Ptasia grypa w Polsce. Czy powinniśmy szykować się na następną epidemię?
W Polsce pojawiają się kolejne ogniska H5N8, a w Rosji po raz pierwszy zdiagnozowano zakażenie wirusem u człowieka. Wirus ptasiej grypy może być dla nas niezwykle groźny - wywołać zapalenie płuc, a nawet doprowadzić do śmierci. Czy grozi nam kolejna epidemia? Wyjaśnia dr Paweł Grzesiowski, immunolog oraz doradca Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19.
1. Ptasia grypa. Nowe ogniska w Polsce
Od kilku dni coraz głośniej jest o nowych przypadkach ptasiej grypy w Polsce. Ostatnio na Kanale Żerańskim na warszawskiej Białołęce znaleziono martwego łabędzia. Badanie wykazały, że był zakażony wirusem H5N8. Kilka dni wcześniej martwe łabędzie zauważono w województwie pomorskim. Ogniska ptasiej grypy odnotowano też w lubuskim.
Jednakże najbardziej niepokojące wieści nadeszły z Rosji, która poinformowała Światową Organizację Zdrowia (WHO) o przypadkach zakażenia ptasią grypą u 7 pracowników fermy drobiu w południowej części kraju. Jeśli te informacje zostaną potwierdzone, będzie to pierwszy raz, gdy szczep H5N8 przeniósł się na człowieka.
Jak zaznaczyła Anna Popowa, szefowa Federalnej Służby Nadzoru Ochrony Praw Konsumentów i Opieki Społecznej (Rospotrebnadzor), pracownicy fermy czują się dobrze.
"Przypadki zakażenia były bezobjawowe i nie odnotowano żadnego dalszego procesu przenoszenia się z człowieka na człowieka" - napisała w oświadczeniu WHO.
Jednak zdaniem Popowej sam fakt, że H5N8 może się przenosić na ludzi, jest alarmujący. Jak podkreśla, zanim wirus zmutuje na tyle, żeby się przenosić z człowieka na człowieka, cały świat ma czas na przygotowanie się, żeby odpowiednio zareagować, opracować testy i szczepionki na wypadek, gdyby wirus stał się bardziej patogenny i bardziej niebezpieczny dla ludzi.
2. Wirus H5N8. Czeka nas kolejna epidemia?
Od początku pandemii koronawirusa wirusolodzy podkreślali, że wirus staje się niebezpieczny wtedy, kiedy przekroczy barierę gatunkową, czyli tak jak w tym przypadku przejdzie ze zwierzęcia na człowieka. Czy to oznacza, że czeka nas kolejna epidemia?
Zdaniem dr. Pawła Grzesiowskiego obecnie nie ma powodów do niepokoju, ponieważ wirus nie przenosi się między ludźmi. Człowiek może się zarazić wyłącznie od zwierzęcia i zazwyczaj do takich sytuacji dochodzi w przemysłowych hodowlach zwierząt. Ogniska ptasiej grypy pojawiają się co roku, ale do tej pory nigdy nie przerodziły się w epidemię zagrażającą ludziom.
- Natomiast gdyby się zdarzyło, że dojdzie do mutacji wirusa, który będzie w stanie przenosić się między ludźmi, może to doprowadzić do rozwoju pandemii - tłumaczy dr Grzesiowski.
3. Ptasia grypa. Co o niej wiemy?
Ptasią grypę wywołuję wirus grypy typu A. Do tej pory zidentyfikowano ponad 140 szczepów tego wirusa. Większość z nich to odmiany łagodne, o niskiej patogenności.
Po raz pierwszy o ptasiej grypie zrobiło się głośno w 1997 roku, kiedy na fermach w Hongkongu padł drób. Wówczas wykryto, że zwierzęta były zakażone szczepem H5N1. Wirusa również wykryto u 16 osób, z których 8 zmarło. W ciągu kilku lat szczep ten rozprzestrzenił się niemal na całym świecie. Według danych WHO od 2003 roku do sierpnia 2009 zgłoszono 440 przypadki zakażeń H5N1 wśród ludzi. Z powodu zakażenia zmarły 262 osoby.
