Anestetyki – przykłady, działanie i zastosowanie
Anestetyki to środki, które są stosowane do znieczulenia tak miejscowego, jak i ogólnego. Ma to związek z tym, że substancje, dzięki swoim właściwościom, znoszą ból, świadomość i odruchy. Jak anestetyki są podawane podczas operacji? Jakie są ich rodzaje?
1. Co to są anestetyki?
Anestetyki to środki znieczulające stosowane do znieczulenia ogólnego lub miejscowego. Wykorzystuje je anestezjologia podczas operacji, w celu zniesienia bólu, świadomości, odruchów, a także wywołania niepamięci.
Anestetyki – przykłady i rodzaje
Jakie są rodzaje anestetyków? Leki wprowadzające w sen różnią się przede wszystkim formą podawania. Najczęściej stosuje się je dożylnie lub wziewnie (które wprowadza się do organizmu za pomocą parownika wraz z tlenem; anestetyki wziewne służą głównie do podtrzymywania znieczulenia).
Wśród anestetyków wziewnych wyróżnia się na przykład izofluran, sewofluran, podtlenek azotu czy desfluran.
Dożylne anestetyki dzieli się na:
- anestetyki nasenne: benzodiazepiny (np. midazolam), barbiturany (np. tiopental), ketamina, etomidat, propofol,
- zwiotczające mięśnie (atrakurium, wekuronium, pankuronium, cis-atrakurium, rokuronium oraz sukcynylocholina),
- opioidy (fentanyl, sufentanyl, alfentanyl, remifentanyl, morfina).
Pod względem budowy anestetyki lokalne są aminoestrami, pochodnymi kwasu p-aminobenzoesowego (prokaina, tetrakaina), kwasu benzoesowego (kokaina) lub amidoamidami (lidokaina, bupiwakaina). Do grupy anestetyków zalicza się również wodę destylowaną, roztwory sacharozy, chlorków potasu i magnezu, etanol, benzen, eter, benzamid.
2. Działanie i stosowanie anestetyków
Jak anestetyki wpływają na organizm? Istotą ich działania jest odwracalne hamowanie przewodnictwa nerwowego, a w przypadku znieczulenia ogólnego również zmniejszanie aktywności siatkowo-korowej. To leki wywołujące stan anestezji.
Jakie są zastosowania anestetyków w medycynie? Anestetyki wykorzystuje anestezja ogólna i anestezja miejscowa. To środki znieczulające stosowane do znieczulenia ogólnego (ogólnie działające środki znieczulające) lub miejscowego (anestetyki lokalne). Czym się cechują procedury? Czy istnieją różnice między anestezją ogólną a miejscową?
Anestetyki – znieczulenie ogólne
Znieczulenie ogólne, zwane narkozą, pozwala na:
- zniesienie świadomości (hypnosis),
- zniesienie bólu (analgesia),
- zwiotczenie mięśni szkieletowych (relaxatio),
- zniesienie odruchów (areflexia).
W zależności od drogi podania leków wyróżnia się cztery rodzaje indukcji, nie tylko wziewną czy dożylną, ale także domięśniową i doodbytniczą.
Jakie są etapy znieczulenia ogólnego? To:
- premedykacja, to jest okres przygotowania pacjenta do zabiegu przed podaniem właściwego środka znieczulającego; na tym etapie zastosowanie znajdują leki sedujące, które uspokajają i wyciszają, często powodują niepamięć wsteczną,
- indukcja znieczulenia (wprowadzenie do znieczulenia ogólnego), to jest okres od rozpoczęcia podawania anestetyku do uśnięcia pacjenta,
- podtrzymanie znieczulenia (kondukcja), czyli podawanie kolejnych dawek leków znieczulających, przeciwbólowych i rozluźniających; aż do zakończenia zabiegu podawane są kolejne dawki leków,
- wyprowadzenie ze znieczulenia (budzenie).
Anestetyki – znieczulenie miejscowe
Jeśli chodzi o znieczulenie lokalne, leki anestetyczne stosowane do znieczuleń regionalnych służą do blokowania przewodzenia czucia nerwów i znieczulania wybranych obszarów ciała. Można stosować je doraźnie lub jako przedłużenie leczenia przeciwbólowego po zabiegu. Podaje się je w okolicach splotów nerwowych (blokady):
- poprzez punkcję lędźwiową do przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego (znieczulenie zewnątrzoponowe),
- do płynu mózgowo-rdzeniowego (znieczulenie podpajęczynówkowe).
3. Właściwości anestetyków
Jakie są właściwości anestetyków? Czym się cechuje ta grupa preparatów? Charakterystyczne dla nich jest to, że substancji nie można kupić w aptekach. Zwykle stosuje się je w warunkach szpitalnych, a uprawnienia do ich używania ma głównie personel anestezjologiczny.
Ponieważ skutki uboczne anestetyków mogą być nie tylko dokuczliwe, ale i poważne, zarówno podczas narkozy, jak i wybudzania pacjent jest pod stałą kontrolą anestezjologa.
Anestetyki podaje się najczęściej dożylnie lub wziewnie. Zdecydowanie rzadziej preparaty tego rodzaju są dostępne w formie tabletek czy syropów. W takiej formule wykorzystuje się je u dzieci (leki sedujące pomagają w premedykacji do zabiegów diagnostycznych i sedacji pooperacyjne) oraz u pacjentów, dla których nakłucie żyły i założenie wenflonu jest przeciwwskazane.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.