Astma kaszlowa

Głównym objawem astmy kaszlowej jest suchy kaszel alergiczny, który pojawia się jako reakcja na alergen, zaostrza się pod wpływem wysiłku, wdychania zimnego powietrza, a także infekcji dróg oddechowych, podobnie jak ma to miejsce w przypadku „klasycznej” astmy.

U chorych spirometria spoczynkowa jest prawidłowa, nie ma zmian osłuchowych, zmian na płucach i zatokach w badaniu rentgenowskim, prawidłowy jest wynik szczytowego przepływu wydechowego (PEF), bronchoskopii i stężenia Cl- i Na+ w pocie. Nie występują także żadne inne choroby, które mogą powodować przewlekły kaszel, ale np. pojawia się nadwrażliwość na metacholinę (nieswoista nadreaktywność oskrzeli, taka sama jak w przypadku „klasycznej” astmy oskrzelowej).

W porównaniu z klasyczną astmą, chorzy z zespołem Corrao mieli prawidłową spirometrię spoczynkową, ale wykazywali nadreaktywność oskrzeli w teście metacholiną. W przebiegu choroby występuje przewlekły stan zapalny dróg oddechowych, pogrubienie ścian oskrzeli oraz inne cechy remodelingu dróg oddechowych.

Kaszel jest nawracający, może występować zarówno w dzień, jak i w nocy, może nasilać się po wysiłku fizycznym. Dokładna etiologia choroby nie jest znana, ale podejrzewa się, że może być ona wywołana przez czynniki wyzwalające klasyczną astmę, alergiczne czynniki, pył, zimne powietrze czy intensywne zapachy.

Aby kaszel uznać za przewlekły i, być może, wywołany przez astmę kaszlową, musi on trwać co najmniej 3 tygodnie, także sezonowo. Taki kaszel nie reaguje na leczenie antybiotykowe, antyhistaminowe i zmniejszające przekrwienie, natomiast ustępuje po leczeniu lekami przeciwastmatycznymi. Towarzyszy mu także w niektórych przypadkach atopowe zapalenie skóry.

Astma kaszlowa może pojawić się u każdego, ale większość przypadków odnotowywano u dzieci. Choroba może prowadzić do rozwoju typowej astmy, która objawia się, oprócz uciążliwego suchego kaszlu, dusznością i świszczących oddechem. Wykazano, ze astma kaszlowa pojawia się w 29% procentach u osób niepalących z przewlekłym kaszlem, natomiast u osób z typową astmą w 7 – 11%.

Zespół Corrao może poprzedzać rozwinięcie się astmy pełnoobjawowej – z dusznościami i świszczącym oddechem, dlatego tak ważna jest prawidłowa i wczesna diagnoza.

Zespół Corrao jest bardzo trudny do zdiagnozowania, ponieważ bardzo często badanie fizykalne nie wykazuje odchyleń od stanu prawidłowego. W celu odróżnienia od typowej astmy lub innych schorzeń, w przebiegu których pojawia się przewlekły kaszel, wykonywanych jest kilka badań. Diagnostyka astmy polega na wykonaniu:

• RTG klatki piersiowej,
• RTG zatok,
• szczytowy przepływ wydechowy (PEG),
• bronchoskopia,
• stężenie jonów chlorkowych i potasowych w pocie.

Wyniki wszystkich tych badań są prawidłowe przy astmie kaszlowej. Często także spirometria spoczynkowa jest prawidłowa. Wykonywany test z metacholiną wykazuje nadreaktywność oskrzeli. Metacholina to związek pobudzający skurcz oskrzeli. Test z metacholiną daje pozytywny wynik w przypadku, gdy czynność płuc spada o co najmniej 20%.

Przewlekły kaszel z zespole Corrao nie ustępuje po zastosowaniu antybiotyków, leków przeciwhistaminowych czy leków zmniejszających przekrwienie.

Aby przeprowadzić prawidłowe leczenie, konieczna jest dokładna diagnostyka astmy kaszlowej. Przede wszystkim należy zebrać szczegółowy wywiad dotyczący objawów i czasu ich występowania, a także ewentualnego leczenia i jego skuteczności. Wykonuje się także próbę histaminową – negatywny wynik, czyli brak reakcji, wyklucza astmę kaszlową. Wynik pozytywny jednak nie musi oznaczać astmy kaszlowej – a na przykład:

• alergiczny nieżyt nosa,
• dysplazję oskrzelowo-płucną,
• rozstrzenie oskrzeli,
• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,
• zespół nadwrażliwego jelita,
• stenozę mitralną,
• sarkoidozę,
• mukowiscydozę.

Inne przyczyny kaszlu przewlekłego to m.in.:

• zapalenie zatok z katarem alergicznym,
• choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa podrażniająca przełyk,
• stosowanie niektórych leków,
• zapalenie oskrzeli,
• infekcje wirusowe.

Astma kaszlowa powinna być leczona tak, jak astma „klasyczna” - za pomocą beta-mimetyków, wziewnych lub doustnych kortykosterydów. Stosowane są krótkodziałające leki pobudzające receptory B2- adrenergiczne. U większości pacjentów następuje złagodzenie objawów, ale nie zawsze całkowite ich ustąpienie. Chorzy na astmę kaszlową przyjmują także wziewne glikokortykosteroidy, jednak całkowity brak występowania objawów zauważany jest po 8 tygodniach ich stosowania. Jeżeli terapia wziewna sterydami nie jest całkowicie skuteczna, można zastosować glikokortykosteroidy podawane doustnie. W ciężkich przypadkach zespołu Corrao, gdy kaszel jest bardzo uciążliwy i oporny na działanie leków wziewnych, stosowana jest terapia lekami doustnymi, a dokładniej terapia 7-dniowa prednizonem. W leczeniu ciężkich przypadków astmy u osób z złośliwą astmą kaszlową zastosowanie znalazły, oprócz doustnych sterydów, leki hamujące syntezę i aktywność leukotrienów (leki antyleukotrienowe). Leczenie astmy tego rodzaju może być długotrwałe i nie zawsze daje całkowite ustąpienie objawów. Ze względu na to, że astma kaszlowa powoduje przewlekły stan zapalny dróg oddechowych, może doprowadzić do powstania nieodwracalnych zmian, jeśli nie podejmie się prawidłowego leczenia.