Ból brzucha w prawym boku – przyczyny i diagnostyka

Ból brzucha w prawym boku najczęściej kojarzy się z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Jednak w rzeczywistości może mieć on wiele różnych przyczyn. Boleści w prawym boku mogą pochodzić, chociażby od pęcherzyka żółciowego, jelit, czy nawet narządów rodnych. Co znajduje się po prawej stronie brzucha? Jakie są najczęstsze przyczyny silnego bólu brzucha z prawej strony? O czym może świadczyć ból podbrzusza, o czym ból w górnej części brzucha?

1. Ból w prawym boku

Ból w prawym boku może wynikać po prostu z niegroźnych zaburzeń gastrycznych. Dyskomfort może pojawić się np. po zjedzeniu ciężkostrawnego posiłku. Bóle z prawej strony brzucha mogą być też efektem nadmiernego wysiłku fizycznego. Czasem bowiem intensywne ćwiczenia mogą wywierać niekorzystny wpływ na układ pokarmowy i powodować nieznaczny ucisk w prawym boku.

Ale ból w prawej części brzucha może także być objawem różnych patologii i zwiastować poważne problemy ze zdrowiem, które wymagają leczenia lub natychmiastowej pomocy medycznej. Bowiem w niektórych przypadkach boleści po prawej stronie brzucha są stanem zagrażającym życiu pacjenta.

Zobacz film: "Leczenie tętniaka"

Co boli po prawej stronie brzucha? Z uwagi na liczbę narządów, znajdujących się po prawej stronie jamy brzusznej, bóle w tej części brzucha są często niemałym wyzwaniem diagnostycznym. Prawa strona brzucha to miejsce, gdzie zlokalizowane są bardzo ważne narządy.

Co jest z prawej strony brzucha? Otóż po prawej stronie zlokalizowane są: pęcherzyk żółciowy, wątroba, ale także część przewodu pokarmowego czy nerki.

Dlatego też w diagnostyce, oprócz badania fizykalnego, bardzo duże znaczenie ma także dokładny wywiad lekarski, obserwacja wszelkich objawów towarzyszących oraz określenie sytuacji wywołujących i łagodzących ból.

Ze względu na patomechanizm, boleści w prawym boku dzielą się na:

• Ostre – najczęściej pojawiają się nagle, mają znaczne nasilenie. Zwykle są precyzyjnie zlokalizowane, nasilają się przy poruszaniu, kaszlu czy głębszym oddechu.
• Przewlekłe – takie bóle brzucha, o ile nie zostaną zdiagnozowane i leczone, mogą utrzymywać się bardzo długo – miesiącami, a nawet latami. Opisywane są zwykle jako tępe, a określenie ich precyzyjnej lokalizacji może dostarczać trudności. Narastają stopniowo, powodują uczucie dyskomfortu.
• Odniesione – bóle w miejscu oddalonym od źródła.

2. Ból brzucha po prawej stronie (na górze)

Ból w nadbrzuszu po prawej stronie to ból powyżej linii pępka, w prawym podżebrzu. Ból z prawej strony brzucha, zlokalizowany na górze, może wskazywać na wiele schorzeń, nie tylko dotyczących układu pokarmowego.

W tym obszarze znajduje się kilka narządów, dlatego też przyczyn bólów z boku brzucha, kłucia w nadbrzuszu może być naprawdę wiele. Niektóre z nich mogą wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.

Ostre zapalenie dróg żółciowych

Ostre zapalenie dróg żółciowych wynika z utrudnionego odpływu żółci oraz namnażania się bakterii w przewodach żółciowych. Stan ten może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji.

Charakterystyczne objawy składają się na tzw. triadę Charcota, czyli ból w nadbrzuszu, zwykle prawostronny, o znacznym nasileniu, gorączka i dreszcze oraz żółtaczka mechaniczna.

Ostre zapalenie trzustki

Ostry stan zapalny trzustki nierzadko pojawia się w wyniku nadmiernego spożycia alkoholu. Jednak może być również skutkiem kamicy nerkowej. Zazwyczaj ma bardzo gwałtowny i dynamiczny przebieg, a jednym z jego głównych objawów jest uporczywy ból w nadbrzuszu.

Co istotne natężenie bólu może być silniejsze po prawej lub lewej stronie nadbrzusza. U części pacjentów ból promieniuje do pleców. Czasem też oprócz tępego bólu w prawym boku może pojawić się gorączka i przyspieszenie pracy serca.

Kamica pęcherzyka żółciowego

Kamica pęcherzyka żółciowego jest stanem, w którym w pęcherzyku żółciowym powstają złogi zbudowane z wytrąconych składników żółci.

