Analiza składu ciała – co to jest, kiedy i po co warto wykonać?
Analiza składu ciała to badanie, które pozwala określić skład ciała człowieka oraz zilustrować proporcje pomiędzy tkanką tłuszczową, tkanką mięśniową, nawodnieniem organizmu oraz zmineralizowaniem kości. Kiedy i dlaczego to ważne? Jak się przygotować? Co trzeba wiedzieć o normach badania?
1. Czym jest analiza składu ciała i jakie są jej metody?
Analiza składu ciała jest nieinwazyjnym badaniem wykonywanym z wykorzystaniem bioimpedancji elektrycznej, które pozwala na ustalenie proporcji między tkanką tłuszczową, tkanką mięśniową, nawodnieniem organizmu oraz zmineralizowaniem kości.
Istotą analizy składu ciała jest pomiar oporu elektrycznego tkanek miękkich, przez które przepuszczany jest prąd elektryczny o niskim natężeniu (ten nie jest odczuwalny, nie wpływa negatywnie na działanie nerwów czy serca).
Podczas badania mierzona jest impedancja, czyli oporność tkanek na prąd (bioimpedancja elektryczna, BIA). Dzięki niej możliwe jest dokładne określenie składu ciała człowieka. Jak to możliwe?
Tkanki – ponieważ zawierają określoną ilość wody – cechują się odmiennym oporem i różnie przewodzą elektryczność. Przez narządy zawierające więcej wody (np. mięśnie) impulsy przechodzą łatwiej, a przez te, które zawierają jej mniej – trudniej (np. tkanka tłuszczowa).
Na czym polega analiza składu ciała?
Analiza składu ciała może być wykonana na dwa sposoby. I tak osoba badana:
- staje na wadze wyposażonej w elektrody wysyłające do organizmu impulsy prądu,
- kładzie się na specjalnej macie, a do jej dłoni lub stóp mocowane są elektrody.
Możliwa jest także analiza składu ciała w domowych warunkach. Umożliwiają to wagi z analizą składu ciała.
2. Analiza składu ciała – wskazania
Procedura, celem której jest analiza składu ciała, jest wykorzystywana w diagnostyce oraz leczeniu nadwagi i otyłości. Podjęcie działań jest ważne, ponieważ nadmiar tkanki tłuszczowej ogólnej oraz trzewnej, gromadzącej się na brzuchu, szkodzi zdrowiu i zwiększa ryzyko zaburzeń metabolicznych, cukrzycy typu 2, chorób sercowych, nadciśnienia tętniczego oraz innych chorób cywilizacyjnych.
Analiza składu ciała wykonywana jest głównie u osób z nadwagą i otyłością, ponieważ pozwala na określenie skali problemu, dobranie odpowiedniej diety oraz aktywności fizycznej. Umożliwia również monitorowanie skuteczności podjętych działań. Analizę wykonuje się także w celu rozpoznania kondycji i stanu organizmu z oceną wieku metabolicznego (często korzystają z niej sportowcy).
Badanie składu ciała jest także przydatne w diagnostyce i leczeniu:
- zaburzeń odżywiania (anoreksja, bulimia),
- osteoporozy (dzięki mierzeniu masy kostnej),
- zaburzeń hormonalnych objawiających się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej,
- chorób cywilizacyjnych, rozwojowi których sprzyja nagromadzenie tkanki tłuszczowej,
- przewlekłej niewydolności nerek, stanów po przeszczepach nerki (w celu oceny wskaźnika nawodnienia organizmu).
3. Analiza składu ciała – przygotowania i przeciwwskazania
Jak się przygotować do analizy składu ciała? Należy być na czczo, a przed badaniem opróżnić pęcherz moczowy. Do badania należy przystąpić bez biżuterii, okularów oraz wszelkich metalowych przedmiotów (takich jak guziki, paski, sprzączki).
Analizę masy ciała można przeprowadzić o dowolnej porze dnia. Ważne jest jednak, by pomiar kontrolny wykonywać w podobnych warunkach (ta sama pora dnia, to samo urządzenie). W przypadku osób, u których wymagana jest bardzo duża precyzja pomiaru, analizę składu ciała należy wykonać po nocnym spoczynku w godzinach porannych: na czczo lub przynajmniej 4 godziny od ostatniego posiłku.
Analiza składu ciała, z uwagi na konieczność użycia prądu elektrycznego, nie może być przeprowadzona u wszystkich osób. Przeciwwskazanie stanowi ciąża, okres karmienia piersią, miesiączka, obecność wszczepionego rozrusznika serca oraz choroby związane z zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej.
4. Normy i interpretacja wyników analizy składu ciała
Co mówią i co oznaczają wyniki badania składu ciała? Choć ich odczytem oraz interpretacją zajmują się specjaliści, warto znać normy.
I tak prawidłowy zakres tkanki tłuszczowej wynosi około 15-20 proc. dla mężczyzn i 16-25 proc. dla kobiet.
Otyłość diagnozuje się, gdy poziom tkanki tłuszczowej przekroczy 30 proc. masy ciała u kobiet, a u mężczyzn – powyżej 25 proc.
Masa mięśniowa powinna stanowić średnio około 30 proc. całkowitej masy ciała, zaś masa kostna około 12-13,5 proc. masy ciała dorosłego człowieka (niska masa kostna może wskazywać na demineralizację kości i osteoporozę).
Zawartość wody w organizmie powinna mieścić się w przedziale około 45-60 proc. masy ciała (za mała informuje o odwodnieniu, a zbyt wysoka o przewodnieniu).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.