Szczep H5N8, który zdiagnozowano u pracowników fermy w Rosji, wywodzi się od wirusa H5N1. Pierwsze przypadki zakażenia tym szczepem odnotowano w 2010 roku w Azji i do teraz uważano, że jest on niechorobotwórczy dla człowieka.
Pierwszy przypadek zakażenia ptaków szczepem H5N8 w Polsce potwierdzono w 2016 roku.
4. Ptasia grypa. Jak dochodzi do zakażenia? Jakie są objawy?
Dr Paweł Grzesiowski tłumaczy, że ludzie mogą zarazić się ptasią grypą przez bliski kontakt z chorymi ptakami.
- Wirusem ptasiej grypy możemy się zarazić drogą kontaktową, czyli dotykowo albo wziewnie, poprzez kontakt z chorym zwierzęciem, z jego odchodami lub mięsem. Dlatego, jeżeli ktoś dotyka rękami surowego mięsa, to jest ryzyko zarażenia właśnie poprzez dotyk, a potem wtarcia tego w okolicach spojówek, śluzówki nosa i jamy ustnej - to są miejsca, którymi może się ten patogen do nas dostać - wyjaśnia dr Grzesiowski.
Do wystąpienia pierwszych objawów ptasiej grypy u człowieka dochodzi po około 2-8 dniach od kontaktu z czynnikiem zakaźnym. Pierwszymi symptomami choroby jest w większości przypadków:
- gorączka, powyżej 38 stopni C,
- kaszel,
- duszność (trudność w oddychaniu).
- Jeżeli człowiek zarazi się od zwierzęcia, to jest to sprawa groźna dlatego, że wirus ptasiej grypy w człowieku wzbudza uogólnioną reakcję zapalną i prowadzi często do bardzo poważnych następstw zdrowotnych: w najlepszym razie do zapalenia płuc, a w najgorszym do śmierci - wyjaśnia dr Paweł Grzesiowski, ekspert w dziedzinie immunologii i terapii zakażeń.
Według wytycznych (WHO) w leczeniu ptasiej grypy u człowieka przydatne są leki przeciwwirusowe z grupy inhibitorów neuraminidazy – zanamiwir i oseltamiwir. Badania sugerują, że leki te mogą skrócić czas namnażania się patogenu i zwiększyć szanse chorego na przeżycie. Zdarzały się jednak przypadki zakażeń odporne na działanie leków.
Lekarze jednak podkreślają, że dużo większe zagrożenie stanowi dla nas w tym momencie zwykła grypa.
- Zagrożenie jest minimalne, to jest ułamek promila. To są przypadki skrajnie rzadkie. Dużo bardziej powinniśmy się martwić grypą, która nas normalnie atakuje, bo to jest realne zagrożenie. Każdego roku mamy blisko 4,5 mln zachorowań na grypę i przeziębienie - mówi dr Michał Sutkowski, prezes Warszawskich Lekarzy Rodzinnych.
5. Jak chronić się przed ptasią grypą?
Wirus ptasiej grypy ginie w temperaturze 70 stopni Celsjusza. To dla nas dobra wiadomość. Można go również wyeliminować przy użyciu mydła i detergentów, a to oznacza, że przestrzeganie zwykłych zasad higieny powinno uchronić przed zagrożeniem.
Na ogół wystarczy przestrzegać poniższych zasad:
- unikaj kontaktu z ptakami, zwłaszcza w dużych skupiskach, takich jak fermy czy gołębie na skwerach,
- nie jedz surowych jajek,
- pamiętaj o obróbce termicznej mięsa drobiowego,
- podczas kontaktu z surowym mięsem używaj jednorazowych rękawiczek,
- pamiętaj o dokładnym umyciu z użyciem detergentów wszystkich przedmiotów, które miały kontakt z surowym mięsem, takich jak deska do krojenia, nóż czy miska,
- ważne, aby surowe mięso drobiowe nie miało styczności z innymi produktami żywnościowymi.
Zobacz także: #SzczepSięNiePanikuj. Do Polski może trafić nawet pięć szczepionek przeciw COVID-19. Czym się będą różnić? Którą wybrać?
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