Choć w wielu przypadkach schorzenie przebiega bezobjawowo, to jednak czasem pojawia się ból w prawym boku pod żebrem lub też ból w nadbrzuszu (najczęściej po tłustym posiłku). Do tępego bólu pod prawym żebrem dochodzą także czasem inne objawy, takie jak mdłości, wymioty oraz zgaga.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego (potocznie: woreczka żółciowego) jest jednym z powikłań po kamicy pęcherzyka żółciowego. Do jego charakterystycznych objawów należą ból w prawym podżebrzu, który może promieniować do prawej okolicy podłopatkowej.

Oprócz bólu brzucha u góry pojawiają się także inne symptomy. Objawy towarzyszące to dreszcze, nudności, napięta skóra na brzuchu, podwyższona temperatura oraz przyspieszone tętno.

Ropień wątroby

Ropień wątroby jest chorobą o bardzo ciężkim i ostrym przebiegu. Jednym z jego pierwszych, charakterystycznych objawów jest zwykle stały ból w prawym podżebrzu, który promieniuje pod łopatką lub w ramieniu po prawej stronie. Ból ten jest raczej stały. Oprócz niego u chorego może pojawiać się też gorączka, dreszcze, a przy nasilonym rozwoju choroby – zażółcenie skóry.

3. Ból brzucha po prawej stronie (pod żebrem)

Ból brzucha z prawej strony pod żebrami może często wynikać z czynników niechorobowych. Jednak w wielu przypadkach kłucie w prawym dolnym boku brzucha jest niepokojącym objawem, który może wskazywać na zaburzenia pracy narządów, znajdujących się w okolicy prawego podżebrza.

Choroby wątroby

Problemy z wątrobą (zapalenie wątroby, stłuszczenie, nowotwory) nierzadko są przyczyną bólów brzucha z prawej strony pod żebrami. Choroby wątroby mogą objawiać się bólem w dole brzucha, ale też skurczem w tej okolicy, czy wrażeniem pełności i obrzęku.

Jako że narząd ten jest szczególnie ważny w organizmie ludzkim (odpowiada za szereg bardzo ważnych funkcji), w razie podejrzenia chorób wątroby, należy pilnie skontaktować się z lekarzem. Niepokojącymi objawami towarzyszącymi mogą być np. nudności, ciemny mocz, spadek wagi, obrzęki, pogorszenie samopoczucia. Choroby wątroby może sygnalizować także nieznacznie powiększony brzuch z prawej strony, któremu towarzyszy uczucie rozpierania.

Jeśli pojawia się ostra kolka po prawej stronie, wówczas może być to tzw. kolka wątrobowa. Kolka w prawym boku zwykle pojawia się po spożyciu tłustego, ciężkostrawnego posiłku. Ból po prawej stronie brzucha pod żebrami utrzymuje się przez kilka godzin, po czym zwykle ustępuje.

Wrzody żołądka i dwunastnicy

Wrzody żołądka i dwunastnicy są jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Ich objawem jest charakterystyczny ból. W przypadku wrzodów dwunastnicy zlokalizowany jest on bardzo często w prawym podżebrzu. Objawy wrzodów pojawiają się zwykle na czczo lub kilka godzin po posiłku.

Choroby jelit

Ból po prawej stronie pępka mogą także powodować choroby jelit. Niejednokrotnie chorzy skarżą się na dokuczliwy, kurczowy ból w części prawej brzucha. Ból w prawym boku brzucha może świadczyć o zakażeniach bakteryjnych czy procesach zapalnych jelit.

Na co jeszcze może wskazywać ból po prawej stronie? Jelito grube i towarzyszące jemu choroby, to jedna z możliwych przyczyn prawostronnego bólu.

4. Ból brzucha po prawej stronie (na dole)

Brzuch można podzielić na nadbrzusze, śródbrzusze i podbrzusze. Ból w prawym boku na dole wskazuje na dolegliwości związane z podbrzuszem. Gdzie jest podbrzusze? Podbrzusze to część znajdująca się poniżej poprzecznej linii poprowadzonej na wysokości pępka.

Co robić, gdy boli podbrzusze? Ból brzucha po prawej stronie na dole może mieć różny stopień nasilenia. Intensywne boleści w podbrzuszu mogą skutecznie utrudniać codzienność. Zwłaszcza, gdy ból w prawej dolnej części brzucha narasta przy zwykłych czynnościach (np. ból podbrzusza przy kaszlu nasila się).

