Aromaterapia – co to jest, jak działa, na co pomaga? Czy istnieją przeciwwskazania do aromaterapii?
Aromaterapia jest dziedziną medycyny niekonwencjonalnej, która do poprawy samopoczucia fizycznego i psychicznego wykorzystuje odpowiednio dobrane aromaty. Metoda ta była stosowana od tysięcy lat, a w ostatnich latach zainteresowanie nią wzrasta. Jakie są korzyści zdrowotne związane z aromaterapią?
1. Co to jest aromaterapia?
Aromaterapia jest dziedziną medycyny alternatywnej, która do poprawy ogólnego stanu zdrowia wykorzystuje zapach. W celach terapeutycznych wykorzystuje się naturalne olejki eteryczne, wykazujące wielokierunkowe działanie na organizm.
Termin ten pochodzi od greckich słów "aromata" (zioła lub wonne korzenie) oraz "therapeia" (leczenie) i oznacza dosłownie leczenie zapachem.
Leczenie zapachem stosowane było w wielu rozmaitych celach od bardzo dawna, a jego początki sięgają już starożytności. Aktualnie aromaterapia znana jest na całym świecie, a jej zastosowanie w ostatnich latach staje się coraz powszechniejsze.
Jak działa aromaterapia?
Cząsteczki zapachowe zawarte w olejkach eterycznych, podczas wdychania, działają na błonę śluzową dróg oddechowych. Olejki eteryczne mogą być też wchłaniane przez skórę. Uważa się, że cząsteczki zapachowe przemieszczają się i docierają do mózgu, gdzie wpływają na układ limbiczny.
2. Olejki eteryczne w aromaterapii
W aromaterapii stosuje się naturalne olejki eteryczne (łac. oleum aetherium, oleum aethereum), czyli ciekłe, lotne substancje wonne, które pozyskuje się z wybranych części roślin, zwykle poprzez destylację z parą wodną. Olejki eteryczne charakteryzują się intensywnym zapachem. Mają także zróżnicowany skład, który wpływa na ich terapeutyczne właściwości.
O dokładnym zakresie działania olejku decyduje zawartość występujących w nim substancji. Najczęściej jednak w aromaterapii wykorzystuje się olejki zawierające właściwości:
- rozluźniające, uspokajające, odprężające,
- pobudzające,
- wykrztuśne,
- przeciwbólowe,
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- przeciwgrzybicze,
- diuretyczne,
- antyoksydacyjne,
- antyseptyczne.
Metody stosowania aromaterapii
Olejki eteryczne w aromaterapii mogą zostać wprowadzone do organizmu na dwa sposoby, poprzez drogi oddechowe (inhalacje, wąchanie, wdychanie) lub skórę (masaż, kąpiel).
Gdzie znaleźć informacje na temat różnych olejków eterycznych i ich zastosowań?
Szczegółowe informacje na temat właściwości i stosowania olejku umieszczone są zawsze na etykiecie produktu lub dołączonej do opakowania ulotce. Ponadto takie szczegóły można znaleźć także często na stronie producenta lub w ofercie sklepów zielarskich, czy aptek.
3. Korzyści zdrowotne aromaterapii
Aromaterapia w praktyce codziennego życia może przynieść szereg korzyści dla zdrowia i samopoczucia. Zalety aromaterapii to przede wszystkim:
- lepszy nastrój, odprężenie, rozluźnienie napiętych mięśni,
- złagodzenie stresu, wyciszenie umysłu, uspokojenie,
- lepszy sen,
- lepsza koncentracja, wzmocnienie funkcji poznawczych,
- złagodzenie niektórych dolegliwości bólowych (bóle mięśni i stawów, bóle głowy),
- ograniczenie objawów niektórych infekcji (poprzez działanie bakteriobójcze i grzybobójcze), łagodzenie stanów zapalnych, szybsza rekonwalescencja,
- lepsze trawienie,
- wyższy poziom witalności, energii,
- zwiększony poziom libido,
- ograniczenie nudności.
Należy jednak pamiętać, że aromaterapia, stosowana w celach leczniczych u chorych, nie powinna zastępować tradycyjnych metod medycznych. Może jedynie wspierać leczenie podstawowe, jeśli lekarz nie widzi ku temu przeciwwskazań.
4. Zasady bezpiecznego stosowania olejków eterycznych
Zabiegi oparte na aromaterapii stosowane są na szeroką skalę w ośrodkach odnowy biologicznej, sanatoriach, czy SPA. Aromaterapię można przeprowadzić także w domu. Jednak dla uzyskania pozytywnych efektów zdrowotnych, kluczowe jest przede wszystkim odpowiednie stosowanie olejków eterycznych.
By leczenie zapachem było nie tylko korzystne, ale i bezpieczne należy zawsze przestrzegać zasad aromaterapii. Wskazane jest:
- korzystanie z naturalnych, czystych olejków eterycznych bez dodatków, posiadających odpowiednie atesty,
- przed pierwszym zastosowaniem produktu: zapoznanie się z etykietą i składem, wykonanie testu uczuleniowego,
- odpowiednie rozcieńczanie olejków,
- stosowanie się do zalecanych dawek, nie nadużywanie olejków,
- nie mieszanie ze sobą więcej niż pięć rodzajów olejków aromatycznych,
- nie stosowanie olejków eterycznych doustnie,
- nie stosowanie nierozcieńczonych olejków bezpośrednio na skórę,
- w przypadku niektórych olejków (stosowanych podczas masażu, czy kąpieli) wskazane jest unikanie wystawiania skóry na promienie UV,
- odpowiednie przechowywanie produktu.
5. Przeciwwskazania i środki ostrożności przy stosowaniu aromaterapii
Przeciwwskazaniem do stosowania aromaterapii jest przede wszystkim ciąża i okres karmienia piersią. Olejków eterycznych nie zaleca się stosować także u niemowląt i małych dzieci.
Jakie są środki ostrożności przy stosowaniu aromaterapii?
Zwłaszcza u osób z alergiami wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności. W takich przypadkach stosowanie olejków najlepiej skonsultować z lekarzem, a podczas ich doboru należy zawsze zwrócić uwagę na skład produktu.
Także pacjenci z chorobami przewlekłymi, nowotworami, nadciśnieniem, padaczką, czy astmą, nie powinni poddawać się zabiegom aromaterapeutycznym bez zgody lekarza. Tylko specjalista jest w stanie ocenić, czy aromaterapia może być stosowana jako uzupełnienie tradycyjnych metod leczenia.
6. Czy istnieją naukowe dowody potwierdzające skuteczność aromaterapii?
Uważa się, że w olejkach eterycznych ukryty jest potencjał o wielokierunkowym działaniu na organizm. Jednak mimo wielu pozytywnych opinii o aromaterapii, wciąż brakuje jednoznacznych dowodów potwierdzających jej skuteczność.
Wyniki dotychczasowych badań są bardzo dyskusyjne. Niektóre z nich potwierdzają działanie olejków eterycznych, a inne z kolei wykazują, że ich działanie jest raczej efektem placebo. Dlatego skuteczność aromaterapii pozostaje wciąż w obszarze badań.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.