Rodzaje badań piersi

Istotnym elementem badania jest obserwacja piersi. Szczególną uwagę należy zwrócić na zasadnicze różnice w kształcie i wymiarze, widoczne wypukłości, a także występowanie wycieków z brodawek. Każdy z tych objawów wymaga niezwłocznej konsultacji ze specjalistą. Badanie to, zwane również palpacyjnym, jest także etapem każdej kontrolnej wizyty u specjalisty ginekologa. W trakcie konsultacji lekarz zbiera również obszerny wywiad na temat daty pierwszej i ostatniej miesiączki, liczby porodów, ewentualnych poronień, a także przyjmowanych leków hormonalnych oraz przebytych chorobach piersi i innych narządów. Pacjentka zostanie również zapytana o występowanie chorób nowotworowych w rodzinie.

Rozpoznanie jakiejkolwiek niepokojącej zmiany w badaniu palpacyjnym kwalifikuje do przeprowadzenia badania mammograficznego. Jest ono również rutynowo przeprowadzane u każdej kobiety, która ukończyła 40. rok życia i – zależnie od skali ryzyka zachorowania – wykonuje się je co dwa lata lub nawet co roku. Mammografia jest metodą diagnostyczną o wysokiej czułości. Umożliwia rozpoznanie zmian wielkości nawet 2-3 mm, a także mikrozwapnień. Badaniem obejmuje się zawsze obie piersi.

Badanie USG jest drugą z najistotniejszych metod diagnostyki obrazowej piersi. Szczególnie zaleca się poddawanie jej pacjentek młodych, których struktura tkankowa gruczołu jest gęstsza i bardziej spoista, a metoda rentgenowska wykazuje mniejszą dokładność. Ultrasonografia jest badaniem bezpiecznym i jej stosowanie rekomenduje się także pacjentkom w ciąży. Zasadniczą zaletą jest zdolność do odróżnienia zmian torbielowatych od guzów litych (sygnalizujących możliwą obecność nowotworu złośliwego).

Galaktografia jest badaniem umożliwiającym śledzenie przebiegu przewodów mlecznych. Pozwala to na rozpoznanie pojedynczych zmian nowotworowych narastających do wnętrza przewodu.

Badania genetyczne są bezwzględnie zalecane pacjentkom, w których rodzinie zdiagnozowano nowotwory złośliwe piersi, jajnika lub prostaty. Ryzyko zachorowania na raka piersi powodowanego obciążeniem dziedzicznym obserwuje się u kobiet, u których występuje mutacja genu BRCA 1 lub BRCA 2. Diagnostyka wspomnianej mutacji genetycznej jest niezwykle ważna ze względu na prawdopodobieństwo zachorowania – w przypadku jej wystąpienia – sięgające nawet 60 proc.

Obecnie wzrasta znaczenie nowej metody diagnostycznej na obecność nowotworu złośliwego piersi, jaką jest oznaczenie markerów nowotworowych. Jej istotą jest wykrycie swoistych substancji wydzielanych przez nowotwór – markerów. W badaniu rozpoznaje się występowanie zwłaszcza markera raka piersi – CA 15-3 oraz CA 125.

Każda zdiagnozowana zmiana wymaga szczegółowej, mikroskopowej oceny w zakresie stopnia szkodliwości dla organizmu.

• Cytologia - pierwszą z metod diagnostyki mikroskopowej jest badanie cytologiczne. Polega ono na ocenie komórki pobranej z guza za pomocą tzw. biopsji cienkoigłowej. Biopsję taką wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych z udziałem ultrasonografu lub mammografu dla dokładnej lokalizacji zmiany, z której ma być pobrany materiał do badania laboratoryjnego. Metoda ta jednak, ze względu na niski stosunek pobranego materiału do całej tkanki guza, wykazuje mniejszą trafność diagnozy.
• Badanie histopatalogiczne piersi - kolejną metodą służącą rozpoznaniu chorobotwórczego charakteru zdiagnozowanej zmiany jest badanie histopatologiczne. Materiał pobrany w drodze biopsji gruboigłowej lub w drodze zabiegu chirurgicznego, obejmuje wycinek lub całą powierzchnię guza. Badanie to zapewnia jednak zupełną pewność co do charakteru zaobserwowanej zmiany. Pozwala więc całkowicie potwierdzić lub wykluczyć obecność raka piersi.

Pomocniczo stosuje się niekiedy badanie metodą tomografii komputerowej oraz badania nukleomagnetyczne. W diagnostyce nowotworu piersi mają one jednak znaczenie marginalne.

Źródła

1. Majak B. Podręczny atlas biopsji gruczołu sutkowego, Urban & Partner, Wrocław 2005, ISBN 83-89581-46-9
2. Dębski R. Ginekologia kliniczna Tom 1-3, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-013-9
3. Stavros T. Ultrasonografia piersi, Medipage, Warszawa 2007, ISBN 83-89769-37-4
4. Sąsiadek M. (red.), Diagnostyka obrazowa narządów klatki piersiowej, Urban & Partner, Wrocław 2008, ISBN 978-83-60290-78-1