Bóle w dole brzucha mogą mieć wiele źródeł. Możliwe przyczyny bólu w podbrzuszu to zaburzenia metaboliczne, ale też poważne schorzenia, zagrażające zdrowiu pacjenta. Dlatego też w przypadku, gdy pojawia się intensywny ból w dolnej części brzucha lub ostry, kłujący ból w podbrzuszu z prawej strony, ważne jest poznanie jego źródła.

Zapalenie wyrostka robaczkowego

Ból w dole brzucha może także wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego. Wyrostek robaczkowy jest częścią przewodu pokarmowego (ślepy uchyłek kątnicy). W pewnych sytuacjach w jego obrębie może dojść do rozwoju stanu zapalnego. Nieleczone ostre zapalenie wyrostka robaczkowego może prowadzić do rozlanego zapalenia otrzewnej, ten stan zagraża życiu pacjenta.

Jak objawia się ta choroba prawego boku? Zapalenie wyrostka robaczkowego objawia się bólem brzucha, jednak najczęściej początkowo miejsce bólu trudno jest jednoznacznie określić. Ból jest rozlany, dopiero z czasem zwiększa swoją intensywność, pojawiają się boleści po prawej stronie brzucha. Zwykle są to bóle dolnej części brzucha, nieco powyżej pachwiny.

Kamica nerkowa

Ucisk w podbrzuszu i ból dołu brzucha mogą także być objawem kamicy nerkowej. Kamica nerkowa, zwana też kamicą moczową, polega na powstawaniu złogów (tzw. kamieni) w nerkach lub drogach moczowych.

Kamica nerkowa objawia się najczęściej silnym, ostrym bólem, który zlokalizowany jest w okolicy lędźwiowej i promieniuje do genitaliów i wewnętrznej powierzchni ud. Ten specyficzny ból w dole brzucha po prawej stronie (lub lewej) zjawia się nagle. Zwany jest często kolką nerkową.

Choroby układu moczowego

O czym jeszcze może świadczyć ból z prawej strony podbrzusza czy też kłucie w dole brzucha? Układ moczowy, który jest jednym z ważniejszych systemów w ludzkim organizmie, narażony jest na różnego rodzaju schorzenia. Ból brzucha na dole może świadczyć m.in. o nieprawidłowej pracy układu moczowego.

Oczywiście choroby układu moczowego są bardzo zróżnicowaną grupą schorzeń, dlatego też w diagnostyce, prócz bólu, czy pieczenia w podbrzuszu, ważne są także wszelkie inne objawy towarzyszące.

Problemy z układem rozrodczym

W przypadku kobiet, ból podbrzusza po prawej stronie może być objawem schorzeń ze strony układu płciowego. Czasem ból w podbrzuszu z prawej strony ma związek z bolesnym miesiączkowaniem lub towarzyszy owulacji.

Ponadto ból po prawej stronie brzucha mogą wywoływać także typowo kobiece dolegliwości. Objawy takie jak boleści w dole brzucha, czy kłucie w podbrzuszu mogą pojawiać się w przypadku chorób takich, jak endometrioza, torbiel jajnika, skręt jajnika, zapalenie przydatków.

5. Ból brzucha w innych lokalizacjach

Ból prawego boku może także wskazywać na inne schorzenia. Ból w prawym boku nad biodrem może pojawiać się niekiedy w przypadku zespołu jelita drażliwego, ale także innych stanów zapalnych jelit. Kłucie z prawej strony brzucha czasem towarzyszy także chorobie refluksowej przełyku.

A o czym może świadczyć pieczenie z prawej strony brzucha? Czasem ucisk w brzuchu, odczuwanie pieczenia i bólu w nadbrzuszu mogą pojawiać się w sytuacjach stresowych. Bóle brzucha ze stresu nie są rzadkością. Permanentny stan napięcia sprawia, że coraz więcej osób skarży się na bolesne skurcze żołądka i jelit, spowodowane stresem. Ból jelita po prawej stronie, czy też zlokalizowany w lewej części jamy brzusznej, określany jest przez pacjentów potocznie nerwobólem brzucha. Jednak w rzeczywistości nerwoból brzucha związany jest z uszkodzeniem nerwów.

Z kolei u mężczyzn ból podbrzusza z prawej strony, występujący z bólem jąder, może być spowodowany przez różnorodne choroby jąder. Niektóre z nich mogą być bardzo groźne dla zdrowia. Dlatego też bólu jąder, promieniującego w kierunku podbrzusza i pachwiny, nie należy lekceważyć.

