje to całą placówkę, do której przyszedł.

Zobacz także: Teleporada dostępna od ręki.

Zaleca się, aby do lekarza zgłaszały się osoby, które jednocześnie widzą u siebie objawy choroby i miały kontakt z zakażoną osobą lub wróciły z zagranicy. Należy także pamiętać, że na początku warto skontaktować się z placówką medyczną telefonicznie, żeby personel mógł przygotować się na przyjęcie osoby, która być może jest zakażona koronawirusem.

Ministerstwo Zdrowia informuje, że nie ma potrzeby zgłaszać się do lekarza, jeśli nasze objawy są łagodne. W tej sytuacji należy zastosować się do zasad kwarantanny i nie wychodzić z domu do czasu ustąpienia objawów.

Jeśli jednak coś nas niepokoi, możemy zadzwonić do szpitala lub innej placówki medycznej albo na specjalnie utworzoną infolinię - 800 190 590. Taka informacja widnieje na broszurze informacyjnej, którą mieszkańcy mogli znaleźć w swoich skrzynkach pocztowych i na osiedlowych tablicach ogłoszeń, a także w placówkach medycznych, etc.

6. Kto jest najbardziej narażony na zakażenie koronawirusem?

Koronawirus, choć śmiertelnie niebezpieczny, jest w gruncie rzeczy zwykłym wirusem, podobnym do tego wywołującego grypę. W grupie ryzyka zakażeniem są oczywiście wszyscy, którzy mają lub mieli kontakt z osobą chorą, jednak istnieją pewne grupy, u których zakażenie jest nie tylko bardziej prawdopodobne, ale i bardziej niebezpieczne.

Przede wszystkim są to osoby starsze, które nie posiadają już tak silnych systemów obronnych, co młode organizmy. Seniorzy powinni zwrócić szczególną uwagę na zachowanie wszelkich zasad ostrożności, ponieważ w ich przypadku objawy są najsilniejsze, a ryzyko zgonu - bardzo duże.

Zakażenie jest bardziej prawdopodobne także w przypadku osób, który dodatkowo borykają się z jakimiś chorobami przewlekłymi lub autoimmunologicznymi, przyjmują leki immunosupresyjne lub walczą (albo walczyły kiedyś) z chorobą nowotworową.

Szczególną ostrożność powinny zachować szczególnie kobiety w ciąży oraz te, które niedawno urodziły. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule o wpływie koronawirusa na ciążę. Ryzyko zakażenia jest także większe u osób, które palą papierosy.

6.1. Koronawirus a dzieci

Co ciekawe, dzieci, które jeszcze nie mają w pełni ukształtowanego układu immunologicznego, są o wiele mniej narażone na zachorowanie. Przypadków koronawirusa u osób poniżej 9 roku życia jest stosunkowo niewiele. Naukowcy i lekarze sugerują, że ma to związek z mechanizmem funkcjonowania systemu odpornościowego u dzieci, u których występuje tzw. bezpośrednia reakcja immunologiczna.

W grupie ryzyka są także osoby o obniżonym systemie odpornościowym (naturalnie lub chorobowo), czyli te, które chorują praktycznie co sezon. Bardziej narażeni są także ludzie zarażeni wirusem HIV, który znacznie upośledza układ autoimmunologiczny. Władze Chin zapewniają, że aż 81% pacjentów, u których stwierdzono zarażenie koronawirusem miała wyłącznie łagodne objawy choroby.

7. Fakty i mity na temat koronawirusa

Informacji na temat koronawirusa jest tak wiele, że trudno zweryfikować, co jest prawdą, a co nie. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia przygotowała zestawienie kilku najczęściej zadawanych pytań i przygotowała krótkie odpowiedzi. Wszystkie dostępne są na stronie WHO, w zakładce Myth-busters i Q&A To, co musimy wiedzieć na temat SARS Cov-2, to przede wszystkim:

• Covid-19 to choroba wirusowa, więc nie zwalczą jej antybiotyki
• Czosnek może wzmocnić naszą odporność (jedzony regularnie przez kilka miesięcy), ale nie zapobiegnie rozwojowi wirusa
• Koronawirus może rozwijać się zarówno w ciepłym, jak i chłodnym czy deszczowym klimacie - nie zabija go upał ani śnieg
• Wirus nie może być przenoszony przez komary czy inne insekty
• Wirusem nie można zarazić się przez kontakt ze zwierzętami domowymi
• Szczepionka przeciw grypie nie chroni przed Covid-19
• Maseczka nie chroni przed zakażeniem koronawirusem
• Wirus może przetrwać na różnych powierzchniach, takich jak papier czy metal od kilku godzin do kilku dni
• Wirusem nie można zarazić się poprzez przesyłki (także te z Chin), a jedynie poprzez kontakt z zakażonymi kurierami, listonoszami, etc.

