- mgr inż. Emilia Kołodziejska
- Artykuł zweryfikowany przez eksperta
6 największych przysług dla wątroby
Wątroba jest organem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Codziennie odpowiada za ok. 500 różnych funkcji. Kilkanaście godzin przerwy w jej pracy może doprowadzić nawet do śmierci.
Zawarte w niej hepatocyty, czyli komórki wątrobowe produkują żółć wspomagającą trawienie. To właśnie dzięki niej rozkładane są tłuszcze. Substancja ta umożliwia także proces wchłaniania z pożywienia witamin A, D, E oraz K.
Wątroba odpowiedzialna jest za przekształcanie składników pokarmowych w energię. Syntezuje białka, optymalizuje poziom hormonów oraz utrzymuje prawidłową temperaturę ciała i krzepliwość krwi. Jest także zdolna do usuwania odpadów oraz do filtracji. Narząd ten przechowuje glikogen – substancję energetyczną, która umożliwia wątrobie regulację poziomu cukru we krwi.
Często zdarza się, że chora wątroba nie daje żadnych symptomów. Nawet bardzo osłabiony narząd usuwa bowiem z organizmu toksyny i zbędne produkty przemiany materii. W związku z tym bardzo ważna jest jej ochrona.
Przeczytaj także: Zupełnie niepotrzebnie wyrzucasz szypułki do śmieci
Badania profilaktyczne
Na badania kontrolne najczęściej stawiamy się z dwóch powodów. Pierwszym z nich są okresowe testy, bez których żaden pracodawca nie przyjmie nas na stanowisko. Drugim powodem jest odczuwanie bólu danego narządu.
Istnieją jednak takie organy, które nie dają wyraźnych sygnałów ostrzegawczych. Jednym z nich jest właśnie wątroba. Zakażeni wirusem HCV, czyli tym który wywołuje wirusowe zapalenie wątroby typu C, najczęściej nie odczuwają ostrej fazy wirusowej.
Choroba ta natychmiast przechodzi do stanu przewlekłego. W konsekwencji dochodzi do martwicy oraz niewydolności wątroby. Wtedy ostatnią szansą dla pacjenta jest przeszczep.
Nie ignorujmy sygnałów wysyłanych przez nasz organizm. Mogą to być: zmęczenie, apatia, stany depresyjne, zmiany skórne czy bóle mięśni i stawów. Badania kontrolne mogą w tym wypadku uratować nam życie.
Badania sprawdzające stan wątroby to: badanie poziomu bilirubiny oraz enzymów wątrobowych AspAT, AlAT oraz badanie krwi pod kątem obecności przeciwciał anty-HCV i antygenu Hbs.
Szczepienia
W profilaktyce chorób wątroby ważne są szczepienia przeciw WZW typu A oraz B. Ten drugi rodzaj, w ramach obowiązkowego kalendarza szczepień, bezpłatnie przysługuje dzieciom już w pierwszym roku życia.
Warto jednak pamiętać, że szczepionka ta nie daje gwarancji ochrony na całe życie. Lekarze zalecają więc dodatkowe szczepienia dla dorosłych.
Szczepienie przeciwko WZW typu A (zarówno dla dzieci, jak i dorosłych) jest płatne. Stosuje się je w celu uodpornienia organizmu na żółtaczkę typu A.
Współczesna medycyna umożliwia także szczepionkę skojarzoną – przeciw wirusom A oraz B. Warto z niej skorzystać, ponieważ wirusy tego rodzaju mogą skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. W niektórych przypadkach leczenie trwa kilka tygodni i możliwe jest tylko w szpitalu.
Przeczytaj także: Zawdzięczamy mu dostęp do penicyliny i "tabletki szczęście". Kim był Eli Lilly?
Ochrona brzucha przed urazami
Wątroba, pomimo możliwości szybkiej regeneracji, jest bardzo wrażliwa. Do pęknięcia narządu może dojść nawet w wyniku urazu brzucha. Właśnie dlatego ważna jest ochrona okolic jamy brzusznej.
Każde uderzenie, np. podczas uprawiania sportu czy wypadku samochodowego, powinno zostać jak najszybciej skontrolowane z lekarzem. Często pacjent może nie odczuwać bólu związanego z krwawieniem wewnętrznym. W takim wypadku konieczna jest natychmiastowa operacja chirurgiczna.
Mitem jest, że wątroba rozpada się w całości. Podczas urazu może dojść do pęknięcia jej miąższu, ale zewnętrzna powłoka pozostaje nienaruszona.
Przeczytaj także: Sprawdź, kto nie powinien jeść pieczywa pełnoziarnistego
Zbilansowana dieta
Kondycja wątroby zależy również od diety. Wybieraj jak najczęściej produkty świeże.W potrawach smażonych i pieczonych wyzwalają się bowiem szkodliwe związki, których działanie niwelowane jest właśnie przez ten organ. To oznacza, że wątroba musi pracować na zwiększonych obrotach. Jedzenie nie powinno być też ani zbyt zimne, ani zbyt gorące. Dzięki temu unikniemy nieprzyjemnych problemów związanych z układem trawiennym.
Na wątrobę wpływa także częstotliwość jedzonych posiłków. Jedzmy mniej, ale częściej. Zalecane jest również, by ostatni posiłek skonsumować na dwie-trzy godziny przed snem. Wtedy pozwolimy wątrobie na odpoczynek i regenerację.
Sięgajmy po chude mięso, ryby, ryż, ziemniaki gotowane na wodzie, jagody, chude mleko i nabiał. Warto także spożywać probiotyki, czyli produkty wspierające układ immunologiczny. Jest to np. kiszona kapusta czy kefir.
Przeczytaj także: Zastanów się dwa razy, zanim wypijesz kolejny kieliszek. Cukrowa bomba
Ograniczenie używek
Zdrowa wątroba to także ograniczenie ilości spożywanego alkoholu i nadmiernej ilości mocnej kawy. Jej stan zależy również od przyjmowanych leków – im mniej ich w naszej apteczce, tym lepiej. Często osoby leczą się samodzielnie, korzystając ze środków dostępnych bez recepty. W efekcie zamiast pomagać, szkodzą.
Na wątrobę wpływa także palenie papierosów. Gdy nikotyna przedostaje się do organizmu narząd ten natychmiast stara się ją usunąć. Rozpoczyna się proces metaboliczny, po którym substancja toksyczna wydalana jest przez nerki. Skutkiem tego jest obciążenie wątroby nikotyną, co w wielu wypadkach grozi nowotworem.
Przeczytaj także: Smaczne przekąski polecane przez dietetyków. Pomagają na diecie
Higiena jest najważniejsza
WZW A nazywane jest również chorobą brudnych rąk. Dawniej z powodu złych warunków sanitarnych do zakażeń tego typu dochodziło znacznie częściej. Nie oznacza to jednak, że teraz wirusa nie należy się bać. Przedostaje się on do organizmu drogą pokarmową. Do zakażenia może dojść poprzez picie skażonej wody, spożywanie posiłków nieznanego pochodzenia, używanie niedomytych sztućców czy korzystanie z brudnej toalety.
Pierwszymi symptomami choroby brudnych rąk jest ogólne rozbicie, podwyższona temperatura ciała oraz bóle mięśni i stawów. Może dojść także do zabarwienia skóry i białek ocznych na żółty kolor. Barwę zmienia także mocz oraz kał.
Podstawą profilaktyki jest częste mycie rąk, sterylne warunki do przygotowywania posiłków oraz korzystanie tylko z dozwolonych ujęć wody.
Przeczytaj także: Olej, który warto mieć w kuchni. Chroni serce, obniża cholesterol