Stale powtarzające się bóle należy zawsze konsultować z lekarzem. Niekiedy bowiem przewlekły ból brzucha, zlokalizowany po prawej stronie, może wskazywać na nowotwór.

Ból w prawym boku pod żebrami promieniujący do pleców

Ból w prawym boku może być odczuwany także na plecach. Kłucie w prawym boku z tyłu często ma charakter napadowy. Ból może być związany z uszkodzeniem konkretnego nerwu lub jego podrażnieniem, tzw. nerwobóle.

Ból w prawym boku z tyłu pleców może być spowodowany też przez przeciążenie, wadę postawy, dyskopatię. Ponadto ból pleców po prawej stronie pod żebrami może wynikać także z urazów kręgosłupa.

6. Ból w prawym boku w ciąży

Ból brzucha może także pojawiać się u ciężarnych. Czy ból brzucha po prawej stronie w ciąży powinien niepokoić? Z jednej strony może być on naturalnym zjawiskiem, pojawiającym się na różnych etapach ciąży. Z drugiej jednak strony kłucie w prawym boku brzucha może wskazywać na poważne schorzenia.

Kłucie w prawym boku w ciąży może być wynikiem:

• Skurczów Braxtona-Hicksa – skurcze te mają przygotować ciężarną do porodu. Są one różnie odczuwalne, zwykle pojawiają się w okolicach 20. tygodnia ciąży. Jednym z objawów towarzyszących może być uczucie dyskomfortu lub kłucie w prawym podbrzuszu. W takich sytuacjach nie powinny niepokoić delikatne skurcze po prawej stronie brzucha. Występować może także lekkie twardnienie brzucha. Po stronie prawej i lewej, obserwuje się także niewielkie napięcie brzucha.
• Rozrastającej się macicy – bóle te przypominają bóle menstruacyjne, może pojawić się kłucie w prawym boku lub po lewej stronie, ale też obustronne kłucie w okolicach pachwiny. Te bóle w boku nie są zagrożeniem dla ciężarnej.
• Ruchów dziecka.
• Kolki jelitowej lub nerkowej.

Ból w prawym boku w pasie czy kłucie w brzuchu u ciężarnych mogą być przyczyną także poważnych schorzeń. Co boli w prawym boku? Tak jak w każdym innym przypadku, bóle mogą pochodzić od pęcherzyka żółciowego, jelit, czy innych organów w brzuchu.

Silne i ostre bóle brzucha po prawej stronie w ciąży mogą świadczyć m.in. o chorobach wątroby, kamicy nerkowej, kłopotach z jelitami. Ból w okolicy pępka po prawej stronie może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego. Wszelkie uporczywe kłucia z prawej strony brzucha w ciąży mogą także wskazywać na mniej oczywiste schorzenia i wymagać pogłębionej diagnostyki.

Jeśli bólowi w prawym boku brzucha bądź pleców towarzyszą plamienia i inne niepokojące objawy, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Kontakt ze specjalistą jest konieczny także w przypadku mocno pulsującego bólu pod prawym żebrem, promieniującego do pleców. Z lekarzem należy omówić też wszelkie nagłe, ostre bóle w dole brzucha po prawej stronie.

Lekarz na podstawie zebranego wywiadu, badania fizykalnego oraz innych badań, decyduje o dalszym postępowaniu i ewentualnym leczeniu.

7. Ból w prawym boku u dziecka

Ból brzucha po prawej stronie występujący u dzieci to niepokojący sygnał. Zwłaszcza wtedy, gdy jest on ostry i towarzyszą mu inne objawy. Może on wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia małego pacjenta. Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka?

Najczęściej dziecko skarżyć się na ból po prawej stronie brzucha, powyżej pachwiny, obok pępka. Jednak nie zawsze obserwuje się ból w okolicy wyrostka, może być on zlokalizowany w innej części brzucha. Dzieci mogą zgłaszać także ból brzucha przy ucisku. Pojawia się także wysoka gorączka, mogą wystąpić dreszcze i drżenie ciała.

U dzieci ból w boku z prawej strony wzbudza często duży niepokój rodziców. Jednak nie zawsze jego powodem są stany zagrożenia dla życia dziecka. Czasem ucisk w dole brzucha może powodować nietolerancja pokarmowa. Lekkie kłucie w prawym boku może wskazywać także na inne problemy gastrologiczne. Niemniej jednak zawsze w przypadku silnego i długotrwałego bólu, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

8. Co robić, gdy boli nas brzuch?

Dolegliwości bólowe ze strony układu pokarmowego przytrafiają się niemal każdemu. Na kłujący ból brzucha uskarżają się zarówno małe dzieci, jak i osoby dorosłe. Nie każdy ból brzucha jest zapowiedzią poważnej choroby, czasem może mieć on błahe podłoże, jak niestrawność czy gromadzenie się gazów w jelitach.