8. Jak chronić się przed zakażeniem?

Aby nie dopuścić do rozwoju choroby i zahamować jej rozprzestrzenianie, należy podjąć odpowiednie działania. Przede wszystkim powinniśmy zrezygnować z podróżowania w obrębie kraju i świata, a także z uczestnictwa w imprezach masowych. Organizatorzy powinni odwołać największe wydarzenia, aby uniemożliwić wirusowi rozprzestrzenianie się.

Należy zadbać także o odpowiednią higienę - myć ręce nawet kilkukrotnie w ciągu godziny, używając przy tym wody z mydłem. Jednorazowe mycie rąk powinno być bardzo dokładne i trwać nie krócej, niż 30 sekund.

Ważne jest także to, aby ograniczyć kontakt z innymi ludźmi do minimum. Jeśli mamy taką możliwość, powinniśmy przejść na pracę zdalną, a nasz pracodawca powinien dołożyć wszelkich starań, aby nam to umożliwić.

Jeśli nasza praca polega na obsłudze klientów, powinnismy zadbać o odpowiedni dystans między nimi a nami. Odległość pomiędzy ludźmi powinna wynosić około 1-1.5 metra, aby ryzyko zakażenia było jak najmniejsze. Zdecydowanie unikajmy dużych skupisk ludzi - galerii handlowych, marketów czy nawet kościołów.

Jeśli to możliwe, powinniśmy także unikać poruszania się komunikacją miejską. Choć autousy i tramwaje są na bieżąco odkażane, a tzw. ciepłe przyciski nie działają, nie da się uniknąć ryzyka zakażenia. Podczas jazdy na stojąco, większość ludzi nie potrafi utrzymać równowagi, nie trzymając się poręczy.

Dlatego jeśli już musimy jeździć komunikacją publiczną, zakładajm rękawiczki i starajmy się siadać lub stawać jak najdalej od innych pasażerów. Wychodząc, nie naciskajmy przycisków - drzwi tak czy owak się otworzą.

W sklepach korzystajmy z kas samoobsługowych i wybierajmy płatność bezgotówkową. Jeśli to możliwe, róbmy zakupy online i zamawiajmy produkty do paczkomatów, zamiast płacić za usługę kuriera.

Należy także pilnować, aby nie dotykać swojej twarzy, oczu ani nosa. Wirus z łatwością przenika przez błony śluzowe, dlatego warto szczególnie dbać o to, aby kontakt naszych dłoni z twarzą był jak najmniejszy. Szczególnie narażone na zakażenie są także osoby, które mają nawyk obgryzania paznokci, którego w obecnej sytuacji powinny jak najszybciej się wyzbyć.

Warto także wzmacniać odporność i przyjmować leki probiotyczne, które wspierają naszą florę bakteryjną.

Wszystkie informacje dotyczące zaleceń postępowania umieszczone są na stronie GISu

Jeśli byliśmy w podróży za granicą albo dowiedzieliśmy się, że w naszym pociągu mogło dojść do zarażenia, natychmiast poddajmy się kwarantannie i zostańmy w domu na minimum 2 tygodnie. Jeśli zauważymy pierwsze objawy, zgłośmy się do lekarza lub zadzwońmy na specjalną infolinię.

9. Monitoruj rozwój epidemii na bieżąco

Rozwój epidemii koronawirusa można obserwować w czasie rzeczywistym na poniższych mapach:

• Informacje o sytuacji w Polsce
• Mapa dla całego świata

Zobacz film: "Jak uchronić się przed koronawirusem?"

Dołącz do nas! Na wydarzeniu na FB Wirtualna Polska - Wspieram Szpitale - wymiana potrzeb, informacji i darów będziemy na bieżąco informować, który szpital potrzebuje wsparcia i w jakiej formie. #WSPIERAM

Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.