Akrocyjanoza – przyczyny, objawy i leczenie sinicy kończyn
Akrocyjanoza, inaczej sinica kończyn, to łagodne zaburzenie naczynioruchowe, które obejmuje dystalne części kończyn. Manifestuje się bezbolesnym i stałym zasinieniem palców dłoni i stóp, co jest wynikiem przepełnienia naczyń krwią żylną. Często nasila się po ekspozycji na zimno. Co warto o niej wiedzieć?
1. Co to jest akrocyjanoza?
Akrocyjanoza, inaczej sinica kończyn, to łagodne i niegroźne zaburzenie naczynioworuchowe, które polega na stałym zaczerwienieniu palców dłoni i stóp. Jej przyczyny nie są znane. Po raz pierwszy opisał ją Jean Crocq w 1896 roku.
Dane epidemiologiczne sugerują, że czynnikiem ryzyka jest zimny klimat, zawód wykonywany na świeżym powietrzu oraz niski wskaźnik masy ciała. Zgodnie z oczekiwaniami akrocyjanoza częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, głównie ze względu na różnice w BMI.
Akrocyjanozę należy różnicować z sinicą w przebiegu chorób sercowo-naczyniowych i układu oddechowego oraz z tzw. objawem Raynauda. O ile akrocyjanoza jest łagodnym schorzeniem, o tyle objaw Raynauda może występować w przebiegu ciężkich, przewlekłych chorób wymagających intensywnego leczenia.
Objaw Raynauda to napadowy skurcz naczyń krwionośnych, pojawiający się wskutek działania niskiej temperatury, stresu lub samoistnie. Obserwuje się zmianę zabarwienia skóry, niekiedy towarzyszy mu drętwienie i ból. W akrocyjanozie, w przeciwieństwie do objawu Raynauda, nie występuje bolesność ani charakterystyczna sekwencja objawów naczynioruchowych.
2. Przyczyny i objawy sinicy kończyn
Przypuszcza się, że akrocyjanoza to skutek zaburzeń regulacji przepływu krwi w dystalnych częściach kończyn. Przepływ krwi przez naczynia włosowate jest zwolniony, uwalnia się nadmierna ilość tlenu z hemoglobiny, czerwonego barwnika krwi, którego podstawową rolą jest jego przenoszenie (przyłączanie tlenu w płucach i uwalnianie w tkankach obwodowych organizmu). Ponieważ naczynia są długo wypełnione nieutlenowaną krwią żylną, obserwuje się sinawe zabarwienie skóry i dyskomfort.
Sinica, czyli nieodpowiednie nasycenie krwi tlenem to stan, który manifestuje się zmianą zabarwienia skóry, paznokci i błon śluzowych. Te z jasnoróżowych stają się sine.
Objawy sinicy kończyn są charakterystyczne, ponieważ:
- cechują się stałym zasinieniem dłoni i stóp,
- nasilają się po ekspozycji na niskie temperatury otoczenia. W naturalnej reakcji na zimno obserwuje się zblednięcie skóry, ale bez wyraźnej granicy oddzielającej skórę zmienioną od niezmienionej.
- nie towarzyszy im ból, choć chory może niekiedy odczuwać dyskomfort,
- nie skutkują owrzodzeniami czy martwicą skóry,
- charakterystyczna jest nadmierna potliwość dłoni i stóp.
3. Rodzaje akrocyjanozy
Wyróżnia się dwie postacie akrocyjanozy: pierwotną (samoistną) i wtórną. Akrocyjanoza pierwotna jest dość powszechna. Jej pierwsze objawy obserwuje się zwykle w okresie dojrzewania. Objawy zwykle utrzymują się przewlekle ze zmiennym nasileniem. Stanowią jedynie defekt kosmetyczny. Nie ma sposobów na uniknięcie zaburzenia.
Z kolei akrocyjanoza wtórna pojawia się w przebiegu chorób przebiegających z nadmierną lepkością krwi, zarówno jako skutek ucisku na żyły, jak i powikłanie odmrożenia. W przypadku akrocyjanozy wtórnej objawy zależą od ciężkości i przebiegu choroby podstawowej.
4. Rozpoznanie i leczenie
Obserwowanie niepokojących objawów, które mogą wskazywać na nieprawidłowości w obrębie palców dłoni i stóp, nawet jeśli nie towarzyszą im dolegliwości ze strony innych narządów, należy skonsultować z lekarzem.
Rozpoznanie akrocyjanozy opiera się na wywiadzie lekarskim. Typowy obraz kliniczny zaburzenia obejmuje sinawe zabarwienie palców dłoni i stóp zaostrzane przez kontakt z niską temperaturą otoczenia. Najczęściej badania laboratoryjne i badania obrazowe nie są konieczne, choć bywa, że rozpoznanie ich wymaga.
Badania diagnostyczne, takie jak morfologia, gazometria krwi tętniczej czy RTG klatki piersiowej mają na celu wykluczenie wtórnych przyczyn akrocyjanozy.
Czasem zleca się wykonanie tzw. badania kapilaroskopowego. Nieprawidłowy obraz drobnych naczyń wału paznokciowego może wskazywać na rozpoznanie choroby lub zespołu Raynauda.
Akrocyjanoza pierwotna jest defektem kosmetycznym i nie wymaga leczenia. Zaleca się jedynie unikanie niskich temperatur. W postaciach wtórnych kluczowe jest leczenie choroby podstawowej bądź usunięcie czynnika sprawczego. To zwykle zmniejsza objawy akrocyjanozy. Nie ma standardowego leczenia medycznego lub chirurgicznego sinicy kończyn.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.