W innych przypadkach kłucie po prawej stronie brzucha czy intensywny dyskomfort w podbrzuszu mogą być sygnałem ostrzegawczym i wymagać szybkiej interwencji medycznej. Piekący ból brzucha, występujący wraz z innymi objawami, takimi jak nudności, uczucie lęku, czy wzmożona potliwość, czasem może być oznaką zawału serca.

Jakich objawów nie należy lekceważyć w przypadku ostrych, tępych bólów brzucha?

Ból po prawej stronie wymaga konsultacji z lekarzem lub pomocy medycznej, gdy:

• intensywny ból nie mija nawet w czasie spoczynku,
• pojawia się wysoka gorączka,
• następuje zmiana koloru stolca,
• pojawiają się trudności w oddychaniu,
• pojawiają się mdłości i odbijanie,
• występują poty, niskie lub nieoznaczalne ciśnienie tętnicze,
• obserwuje się boleśnie wzdęty brzuch,
• bólowi towarzyszą czarne stolce, wskazujące na krwawienie z przewodu pokarmowego.

Wszelkie bóle w bokach, które wskazują na podejrzenie perforacji wrzodów żołądka, ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, zapalenia uchyłka jelita grubego, czy zapalenia trzustki wymagają hospitalizacji. W przypadku kamicy pęcherzyka żółciowego, czy kolki nerkowej chory może udać się na izbę przyjęć. Z lekarzem należy skonsultować także przewlekłe bóle brzucha po prawej stronie. Bywają one objawem wielu chorób, nie tylko przewodu pokarmowego.

Ze specjalistą warto także skonsultować pulsowanie brzucha, które może, choć nie musi, być objawem chorobowym. Ponadto konsultacji wymaga też ból w prawym boku przy schylaniu czy wszelkie długotrwałe, piekące bóle podbrzusza.

Lekarz na podstawie wywiadu oraz badania przedmiotowego, kieruje pacjenta na dalsze badania, które pozwolą określić przyczynę ucisku po prawej stronie brzucha. Są to badania takie jak morfologia krwi, próby wątrobowe, badanie moczu, ultrasonografia jamy brzusznej. W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie badania endoskopowego, czyli gastroskopii lub kolonoskopii.

9. Leczenie bólu w prawym boku

Leczenie zależy od prawidłowego rozpoznania przyczyny bólu. W przypadku niegroźnych niestrawności lub przejedzenia, kiedy pojawia się delikatny kłujący ból po prawej stronie brzucha, czy uczucie pieczenia w nadbrzuszu, często wystarczy odpoczynek lub ziołowy napar.

W leczeniu niestrawności stosuje się także preparaty wzmagające wydzielanie żółci, leki rozkurczowe, które łagodzą ból występujący z prawej strony. Ból żołądka i brzucha nie zawsze jest skutkiem złej diety, czasem może być on objawem choroby. Dlatego też, gdy ma on charakter przewlekły, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem.

Jeśli ból w prawym boku po jedzeniu nie ustępuje nawet po przyjęciu leków, a staje się coraz bardziej intensywny, wymagana jest konsultacja z lekarzem. W przypadku kłującego bólu w prawym boku, który często jest wynikiem kolki nerkowej, konieczne jest podawanie leków przeciwbólowych, a w silniejszym bólu leków opioidowych. W przypadku bólów innego pochodzenia, czy przewlekłego pobolewania w prawym boku często stosuje się leczenie objawowe.

Czasem niepokojące bóle skurczowe, ucisk czy piekący ból w dole brzucha mogą wskazywać np. na zapalenie jelit. Jak boli jelito? Zaburzenia funkcji jelit mogą objawiać się nieprzyjemnym, kłującym bólem, problemami z trawieniem, ale także występowaniem objawów towarzyszących. Leczenie farmakologiczne tych dolegliwości jest zwykle długotrwałe, połączone z odpowiednią dietą.

Choroby narządów wewnętrznych człowieka po prawej stronie brzucha mogą być bardzo niebezpieczne. Nagły, ostry, pulsujący ból brzucha o nieznanym pochodzeniu, wraz z niepokojącymi objawami towarzyszącymi, może wskazywać na zagrożenie zdrowia, a nawet życia pacjenta. W takich sytuacjach konieczne może być przeprowadzenie operacji.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.