Utrata przytomności

Utrata przytomności, czyli brak świadomości i kontaktu ze światem zewnętrznym, następuje z powodu zaburzenia ukrwienia mózgu, zaburzenia regulacji cieplnej, zatrucia, zaburzenia wewnętrznego, urazów mechanicznych i krwawienia. Może trwać kilka minut, a nawet dni. Utratę przytomności różnicuje się z omdleniami, które trwają krótko, do 5 minut, a utrata zaś dłużej niż 5 minut. U ludzi młodych najczęściej spotykane jest omdlenie wywołane krótkotrwałym niedokrwieniem mózgu. Proste omdlenie to niecałkowita utrata przytomności, po której chory dochodzi w pełni do siebie.

1. Przyczyny utraty przytomności

Najczęstszą przyczyną utraty przytomności są:

Zobacz film: "Postępowanie z osobą nieprzytomną"

• urazy głowy (bezpośrednie uszkodzenie tkanki mózgowej przez uraz lub cios, wzrost ciśnienia śródczaszkowego na wskutek krwawienia lub obrzęku mózgu);
• niedostatek tlenu w mózgu (zmniejszona zawartość tlenu we wdychanym powietrzu, zatkanie dróg oddechowych, zaburzenie transportu tlenu przez krew oraz inne zaburzenia oddechowe);
• zaburzenia przemiany materii (zaburzenia czynności wątroby i nerek, zbyt wysokie lub zbyt niskie stężenie glukozy we krwi);
• zatrucia;
• napady skurczowe pochodzenia mózgowego (padaczka, skurcze gorączkowe);
• działanie prądu elektrycznego;
• udar mózgu;
• zator (brak tlenu w mózgu, wylew);
• nadmierne ochłodzenie organizmu na skutek przebywania w niskich temperaturach;
• ogólne wyczerpanie organizmu;
• substancje chemiczne;
• wstrząsy.

W wyniku utraty przytomności może nastąpić niedrożność dróg oddechowych, wywołana opadaniem nagłośni i języka do tylnej ściany gardła, a także zalanie dróg oddechowych śliną bądź treścią żołądkową.

Najczęstszymi objawami utraty przytomności jest to, że osoba ta:

• nie reaguje na pytania i nie odpowiada na głośne wołanie (brak możliwości nawiązania kontaktu słownego);
• nie reaguje normalnie na bodźce mechaniczne;
• ma niesłychanie wiotkie mięśnie.

2. Zapobieganie i leczenie utraty przytomności

Stopień utraty przytomności ocenia się według skali Glasgow (GCS). Przytomność można ocenić także w badaniu neurologicznym, sprawdzając reakcje chorego na polecenia i bodźce. Jeśli jest w pełni przytomny, odpowiada poprawnie na pytania. Gdy reaguje dopiero na głośniejsze zawołania bądź silne bodźce, można mówić o płytkim zaburzeniu przytomności. Gdy nie ma z nim kontaktu, nie reaguje na bodźce i krzyki, jest całkowicie nieprzytomny. Jeśli jesteśmy świadkami utraty przytomności, nie powinniśmy:

• zostawić poszkodowanego samego,
• podawać niczego doustnie,
• podkładać niczego pod głowę (można spowodować zwężenie lub zamknięcie dróg oddechowych).

W tej sytuacji należy:

• ocenić bezpieczeństwo własne i poszkodowanego,
• sprawdzić, czy poszkodowany jest przytomny,
• sprawdzić, czy poszkodowany oddycha,
• udrożnić drogi oddechowe,
• dokładnie zbadać ofiarę,
• ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej,
• wezwać pogotowie ratunkowe.

Gdy zdarzy się nam stracić przytomność, powinniśmy po odzyskaniu przytomności udać się do lekarza w celu wykonania badań, takich jak: EKG, glikemia, badania laboratoryjne, m.in. badanie morfologii itp., oraz badania obrazowe TK głowy. Badania te pomogą w zdiagnozowaniu przyczyny, a co za tym idzie, w przyszłości pomogą nam uchronić się przed podobną sytuacją.

3. Pierwsza pomoc przy utracie przytomności

Podczas udzielania pierwszej pomocy ratownik wykonuje następujące czynności:

• układa kończyny górne wzdłuż tułowia poszkodowanego;
• układa kończyny dolne razem;
• klęka z tej strony, w którą zamierza obrócić poszkodowanego;
• rękę bliższą sobie układa pod kątem 90 stopni, a następnie zgina w łokciu, tak aby skierować ją ku górze;
• drugą rękę przekłada w poprzek klatki piersiowej poszkodowanego i kładzie dłoń pod bliższym policzkiem;
• następnie zgina dalszą kończynę dolną poszkodowanego w kolanie i stabilizuje ją, podkładając stopę pod drugą nogę;
• stabilizuje dalszą kończynę górną poszkodowanego przy policzku ofiary jedną ręką, drugą ręką ciągnie do siebie uniesione kolano, poszkodowany obraca się w stronę ratownika;
• układa kończynę, za którą ciągnął poszkodowanego, tak aby staw biodrowy i kolanowy były zgięte pod kątem prostym;
• odgina głowę poszkodowanego ku tyłowi, aby udrożnić drogi oddechowe;
• gdy to konieczne, wkłada rękę podłożoną pod policzek głębiej pod głowę, aby utrzymać odgięcie głowy ku tyłowi;
• okrywa poszkodowanego, chroniąc przed utratą ciepła;
• regularnie sprawdza oddech.

Po 30 minutach, jeśli zajdzie taka potrzeba, należy położyć poszkodowanego na drugim boku oraz wezwać specjalistyczną pomoc ratunkową.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.